فعالیت طرح جامع آب مجتمع مس سونگون از سال 1387 آغاز شد و با رقمی بالغ بر 25 میلیون یورو در بخش خرید تجهیزات صنعتی ایستگاه های پمپاژ و خطوط انتقال آب و باطله توسط کارفرما و پیمانکاران و هزینه ای در حدود 7500 میلیارد ریال در بخش اجرای پروژه های تامین و توسعه آب خام، آب فرآیندی، انتقال و انباشت باطله با تعداد 25 پروژه اجرا شده و تعداد 6 پروژه فعال تاکنون ادامه داشته است.

رنجبر مجری طرح جامع آب طرح توسعه مجتمع مس سونگون ضمن بیان مطلب فوق در خصوص طرح جامع آب و میزان تاثیر این طرح در اجرای طرح های توسعه مجتمع مس سونگون پاسخگوی سوالات ما بود که متن کامل این مصاحبه را با هم می خوانیم:

1) با توجه به طرح‌های توسعه‌ای که شرکت ملی صنایع مس ایران برای مجتمع مس سونگون تعریف کرده است؛ بفرمایید برای این طرح‌ها به چه میزان آب نیاز است؟

در حال حاضر مجتمع مس سونگون با دو واحد کارخانه تغلیظ به ظرفیت تولید 150 هزار تن کنسانتره در سال و یک واحد کارخانه تولید کنسانتره مولیبدن فعالیت دارد. پروژه های توسعه ای این مجتمع هم اکنون احداث واحد سوم کارخانه تغلیظ به ظرفیت مشابه فازهای موجود و همچنین واحد چهارم کارخانه تغلیظ با نگاه بلندمدت انجام خواهد شد.

همچنین پروژه های احداث کارخانه تولید کاتد 100 هزار تنی مس، احداث کارخانه فرآوری مس به روش هیپ لیچینگ، احداث پالایشگاه به ظرفیت اسمی 200 هزار تن در سال و احداث کارخانه فلوتاسیون سرباره از جمله پروژه های در حال اجرا در مجتمع مس سونگون محسوب می شود.

2) این طرح ها با چه میزان بودجه به بهره برداری رسیده اند؟

لازم به ذکر است که فعالیت طرح جامع آب مجتمع مس سونگون از سال 1387 آغاز شد و با رقمی بالغ بر 25 میلیون یورو در بخش خرید تجهیزات صنعتی ایستگاه های پمپاژ و خطوط انتقال آب و باطله توسط کارفرما و پیمانکاران و هزینه ای در حدود 7500 میلیارد ریال در بخش اجرای پروژه های تامین و توسعه آب خام، آب فرآیندی، انتقال و انباشت باطله با تعداد 25 پروژه اجرا شده و تعداد 6 پروژه فعال تاکنون ادامه داشته است.

در همین راستا در بخش تامین آب بر اساس مطالعات انجام شده میزان آب موردنیاز واحدهای تولیدی فعال و توسعه ای مطابق پلان مذکور؛  13 میلیون متر مکعب آب خام در سال است که این میزان آب موردنیاز از منابع آبی سد ستارخان اهر و سد حاجیلرچای واقع در شهرستان ورزقان تامین خواهد شد.

3) این طرح‌ها با چه هدفی اجرا می‌شود؟

با توجه به فعالیت ها و توسعه مطالعات و عملیات اکتشافی در مجتمع سونگون؛ شواهد مهندسی حاکی از وجود ذخایر بسیار عظیم کانسار مس در این منطقه است. نگرش به قیمت های جهانی این فلز، صادرات و ارزآوری آن، حفظ قدرت رقابت در بین رقبای شرکت ملی صنایع مس ایران و رشد و توسعه اقتصادی کشور و اشتغالزایی منطقه؛ توسعه مجتمع مس سونگون را امری اجتناب ناپذیر می کند.

4) به نظر جنابعالی آیا منابع آبی فعلی جوابگوی طرح‌های توسعه مدنظر است و از این بابت مشکلی وجود دارد یا خیر؟

با توجه به طرح توسعه تامین آب خام با راه اندازی قریب الوقوع پروژه انتقال آب از سد حاجیلرچای به مجتمع مس سونگون و ایجاد پتانسیل تامین 10 میلیون متر مکعب آب خام در سال که با احتساب حجم آب قابل تامین از سد ستارخان اهر این رقم به 15 میلیون متر مکعب در سال خواهد رسید؛ مشکلی برای تامین آب طرح های توسعه وجود نخواهد داشت.

5) آیا در خصوص رنج مصرف آب در منطقه بررسی و برآوردی انجام داده‌اید و آیا این میزان مصرف با استانداردهای جهانی مطابقت دارد؟

با توجه به بررسی ها، پایش و کنترل به عمل آمده میزان مصرف آب در بخش های تمام فرآیندها با استانداردهای جهانی مطابقت دارد. در همین راستا دبی آب مصرفی از طریق نصب فلومترهای صنعتی، کنترل و اندازه گیری می شود.

6) آیا طرح‌‌های خاص و ابتکاری برای افزایش بهره‌وری آب در مجتمع مس سونگون اجرا شده است؟ وضعیت پایش آب به چه شکلی است؟

طرح احداث تصفیه خانه پساب های صنعتی مجتمع در دست مطالعه و بررسی است. از منظر پایش میزان کمی آب نیز تجهیزات و ابزارهای دقیق متعددی به تناسب نیاز در خطوط انتقال و مخازن ذخیره آب نصب و راه اندازی شده است. از نظر کنترل میزان کیفیت آب نیز بر اساس نمونه گیری از منابع موردنیاز و ارسال به آزمایشگاه های مرجع استان این پایش انجام می پذیرد.

7) با توجه به اینکه هر فرآیند تولیدی ممکن است به محیط ‌زیست منطقه آسیب وارد کند؛ بفرمایید برای جلوگیری از این آسیب‌ها و حفظ منابع طبیعی چه اقداماتی در منطقه انجام داده‌اید؟

با توجه به سیاست های شرکت ملی صنایع مس ایران در راستای کاهش اثرات فعالیت های معدنکاری و پروژه های زیرساختی مرتبط و جبران عوارض ناشی از فعالیت های مذکور؛ در سطح وسیعی از محدوده دریاچه سد باطله سونگون اقدام به درختکاری شده است.

در همین راستا در سطح منطقه ای نیز با سازمان محیط زیست و اداره منابع طبیعی استان فعالیت های مشارکتی برای حفظ محیط زیست و عرصه های منابع طبیعی، جنگل ها و مناطق حفاظت شده انجام می شود.

در بحث تامین آب خطوط تولید کنسانتره مس به منظور کاهش مصرف آب حدود 85 درصد آب در فرآیند تولید بازچرخانی می شود و تنها 15 درصد آب از منابع آب تازه برای مصارف خاص ابزار دقیق و مصارف بهداشتی استفاده می شود.

در بحث پایش آلودگی آب های زیرسطحی حوزه سد باطله سونگون و پایین دست دامپ های معدن نیز پروژه های تخصصی با نظارت سازمان محیط زیست و مراجع دانشگاهی صورت پذیرفته است.

8) در پایان اگرصحبت خاصی دارید؛ بفرمایید.

با آرزوی موفقیت و سلامتی برای همکاران ارزشمند خانواده بزرگ مس ایران و تشکر از همکاران  روابط عمومی شرکت و دست اندرکاران تهیه و تدوین نشریه عصر مس که همواره در راستای انعکاس گزارش فعالیت های شرکت پرتلاش و کوشا هستند.

گفتگو از ماهر مهرولی