در بین مدیران لایق دولت تدبیر و امید؛ مردی سکان کشتی طوفان زده لرستان را در دست گرفت که به دلیل داشتن سابقه قوی و درخشان خدمت‌رسانی در سطوح بالای مدیریتی استان، روزنه های امید را در دل مردم به وجود آورد.
متاسفانه دولت های قبل با آن همه درآمد، طرح‌ها و پروژه‌های لرستان را به دلیل بی‌پولی متوقف کردند و باعث عقب ماندگی استان شدند اما حالا به لطف درایت استاندار شاهد تحركات مثبتی در فضای اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاران به استان هستیم.
زمانی که مهندس بازوند استاندار لرستان شد وضعیت استان بدین گونه بود: اکثر پروژه‌های عمرانی به دلایل مختلف تعطیل یا به صورت لاک‌پشت‌وار در حال فعالیت بودند. برخی از پروژه‌ها همچون مجتمع بام لرستان دارای طرح مطالعاتی نبودند و از 1574 واحد صنعتی و تولیدی استان 60 درصد تعطیل و از کار افتاده بودند.
تعطیلی کشت و صنعت لرستان، تعطیلی کارخانه سیمان به علت عدم اجرای تعهدات توسط سرمایه‌گذار، نامناسب بودن وضعیت شهرک گلخانه‌ای، نامنظم بودن پروازهای فرودگاه خرم‌آباد، نامناسب بودن وضعیت برخی سدهای استان، تعطیلی بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی و مهاجرت نخبگان و تحصیل‌کرده‌های استان همه و همه محصول مدیریتی بود که در سالهای وفور بودجه لرستان را به اين روز انداخت. اما خوشبختانه با روی کار آمدن مهندس بازوند تحرکات مثبت و مطلوبی در استان صورت گرفت و طی این مدت سرمایه‌گذاران زیادی به استان آمدند. پروژه ونک‌پارک کیو که نزدیک به 8 سال مسکوت مانده بود با همت استاندار و جذب سرمایه‌گذاری 400 میلیارد تومانی شروع به کار کرد.
پروازهای فرودگاه خرم‌آباد از 6 پرواز نامنظم به 27 پرواز منظم رسید و برای اولین بار پرواز خرم‌آباد- مشهد دایر و حتی پرواز عتبات عالیات نیز در این فرودگاه راه اندازی شد. کشت و صنعت به عنوان مطالبه جدی مردم این دیار با درایت استاندار و جذب سرمایه‌گذار خارجي با سرمایه‌ای بالغ بر 200 میلیون دلار آغاز به کار کرد. پروژه‌های مدیریت شهری و تقاطع‌های غیر‌همسطح برای رفع گره‌های ترافیکی در استان فعال شد و کار با مشارکت سرمایه‌گذار به شهرداری واگذار گردید.
آزاد‌راه خرم‌آباد- اراک با بودجه‌ای بالغ بر 960 میلیارد تومان با حضور معاون اول رئیس‌جمهور کلید خورد. راه‌آهن دورود- خرم‌آباد- اندیمشک در یک فاز با مشارکت و سرمایه‌گذاری قرارگاه خاتم‌الانبیاء عملیات اجرایی‌اش آغاز شد. یک فاز اصلی از داروسازی بایر افلاک ازنا افتتاح گردید. احداث فاز دوم پتروشیمی خرم‌آباد کلید خورد. بام لرستان به صورت یک طرح مطالعاتی دقیق و زمان‌بندی شده به صورت عدم تمرکز به دستگاه‌های دیگر جهت تسریع در تکمیل آن واگذار شد و دهها پروژه دیگر که به همت این مرد با تجربه در استان رقم خورد تا بلکه جبران عقب ماندگی های گذشته باشد.
مهندس هوشنگ بازوند استاندار لرستان که از 31 شهریور 92 تاکنون به این سمت منصوب شده است؛متولد ۱۳۴۱ در شهرستان نهاوند (از شهرهای لرنشین استان همدان) و تحصیلکرده لیسانس عمران، فوق لیسانس برنامه‌ریزی توریسم و دانشجوی دکترای برنامه‌ریزی شهری منطقه‌ای است. وی پیش از این، معاونت عمرانی استانداری استان مرکزی و قبل‌تر از آن معاونت عمرانی استانداری استان لرستان و استان همدان را برعهده داشت. وی پانزدهمین استاندار لرستان بعد از انقلاب اسلامی ایران است.
