پروژه هیپ‌لیچینگ مجتمع مس سونگون جزو معدود پروژه‌هایی است که در شرایط سخت تحریم و نوسانات ارزی تماماً با تکیه بر دانش بومی در حال ساخت است و در صورت بهره‌برداری؛ مجتمع مس سونگون را برای اولین‌بار به چرخه تولید کاتد ملحق خواهد کرد. ضمن‌آنکه با ایجاد اشتغالزایی به پیشرفت منطقه نیز کمک بسزایی خواهد کرد.

مهندس محمدرضا قاسمی مجری طرح هیپ‌لیچینگ مجتمع مس سونگون ضمن بیان مطلب فوق در توضیح خصوصیات این طرح گفت: در همین راستا فاز ساخت این پروژه توسط مهندسان داخلی‌وبومی با تمام توان در حال اجراست و تاکنون بیش از 3 میلیون متر مکعب خاکبرداری و خاکریزی همراه با چال‌زنی و آتشباری در محل هیپ در 3 شیفت کاری اجرا شده و حدود 730 تن استراکچر نصب و 10500 متر مکعب بتن‌ریزی انجام شده است.

وی در خصوص هدف از طراحی و اجرای این طرح گفت: هدف از اجرای طرح هیپ‌لیچینگ تولید مس کاتدی با ظرفیت 3 هزار تن در سال از کانسنگ‌های کم‌عیار و اکسیدی دپو شده به میزان حداقل 22 میلیون تن در دامپ‌های مجتمع مس سونگون و نیز اشتغالزایی در منطقه با جذب حداقل 120 نفر به صورت مستقیم در زمان بهره‌برداری از جمله اهداف اجرای طرح هیپ‌لیچینگ است.

مهندس قاسمی در پاسخ به این سؤال که «با اجرای این طرح چه محصول نهایی در مجتمع مس سونگون تولید می‌شود؟»، مطرح کرد: پس از اجرای طرح هیپ‌لیچینگ قرار است مس کاتدی با درجه خلوص 99.99 درصد با ظرفیت 3 هزار تن در سال تولید شود.

وی در خصوص برآورد هزینه و بودجه این طرح گفت:‌ مبلغ اولیه تصویب شده برای طرح مذکور در حدود 590 میلیارد ریال و 6.9 میلیون یورو است.

به گفته وی در ادامه با جابجایی محل اجرای پروژه و نزدیکی به دامپ‌های کم‌عیار معدن در راستای کاهش هزینه‌های حمل خوراک و افزایش حجم هیپ و امکان اجرای طرح‌های توسعه آتی مبلغ نهایی پروژه شامل فازهای مهندسی، تامین، ساخت و راه‌اندازی پروژه هیپ‌لیچینگ سونگون حدود 3227 میلیارد ریال و حدود 12.8 میلیون یورو شده است.

مهندس قاسمی در ارتباط با میزان پیشرفت فیزیکی و زمان بهره‌برداری این طرح گفت: پروژه  از پیشرفت فیزیکی ۷۵ درصدی برخوردار است و پیش‌‌بینی می‌شود که در نیمه اول سال آتی به بهره‌برداری برسد.

مجری طرح هیپ‌لیچینگ مجتمع مس سونگون در پاسخ به این سؤال که «پس از اجرای این طرح در نهایت چه محصول و چه کالایی به چرخه تولید مجتمع مس سونگون اضافه خواهد شد؟» گفت: با توجه به اینکه احداث کارخانه ذوب و پالایش در مجتمع مس سونگون هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارد و تنها محصول تولیدی مجتمع مس سونگون در حال حاضر کنسانتره مس است؛ بنابراین با بهره‌برداری از پروژه هیپ‌لیچینگ برای نخستین بار مس کاتدی با درجه خلوص 99.99 درصد و با ظرفیت 3 هزار تن در سال در مجتمع سونگون تولید و به چرخه محصولات مجتمع اضافه خواهد شد.

