اولین همایش چشم‌انداز بازارهای مالی تا پایان سال ۱۴۰۲ با حضور چهره‌های شاخص اقتصادی و با همکاری دانشگاه تهران روز گذشته با حضور اساتید، مدیران و کارشناسان بازارهای مالی برگزار شد و سخنرانان این همایش در حوزه‌های بازار سرمایه، مسکن، خودرو، رمزامرزها و سایر مباحث مهم اقتصادی کشور مطالبی را ارائه کردند.

به گزارش اقتصاد ملت؛ «چشم‌انداز اقتصاد ایران»، «سیاستگذاری بازارهای ارز و رمز ارزها»، «افق بازار سرمایه تا پایان سال»، «سرانجام تلاطمات بازارهای مسکن و خودرو» و «آشنایی با اوراق مشتقه در بورس» از جمله محورهای اصلی این همایش بود که با سخنرانی وحید شقاقی‌شهری اقتصاددان و مشاور وزیر اقتصاد، سجاد بوربور مدیرعامل شرکت میداس سرمایه، امیرحسن کاکایی استاد دانشگاه و کارشناس بازار خودرو، مهدی شبانی کارشناس بازار ارز دیجیتال و رحمان آراسته مدیر اوراق مشتقه شرکت بورس کالا مورد بررسی قرار گرفت.

تداوم تشدید ناترازی‌های ۶گانه ریشه‌های تورم هستند

وحید شقاقی‌شهری یکی از اقتصاددانان برجسته کشور در این همایش چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲ را متکی به شرایط و انتظارات تورمی دانست و گفت: مناظرات بین حزبی آمریکا و مساله ایران، روند پرونده برجام و انتخابات درون حزبی جمهوری‌خواهان از جمله مسائل تاثیرگذار بر چشم‌انداز بازارهای مالی در سال ۱۴۰۲ است.

وی موضوع مطالعات در خصوص آینده‌پژوهی و روندیابی را یک ضرورت اعلام کرد و گفت: در کنار بحث‌وتحلیل آمارها و شاخص‌های کلان اقتصاد ایران؛ رصد و پایش تحولات و تغییرات اقتصاد سیاسی کشور در کنار تحولات تکنولوژیک جهانی حداقل برای دهه پیش حائزاهمیت است.

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه شرایط ناترازی‌های اقتصادی می‌تواند حکایت از تورم حداقل ۴۰ درصدی در سالجاری داشته باشد، گفت: در سناریوی بدبینانه نیز تداوم تحریم‌های اقتصادی و معیار قدرت دلاری؛ قیمت دلار را تا پایان سال افزایش خواهد داد.

شقاقی خاطرنشان کرد: تداوم تشدید ناترازی‌های ۶گانه ریشه‌های تورم هستند؛ به طوری که کسری‌بودجه، ناترازی بانکی، صندوق‌های بازنشستگی، کسری‌های تجاری غیرنفتی، کسری حساب سرمایه و ناترازی انرژی برای سالجاری همچنان نگران‌کننده است.

مشاور وزیر اقتصاد با تاکید به اینکه برای اقتصاد کشور باید دست به تغییرات بزرگ و تصمیمات سخت و اصلاحات ساختاری و نهادی زد، خاطرنشان کرد: تشدید ابرچالش‌های آب و فرسایش زمین، تداوم تشدید فرسودگی زیرساخت‌های اقتصاد ایران، تشدید خروج سرمایه از اقتصاد ایران، تشدید قاچاق ارزی و فشار تنگنای منابع مالی از دیگر مسائل نگران‌کننده برای اقتصاد کشور به شمار می‌روند.

به گفته وی ماحصل ۵۰ سال اقتصاد و دولت وابسته به نفت؛ ما را با پدیده رکود تورمی، اقتصاد غیررقابتی، انحصاری و شبه‌دولتی مواجه کرده است.

شقاقی اظهار کرد: از سال ۹۷ به بعد استهلاک سرمایه از سرمایه‌گذاری پیشی گرفته که این موضوع یک ابرچالش است.

صنعت خودرو بالاترین ریسک را در بین صنایع دارد

علی رحمانی پیشکسوت بازار سرمایه نیز در این همایش با بیان اینکه ارزش ذاتی یک شرکت از چشم‌انداز سودآوری آن ناشی می‌شود، گفت: اقتصاد جهانی، اقتصاد داخلی کشور و صنعت و جایگاه شرکت در صنعت از جمله عوامل اصلی محرک ارزش است.