مهندس هوشنگ بازوند استاندار لرستان عصر یک روز تابستان میهمان روزنامه “صدای ملت” در تهران شد و در نشستی صمیمانه و گرم با مدیرمسئول و اعضای تحریریه روزنامه گفت و گویی دوستانه داشت و در خصوص برنامه ها و طرح هایی که برای توسعه استان در نظر دارد مطالبی را عنوان کرد. ماحصل این گفت و گو را با هم می خوانیم:
مهندس بازوند با تاکید براینکه لرستان گرفتار فقر مطالبه گری شده است به خبرنگار ما گفت: یکی از دلایل توسعه نیافتگی لرستان؛ فقر مطالبه گری است. لرستان باید برای به دست آوردن مطالبتش تلاش و حرکت کند. فقر مطالبه گری ناشی از توسعه سطحی است که معمولا به صورت مقطعی و به صورت مسکن انجام شده است؛ در حالی که توسعه عمقی منافع بیشتر مردم را تامین می کند.
وی در ادامه افزود: اگر می خواهیم لرستان توسعه پیدا کند؛ باید شهروندان پولدار شوند؛ یعنی افراد از لحاظ درآمدی و معیشتی در شرایطی باشند که بتوانند کار انجام دهند. در حال حاضر می خواهیم کارخانه لاستیک سازی را در لرستان راه اندازی کنیم تا شاید 10 سال دیگر ارزش افروده آن به کمک استان بیاید.
به گفته وی فقر مطالبه گری باعث شده فرهنگ کار سست و ضعیف شود، خودباوری کم شود، جوهره کار از آدم ها گرفته شده است که حتی حاضرنیستند برای خودشان کار کنند.
مهندس بازوند خاطر نشان کرد: سال 93 روی مباحث اقتصادی توجه بیشتری کردیم. حالا هم حدود 3500 تا 4200 میلیارد تومان برنامه سرمایه گذاری در استان داریم. قرار است برای یک کارخانه لاستیک سازی یا فولاد سرمایه گذاری کنیم. رقم؛ رقم بالایی نیست. اما آنچه مسلم است اینکه سرمایه گذاری ها باید انجام شود و در کنار سرمایه گذاری ها فرهنگ سازی صورت گیرد. در واقع کار فرهنگی باید با کار اقتصادی به صورت همزمان انجام شود.
راه اندازی مرکز لرستان شناسی
استاندار لرستان در ادامه با اشاره به راه اندازی مرکز لرستان شناسی تاکید کرد: همچنین در استان به دنبال راه اندازی یک مرکز لرستان شناسی هستیم که به دور از کارها و برنامه های سیاسی در شناساندن و معرفی استان به همه مردم ایران و حتی جهان به ما کمک کند. در همین خصوص اساتید، دلسوزان و زحمت کشان استان لرستان باید به کمک ما بیایند تا لرستان بهتر شناخته شود.
وی گفت: سال گذشته همایش فرصت های شغلی برگزار شد و اکثر شرکت کنندگان در این همایش بر این عقیده بودند که لرستان شناخته شده نیست. در نتیجه ضروری است که در این خصوص تدابیر ویژه ای اندیشیده شود. سرمایه گذاران خارجی وقتی به ایران می آیند شناخت چندانی از وضعیت استان ها و شهرها ندارند لذا ما باید کاری کنیم که همه دنیا لرستان را بشناسند.
به گفته وی از قوم لر افراد زیادی در خارج از کشور زندگی می کنند. از آنها می خواهیم که به کمک ما بیایند و در استان سرمایه گذاری کنند. لرستان را لرستانی ها باید بسازند و در شهر و دیارشان سرمایه گذاری کنند. کاری که استانهای دیگر20 سال پیش انجام دادند.
استاندار لرستان با بیان اینکه سالها قبل لرستان فرودگاه نداشت و طی سالهای اخیر پروازهای کمی در این فرودگاه صورت می گرفت خاطرنشان کرد: خوشبختانه با تدابیر اتخاذ شده در حال حاضر فرودگاه خرم آباد بیش از 4 پرواز در روز دارد. پرواز خرم آباد- عراق و خرم آباد – دمشق نیز در این فرودگاه راه اندازی شده است.