وی میزان بهره‌وری این طرح را چنین ارزیابی کرد و افزود: در حال حاضر حدود 22 میلیون تن سنگ کم‌عیار مس در محل دامپ‌های باطله معدن موجود است که با توجه به برنامه استخراج معدن سالانه به تناژ این مواد افزوده می‌شود که به دلیل غیراقتصادی بودن؛ قابلیت پرعیارسازی توسط فرآیند فلوتاسیون را ندارد. همچنین مشکلات حادی در خصوص کمبود فضا برای دپوی مواد باطله معدن سونگون وجود دارد؛ لذا با راه‌اندازی این طرح علاوه بر آزادسازی فضا برای دامپ‌های باطله معدن، با استحصال اقتصادی مس از مواد کم‌عیار و اکسیدی و درآمدزایی و بهره‌وری بالا مستقیماً مس کاتدی با ظرفیت سالانه 3 هزار تن تولید می‌شود که با لحاظ درآمد سالانه دوره بازگشت سرمایه حدود 2 سال خواهد شد.

مهندس قاسمی در خصوص دانش فنی اجرای این طرح گفت: تمامی مراحل پروژه کاملاً با تکیه بر دانش بومی صورت گرفته است. مرحله مطالعات و تولید مدارک مهندسی با دانش فنی ایرانی و بومی صورت پذیرفته است و در مقایسه با هیپ‌های اجرا شده در ایران برای نخستین بار است که هیپ دره‌ای اجرا می‌شود؛ چراکه هندسه هیپ‌های اجرا شده در معادن کشور عمدتاً به صورت بشقابی است.

وی در ادامه افزود: همچنین در مقایسه با سایر کشورها به جرأت می‌توان گفت که هیپ دره‌ای مذکور جزء معدود هیپ‌هایی است که در توپوگرافی خشن و دره پرشیب منطقه سونگون اجرا شده است. در فاز تامین تمامی تجهیزات مکانیکی و الکتریکال و ابزار دقیق در راستای تبعیت از قانون حمایت از تولید داخل بومی‌سازی شده است و عمده تجهیزات حساس پروژه مانند پمپ‌های سانتریفیوژ اسیدی و غیراسیدی و تابلوهای برق MCC و سیستم کنترل DCS از سازندگان داخلی تامین شده است.

مجری طرح هیپ‌لیچینگ مجتمع مس سونگون همچنین خاطرنشان کرد: فاز ساخت پروژه نیز توسط مهندسان داخلی و بومی با تمام توان در حال اجراست و تاکنون بیش از 3 میلیون مترمکعب خاکبرداری و خاکریزی همراه با چال‌زنی و آتشباری در محل هیپ در 3 شیفت کاری اجرا شده و حدود 730 تن استراکچر نصب و 10500متر مکعب بتن‌‌ریزی انجام شده است.

وی گفت: این پروژه جزء معدود پروژه‌هایی است که در شرایط سخت تحریم و نوسانات ارزی تماماً با تکیه بر دانش بومی در حال ساخت است و در صورت بهره‌برداری مجتمع مس سونگون را برای اولین‌بار به چرخه تولید کاتد ملحق خواهد کرد. ضمن‌آنکه با ایجاد اشتغالزایی به پیشرفت منطقه نیز کمک خواهد کرد.

مهندس قاسمی در خصوص تاثیر اجرای این پروژه بر محیط زیست منطقه نیز تاکید کرد: به جرأت می‌توان گفت که در این پروژه حداکثر ملاحظات زیست‌محیطی برای حفظ محیط زیست به کار گرفته شده است. مانند استفاده از GCL زیر بستر و افزایش ضخامت ژئوممبران به 2.5 میلیمتر زیر بستر هیپ و یا استفاده از Leak Detection Piping زیر بستر هیپ برای جلوگیری از نشت احتمالی اسید به لایه‌های زیرزمینی.

به گفته وی با بهره‌برداری از طرح مذکور موادمعدنی اکسیدی و کم‌عیار دپو شده در دامپ‌های معدنی به جای انباشت در محیط؛ در چرخه تولید کاتد قرار خواهند گرفت.

وی در پایان گفت: در اینجا لازم است از حمایت‌ها و پشتیبانی‌های مدیران ارشد شرکت ملی صنایع مس که در پیشرفت این طرح نقش به سزایی ایفا کرده‌اند؛ صمیمانه تشکر و قدردانی ‌کنم.

گفتگو از ماهر مهرولی