رحمانی عنوان کرد: طی ۳۱ سال گذشته همبستگی بازدهی شاخص‌کل و رشد نقدینگی ۴۸ درصد، شاخص‌کل و پایه پولی ۱۹ درصد، شاخص‌کل و کسری‌بودجه ۱۸ درصد، شاخص‌کل و مسکن ۱۹ درصد، شاخص‌کل و رشد خالص واردات منفی ۲ درصد، شاخص‌کل و رشد دلار ۳۷ درصد، شاخص‌کل و رشد سکه ۴۴ درصد بوده است.

وی اعلام کرد: صنعت خودرو بالاترین ریسک را در بین صنایع دارد. به گفته این استاد دانشگاه رصد جریان پول به بورس از جمله مباحثی است که توجه به آن بسیار مهم است. رحمانی گفت: تداوم رشد نقدینگی و مهار تورم از جمله مباحث جدی است که در برنامه هفتم توسعه به آن پرداخته شده است.

متقاضیان خودرو با اطلاعات وارد این بازار شوند

امیرحسن کاکایی استاد دانشگاه و کارشناس حوزه خودرو نیز در این همایش به چشم‌انداز بازار خودرو تا پایان سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: تحلیل گذشته‌نگر، شاخص‌های کلان اقتصادی، اطلاعات تولید (عرضه)، اطلاعات بازار (تقاضا)، اطلاعات بازارهای موازی و سناریوپردازی از جمله ارکان شناخت و پیش‌بینی است.

به گفته این استاد دانشگاه افرادی که خواهان ورود به بازار خودرو هستند؛ باید اطلاعات لازم را طبق چارچوب‌های فوق داشته باشند.

کمک بازار مشتقه به صنعت خودروسازی

رحمان آراسته مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالای ایران نیز در این همایش گفت: ابزارهای مشتقه آنقدر قدرتمند هستند که با رونق گرفتن و فراگیر شدن این ابزارها در اقتصاد ایران؛ تمام دغدغه‌های برنامه‌ریزی برای تولید، نوسانات قیمت و مشکلات مربوط به قیمت‌گذاری کالاها در صنایع فولادی‌وفلزی، پتروشیمی‌ها، سیمانی‌ها و همچنین صنعت ساختمان برطرف می‌شود.

وی در ادامه مزایای استفاده از ابزارهای مشتقه در اقتصاد ایران را تشریح کرد و گفت: دغدغه‌های تولید، نوسانات قیمت و مشکلات مربوط به قیمت‌گذاری را می‌توانیم با استفاده از بازار مشتقه برطرف کنیم. به عنوان مثال بازار مشتقه می‌تواند به صنعت خودروسازی کمک موثری کند؛ به طوری که نیازی نیست، حتما بازار آتی خودرو راه‌اندازی شود؛ بلکه به دلیل رابطه مستقیم قیمت فولاد با قطعه‌ساز می‌توانیم قرارداد آتی و اختیار معامله فولاد را راه‌اندازی کنیم تا قطعه‌ساز که به دلیل نوسانات زیاد قیمت و تورم مجبور است محصولات خود را گران کند؛ به سادگی از ابزاری به نام آتی یا فیوچرز به منظور پوشش ریسک و پیش‌بینی‌پذیر شدن قیمت‌ها استفاده کند.

وی ادامه داد: بنابراین قطعه‌ساز یا تولیدکننده‌ای که دغدغه پیش‌بینی قیمت را دارد؛ کافی است وارد پوزیشن خرید فولاد برای چند ماه آینده شده و ریسک نوسانات قیمت در آینده را پوشش دهد.

وی در پاسخ به این سوال که افراد حقیقی چطور می‌توانند از این بازار استفاده کنند؟ توضیح داد: طی چند وقت اخیر بحث بازار مشتقه در بازار سرمایه داغ شده است؛ به طوری که در سهام آپشن و در کالا فیوچرز طلا، زعفران، نقره و شمش رونق گرفته و حتی اختیار معامله نیز روی فیوچرزها راه‌اندازی شده است.

توقف قیمت‌گذاری با استفاده از بازارهای مالی و مشتقه

به گفته مدیر بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی بورس کالای ایران؛ مشکل عمده ما در کشور قیمت‌گذاری است. قیمت‌گذاری پاشنه‌آشیل توسعه اقتصاد کشور بوده و تا زمانی که قیمت‌گذاری وجود داشته باشد؛ انگیزه‌ای برای رشد سرمایه‌گذاری در تولید شکل نمی‌گیرد؛ لذا باید قیمت‌گذاری دستوری در محصولات مختلف به خصوص کالاهای کشاورزی متوقف شود که تنها راه بهینه این اتفاق استفاده از بازارهای مالی و مشتقه است.