وی گفت: با توجه به بازار عراق که ظرفیت خوبی است و در همسایگی ما قرار دارد می توان روابط اقتصادی و بازرگانی خوبی با این کشور برقرار کرد. حتی در زمینه توریسم سلامت و بیمارانی که از کشور عراق برای درمان و موارد بهداشتی و پزشکی به ایران می آیند می توان این افراد را جذب استان کرد که هم گردشگری رونق گیرد و هم استان بیشتر شناخته شود.
بازوند تاکید کرد: افراد زیادی خارج از لرستان و حتی خارج از کشور هستند که می توانند کارهای زیادی برای توسعه و رونق استان انجام دهند. مطابق بررسی های انجام شده حدود 7500 نفر از هم استانی هایمان در خارج از کشور هستند که اگر بتوانیم آنها را غربال کرده و تعدادی از آنان را دعوت به سرمایه گذاری کنیم در آن صورت می توان برای معرفی و توسعه استان اقدامات خوبی انجام داد.
استاندار لرستان در ادامه با اشاره به اینکه لرستان همیشه به عنوان “معبر گردشگری” بوده است گفت: تنها صنعتی که می تواند سرمایه شهر یا استانی را بالا ببرد؛ صنعت توریسم یا گردشگری است. در این زمینه لازم است تلاش های بیشتری صورت بگیرد.
وی تاکید کرد: لرستان همیشه به عنوان “معبر گردشگری” بوده است؛ در حالی که باید سعی شود این استان به “مقصد گردشگری” تبدیل شود. در حال حاضر بنیاد مستضعفان در حال ساخت یک هتل 5 ستاره در کمالوند بام استان لرستان است. بنابراین اقتصاد دست مردم و سرمایه گذار است. وقتی مردم ظواهر را ببینند؛ انگیزه بیشتری برای مشارکت پیدا می کنند.
بازوند بر این عقیده است: برای تبدیل کردن لرستان از “معبر گردشگری” به “مقصد گردشگری” هزینه کلانی نیاز است و کارهای زیادی باید انجام شود. اگر زیرساخت ها و امکانات لازم فراهم و به دنبال آن ظرفیت های استان به همگان معرفی شود؛ گردشگر به هنگام عبور از استان چند شبی را در آنجا اقامت می کند. در آن صورت فروشگاه ها، مغازه ها و رستوران ها همه همه از وجود این گردشگر سود برده و سرمایه گذاری های لازم در این خصوص انجام می شود.
مهندس بازوند در ادامه این نشست خاطر نشان کرد: تشکیل شورای راهبردی توسعه استان لرستان نیز یکی دیگر از کارهای فرهنگی است که برای رونق و توسعه استان در نظر گرفته ایم. هدف ما از تشکیل شورای راهبردی؛ توسعه استان لرستان است. همانگونه که در استان های دیگر هم چنین شورایی وجود دارد. این شورا کمیته های مختلفی دارد که اگر در استان تشکیل شود به دنبال آن می توان انجمنی همچون انجمن توسعه استان کرمان، اصفهان و مرکزی برای توسعه لرستان تاسیس کرد. توسعه این منطقه خط قرمز ماست. افراد در این انجمن بحث سیاسی را کنار گذاشته و به دور از مباحث سیاسی و فارغ از هر حزب و جناحی در کنار هم برای توسعه فرهنگی استان تلاش کرده و راهکار ارایه می دهند.
وی می گوید: کار اقتصادی و توسعه اقتصادی بدون توسعه فرهنگی هزینه کلان و سنگینی دارد. اگر می خواهیم هزینه توسعه اقتصادی را کم کنیم؛ باید به توسعه فرهنگی بیشتر توجه کنیم. در غیر این صورت موفق نخواهیم بود. در مسیر توسعه باید استحکاک ها را کم کرد که کارهای فرهنگی می تواند این مهم را انجام دهد.اگر استحکاک مسیر توسعه زیاد باشد؛ خسته می شویم و خستگی باعث توقف می شود. در نتیجه کارهای فرهنگی استحکاک مسیر توسعه را کم می کند.
وی خاطرنشان کرد: هفته نامه ها، روزنامه ها و … رویش های شما هستند و نشریه “صدای ملت” هنوز جوان است و نیاز به تجربه و حقانیت دارد. نشریه شما فرصت های بالقوه ای را برای استان فراهم کرده و کمک های خوبی به توسعه استان کرده است که در آینده می تواند کمک های خوبی باشد و شرایط ویژه ای را برای افراد به وجود آوردد که مصداق فقر مطالبه گری نشود. اگر استان بدنبال مطالبه واقعی خود بود از فرصت ها بهتر استفاده می کرد.
بازوند با بیان اینکه باید بتوانیم از فقر مطالبه گری رها شویم تاکید کرد: در ماراتن توسعه علی رغم ابزار کمی که در اختیار داریم؛ هیچ راهی نداریم و باید شرکت کنیم. اگر در این راه وارد نشویم ممکن است حیاتمان هم از بین برود. در شرایط کنونی بومیانی را سراغ دارم که خانه هایشان را می فروشند تا دیگر به استان برنگردند. نباید این شرایط به وجود بیاید. باید کاری کنیم که دلبستگی ها از بین نرود.
وی با بیان اینکه توسعه لرستان باید درون زا و ریشه ای باشد گفت: سالانه 7500 نفر از استان مهاجرت می کنند. اگر 10 درصد این افراد نخبه باشند؛ سالانه 750 نخبه از استان خارج می شود که این موضوع خیلی نگران کننده است و به معنی مرگ حیات منطقه است. فلش جمعیتی لرستان برون گراست ولی باید به درون گرا تغییر کند. باید پروژه های بزرگ و مادر تعریف کرد. اقتصاد کشور ما بازار محور است در نتیجه باید بازار ایجاد کنیم. پروژه هایی که جذاب باشند و ایجاد بازار شود. وقتی بازار ایجاد شد و زیرساخت های لازم فراهم و نیازهای مردم تامین گردید در آن صورت مردم در رفاه قرار می گیرند و بی نیاز می شوند و دیگر نیازی به آمدن به تهران و پایتخت وجود ندارد.
بازوند در ادامه خاطرنشان کرد: برای توسعه لرستان کارهای زیادی باید انجام دهیم. قرار است پادگان 07 واقع در خیابان انقلاب که 15 هکتار است را نصف کنیم. 5/7 هکتار از آن را به ارتش می دهیم که ساختمان مسکونی بسازد. 2 هکتار آن سهم شهرداری است. قرار است 4 تا 5 هکتار آن یک مرکز تجاری بزرگ شود که می خواهیم آن را به یک سرمایه گذار واگذار کنیم که با کاربری تجاری و حفظ بناهای تاریخی آن مجتمع تجاری را بسازد. یک بازار تجاری که در کنارش پارک قرار دارد. اگر سرمایه گذار باشد ما می توانیم پادگان را در اختیار او قرار دهیم. اگر مرکز گردشگری خوب و با کیفیت و جامع باشد؛ گردشگر به استان می آید و می ماند.
وی تاکید کرد: سهم شهرداری هم آزادسازی خیابان انقلاب خرم آباد است. دو سال دنبال این کار هستیم و مجوزهای مربوطه را اخذ کردیم تا پادگان بیرون برود و برای مرکز گردشگری، تفریحی، تجاری و … خوب باشد. می توان ساختمان جدید ساخت و در کنار آن ساختمان میراثی را حفظ کرد و همین موضوع باعث توسعه گردشگری و جذب توریسم خواهد شد.
استاندار لرستان تاکید کرد: اگر کسی سرمایه داشته باشد ما می توانیم با ارتش صحبت کنیم و آن را در اختیار سرمایه گذار قرار دهیم که هم برای ارتش منبع درآمد باشد و هم برای شهر خرم آباد درآمد زا خواهد بود.
مهندس بازوند همچنین تاکید کرد: هر کسی بخواهد در لرستان هتل 5 ستاره بسازد؛ پروانه آن رایگان است و زمین هم رایگان در اختیارش قرار می دهیم. همچنین به شورای شهر پیشنهاد دادم که اگر از شمشیرآباد تا ماسول که طول خیابان 12 کیلومتر است عمق 30 متر را بازسازی کنند، مجوز 5 طبقه می دهیم، محدودیت ارتفاع هم ندارد؛ پروانه هم رایگان است. تسهیلات و وام هم می دهیم، نقشه های نظام مهندسی را هم تامین می کنیم.