وی تاکید کرد: باید بازار مشتقات قوی در حوزه بازار کالا داشته باشیم تا صادرکننده و واردکننده دغدغه نوسانات دلار را نداشته باشند؛ زیرا نوسانات در همه جای دنیا وجود دارد، اما ابزار مناسب با آن نیز موجود است و فعال اقتصادی به دلیل آشنایی با ابزارهای مالی نگران لطمه دیدن از نوسانات نیست.

امکان ۲۴ ساعته شدن معاملات بورس کالا وجود دارد

وی تصریح کرد: البته طی ۱۰ سال اخیر اتفاقات خوبی در بازار سرمایه و در حوزه بازار مالی و مشتقه صورت گرفته و زیرساخت‌ها بسیار تقویت شده است؛ به طوری که در بورس کالا زیرساخت‌ها طوری طراحی شده است که امکان ۲۴ ساعته شدن معاملات وجود دارد و هر ۱۰ دقیقه تسویه لحظه‌ای قراردادهای آتی صورت می‌گیرد تا مشتری امکان برررسی وضعیت حسابش را داشته باشد؛ این اتفاق خوبی است که باید از این فرصت استفاده کنیم؛ زیرا تنها بازار رسمی کشور که پنجشنبه باز است، بازار مشتقات کالا است که معامله‌گران از ساعت ۱۰ تا ۱۵ می‌توانند معامله کنند.

وی به صندوق‌های کالایی بورس کالا اشاره کرد و گفت: استقبال مردم از صندوق‌های کالایی طلا و اعتماد آنها به این صندوق‌ها به گونه‌ای است که در آخرین پذیره‌نویسی که در صندوق طلا صورت گرفت؛ در کمتر از ۱۰ ثانیه کل پذیره‌نویسی انجام شد؛ لذا مردم به این بازارها اطمینان دارند و باید از این فرصت استفاده کنیم.

وی همچنین یادآور شد: متاسفانه چند سال قبل اتفاقاتی رخ داد که موجب توقف قرارداد آتی سکه شد، اما ما بازار مشتقه را متوقف نکرده و مشتقه را روی طلا، شمش، زعفران و نقره راه‌اندازی کردیم و در آینده نیز در محصولاتی مانند سیمان و صندوق‌های کشاورزی وارد می‌شویم و برنامه ویژه‌ای برای استفاده از این ابزار در محصولات کشاورزی داریم؛ به طوری که صندوق‌های کالایی جدید و صندوق پسته راه‌اندازی می‌شود و باید از این ظرفیت استفاده کنیم.

آراسته عنوان کرد: خوشبختانه دید سیاستگذاران و دولت نسبت به بازار مشتقه بورس کالا بسیار مثبت است؛ به طوری که طی دو ماه اخیر معاملات گواهی‌سپرده و قرارداد آتی شمش طلا با حضور معاون اول رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد و تاکید آنها بر توسعه ابزارهای مالی راه‌اندازی شد.

وی در ادامه افزود: معاملات گواهی‌سپرده و آتی شمش طلا اتفاق مبارکی است که به مرور دغدغه خرید طلا به صورت فیزیکی را کاملا از بین می‌برد؛ زیرا زنجیره‌ای از ابزارهای مالی در بورس کالا وجود دارد و افراد می‌توانند در بازار گواهی‌سپرده معادل یک ‌دهم گرم شمش و در بازار آتی یک گرم شمش طلا را خریداری کنند.

به گفته وی با ابزارهای مشتقه تمام دغدغه فعالان بازار و مشکلات حوزه قیمتی فولاد، پتروشیمی‌ها، سیمانی‌ها و همچنین مشکلات صنعت ساختمان برطرف می‌شود؛ چراکه تولیدکننده با استفاده از این ابزار می‌تواند ریسک ناشی از نوسانات قیمتی را پوشش دهد و خریدار و مصرف‌‌کننده نیز با این ابزارها دغدغه افزایش قیمت نخواهند داشت؛ این رویه شفاف و هدفمند می‌تواند کمک شایانی به پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد کشور کند.

وی در پایان عنوان کرد: حجم معاملات مشتقه در جهان از تولید ناخالص داخلی کشورهای پیشرفته نیز بالاتر است؛ زیرا آنها از همه ظرفیت‌ها و فرصت‌های جذاب بازار مشتقه استفاده می‌کنند و امیدوارم روند توسعه بازار مشتقه در کشور ادامه یابد که البته برای استفاده بهینه از این بازار حمایت سیاستگذاران نیاز است.

معصومه صالحی