وی در ادامه گفت: احداث پارک مینیاتوری یکی دیگر از طرح هایی است که در دستور کار داریم. نقشه هایی داریم که قرینه کیو را در پل شکسته درست کنیم. می خواهیم زیر پل شکسته یک پارک مینیاتوری احداث کنیم و 7 تا از پل های لرستان را با یک اشل کوچک در این پارک بسازیم که بازدیدکنندگان با دیدن اشل های کوچک با مراکز دیدنی استان آشنا شوند.
به گزارش خبرنگارما هوشنگ بیرانوند مدیر مسئول روزنامه “صدای ملت” نیز در این دیدار دوستانه گفت: جناب آقای استاندار؛ ما می خواهیم برای توسعه و رونق استان کار انجام دهیم. نشریه “صدای ملت” به عنوان تریبونی در خدمت شماست و می تواند اطلاع رسانی کاملی در خصوص اقدامات صورت گرفته انجام دهد. از وجود ما استفاده کنید. افراد خیر و کاربلد فرهنگی، سیاسی و اقتصادی زیادی در لرستان و خارج از لرستان هستند که توانایی انجام کار و آمادگی کمک دارند. ما لرستانی ها می توانیم در کنار شما برای توسعه استان تلاش کنیم و کارهای زیادی انجام دهیم. ما وامدار هیچ کس به غیر از خدا و مردم نیستیم. این تریبون در اختیار شماست. نشریه “صدای ملت” متعلق به شماست و ما آماده ایم برای توسعه استان به شما کمک کنیم و مشاوره بدهیم.
حاج آقا صدیق از فعالان اقتصادی و یکی از خیرین استان نیز در این نشست گفت: من طی سالیان گذشته کارهای زیادی در استان انجام دادم. اما متاسفانه مشکلاتی طی 8 سال گذشته در کشور به وجود آمده است. سوء مدیریت و فساد از جمله این مشکلات بوده که باعث دلسردی و ناامیدی مردم شده است. امیدوارم دولت جدید با تدبیر و امید این مشکلات را برطرف و جبران کند.
رئیس موسسه خیریه صدیق در ادامه گفت: در این موسسه خیریه 70 تا 80 پیرمرد و پیرزن نگه داری می شود. بنده حاضرم امکانات مالی خود را در استان صرف کنم. می خواهم مقداری از سرمایه ام را برای ثبات این موسسه خیریه و توسعه آن هزینه کنم. حاج آقا صدیق در همین خصوص اعلام کرد که در راستای توسعه استان تلاش می کند 500 پارکینگ بسازد؛ یک هایپر و هتل 6 طبقه احداث کند که مهندس بازوند قول داد که پروانه این مراکز رایگان در اختیار وی قرار داده شود.
زهرا همتی مدیرعامل موسسه فرهنگی- هنری فروغ فلق نیز در این نشست صمیمانه خطاب به استاندار گفت: شما در استانی استاندار هستید که پر از نخبه است. همه جا مدیریت خوب نیاز است. نخبگان هر استان به مدیریت خوب و قوی نیاز دارند. ما در این موسسه هر ماه جلساتی را با حضور خیرین، اساتید، صاحب نظران و سرمایه گذاران قوم لر برگزار می کنیم که در این جلسات برای توسعه فرهنگی استان تلاش و هم فکری می شود و حاضران با ارائه مشکلات و چالش های و راهکارها برای توسعه استان خود مشارکت می کنند. جمع کردن این افراد و استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های این بزرگان نیاز به مدیران خوب، استانداران قوی و مدیران مسئولی دلسوز دارد.
همتی با گلایه از اینکه استاندار همیشه در این جلسات غایب بوده است گفت: علیرغم اینکه همیشه از جنابعالی برای حضور در این جلسات دعوت به عمل می آمد اما شما به دلیل مشغله زیاد در این جلسات حضور نداشته اید. در حالی که حضور شما در این جلسات می تواند کمک های زیادی به استان کند. من با تاسیس چنین موسسه ای درصدد معرفی موسیقی و فرهنگ و هنر قوم لر به همه مردم هستم و در این خصوص تلاش های زیادی کرده ام.
وی تاکید کرد: بوی فرهنگ لرستان باید بخوبی به مشام مردم برسد. اما متاسفانه این روزها دایم جک ها و کلیپ هایی برای قوم فرهیخته و متمدن لر تهیه و پخش می شود و هیچ کس مانع آنها نمی شود.
همتی گفت: مثلا هفته فرهنگی لرستان که سال گذشته در تهران برگزار شد آن طور که باید و شاید موفق و شایسته قوم لر نبود و نتوانست قوم لر، زن لر، موسیقی و فرهنگ و هنر لر و … به خوبی به پایتخت نشینان معرفی کند و با طنز و شوخی برگزار شد. امیدوارم که استانداری در برگزاری هفته های فرهنگی بعدی با دقت و توجه بیشتری به برگزاری این مهم بپردازد.
بازوند بابیان اینکه ما با مشکلات فرهنگی روبه رو هستیم در تایید سخنان خانم همتی گفت: هفته فرهنگی و اقتصادی لرستان امسال قرار است در اسفند ماه برگزار شود. اما ما هم بر این عقیده ایم که این هفته های فرهنگی نباید به گونه ای باشد که به طنز و تمسخر بگذرد. باید با این مسائل به طور جدی برخورد شود. صدا و سیمای ما باید از اینها عبور کند. اینکه در هفته فرهنگی فقط طنز نشان دهید؛ نشان دهنده غیر فرهنگی بودن برگزار کنندگان است.
همتی ادامه داد: ما باید با برگزاری همایش ها و نشست های گوناگون سعی کنیم از افراد و نخبگان قوم لر بیشتر استفاده کنیم. این همه سرمایه و نخبه داریم اما متاسفانه بعضی وقتها اداره امور به دست افرادی می افتد که فقط با تمسخر و طنز با این مسائل برخورد می کنند.
وی خاطرنشان کرد: هم اکنون تقاضاها و درخواست های زیادی برای برگزاری کنسرت موسیقی قوم لر در خارج از کشور به من شده است. این در حالی است که صنایع دستی، زنان لر، فرهنگ و تمدن قوم لر، موسیقی لر و … همگی اینها باید به خوبی به مردم شناسانده و معرفی شود.
همتی افزود: اکثر لرهای مقیم تهران به اینجا رفت و آمد می کنند و در اینجا اظهارنظرها و مسائل متعددی مطرح می شود که می تواند برای توسعه استان مفید باشد ومی توان برای حل آنها راهکار ارائه داد. خروجی های جلسه هم اندیشی ها تا امروز خوب بوده اما جای شما خالی است که امیدواریم با حضور موثرتان در این جلسات بتوانیم بیش از پیش به توسعه استان بیندیشیم.
بازوند در خصوص برگزاری چنین جلساتی گفت: به شما توصیه می کنم که از سیاست دور باشید و مراقب باشید این کارها حواشی سیاسی نداشته باشد. وی با تاکید بر اینکه در هفته فرهنگی لرستان باید کارهای خوب و مفیدی برای استان انجام شود گفت: متاسفانه آستانه تحمل ما لرها کم است و نمی توانیم با هم بحث و جدل کنیم که علت این موضوع هم این است که سرمایه اجتماعی ما ضعیف شده است. این ها باید تقویت شود. متاسفانه چه بخواهیم و چه نخواهیم آستانه تحمل ما پایین است. مسائل سیاسی را باید رعایت کرد.
وی خاطرنشان کرد: هر وقت همه لرهایی که بیرون از استان هستند همچون شما دلشان برای استان و شهرشان بسوزد؛ دیگر تمامی مشکلات استان حل می شود.
بیرانوند نیز در پایان این دیداربا بیان این مطلب که حق استان لرستان را دولت های قبلی خورده اند و حق ما را نداده اند تاکید کرد باید همه ما تلاش کنیم که لرستان از بن بست خارج شود.
بازوند هم به عنوان حسن ختام این جلسه خطاب به بیرانوند مدیرمسئول روزنامه “صدای ملت” گفت: شما بر ما عزیزید. دلتان برای توسعه لرستان می سوزد. مردم شما را دارند. در نتیجه بالقوه فرصت هایی را برای توسعه استان ایجاد کنید. ما یک دوره گذار داریم که باید طی شود، این موضوع اجتناب ناپذیر است.
حاج آقا صدیق هم در پایان گفت: باید به گونه ای برنامه ریزی کرد که ایرانی های مقیم خارج از کشور نیز جذب استان شوند؛ در آن صورت تکنولوژی، توریسم و سرمایه های آنان خود به خود وارد کشور می شود. وقتی سرمایه گذاران می آیند به دنبال آنها همه چیز می آید.