برای دست‌یابی به تولید ۵۵میلیون‌ تن فولاد در افق ۱۴۰۴، سرمایه‌گذاری متوازن در حوزه‌های حمل‌ونقل، انرژی (گاز و برق) و اکتشافات معادن الزامی است.

به گزارش اقتصادملت و به نقل از روابط‌عمومی بانک‌ پاسارگاد، مجید قاسمی مدیرعامل این بانک‌ در نهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی مواد و متالورژی که به‌صورت برخط برگزار شد ضمن بررسی چشم‌انداز صنعت فولاد در ایران گفت: افزایش ظرفیت تولید فولاد به ۵۵میلیون تن از برنامه‌های دولت برای توسعه صنعت فولاد ایران در افق ۱۴۰۴ است. واقعیت این است که به دلیل موانعی که از نظر زیرساخت‌ها داریم، امیدوار هستیم تا سال ۱۴۰۴ به تولید فولاد با ظرفیت ۴۵میلیون تن درکشور برسیم اما هم‌چنان تا نیل به برنامه اصلی، ۱۰میلیون تن باقی می‌ماند. به‌همین دلیل باید در حوزه‌های حمل‌ونقل، انرژی (گاز و برق) و اکتشافات برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های جدی صورت پذیرد.

وی ادامه داد: صنعت فولاد و سیمان دو خمیرمایه مورد نیاز برای توسعه کشور، به لحاظ فیزیکی هستند. البته در رأس این موارد نباید از سرمایه‌ انسانی توانا، هم به لحاظ مدیریتی و هم به لحاظ عشق به توسعه کشور غافل شد.

قاسمی ضمن بررسی وضعیت کشورها در صنعت فولاد افزود: اگر ۲۰ کشور نخست تولیدکننده فولاد در جهان را بررسی کنیم مشاهده می‌کنیم که کشور چین در سال ۲۰۱۹ با تولید ۹۹۶.۳میلیون تن فولاد در رتبه اول و ایران در همان سال با تولید ۲۵.۶ میلیون تن فولاد در رتبه دهم قرار دارد. ایران در این جایگاه از کشورهایی مانند ایتالیا، تایوان، اوکراین، ویتنام، مکزیک، فرانسه، اسپانیا، کانادا، لهستان و عربستان‌سعودی در شرایط بهتری ارزیابی می‌شود. از طرفی کشور چین به لحاظ صادرات فولاد نیز جایگاه نخست را داراست و ایران در این شاخص با صادرات ۸.۷ میلیون تن فولاد در رتبه شانزدهم جدول و در رده بالاتر نسبت به کشورهای اسپانیا، آمریکا، استرالیا و لهستان جلوه می‌کند.

وی با بیان اینکه به لحاظ توزیع جغرافیایی، بیش از ۵۰درصد از تولید و تقاضای فولاد، مربوط به کشور چین است افزود: اتحادیه اروپا اولین واردکننده فولاد در جدول رتبه‌بندی است. در این حوزه، نام ایران جزء ۲۰ واردکننده اول دنیا قرار ندارد.

مدیرعامل بانک ‌پاسارگاد در ادامه با اشاره به اینکه ایران از نظر تولید فولاد در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، با سهمی در حدود ۴۰درصد، پیشتاز است خاطرنشان کرد: وجود معادن غنی سنگ‌آهن از مزیت‌های نسبی ایران در توسعه صنعت فولاد است. به‌طوری که از نظر عیار، ۶۹درصد از معادن در کشور ایران بین ۵۰ تا ۵۵درصد و ۸درصد نیز بین ۵۵ تا ۶۰درصد قرار دارند. منابع سرشار از گاز طبیعی، موقعیت جغرافیایی و دسترسی به آب‌های آزاد، رشد جمعیت و گسترش بازار مصرف، سرمایه انسانی جوان، تحصیل‌کرده و ماهر، تجربه و دانش فنی طراحی، ساخت، راه‌اندازی و بهره‌برداری، از دیگر مزیت‌های نسبی ایران در صنعت فولاد هستند.

وی با بیان این مطلب که چشم‌انداز تولید و تقاضای فولاد در جهان صعودی است، تصریح کرد: علاوه بر مزیت‌های یادشده، تولید فولاد در ایران، بیش از دو برابر مصرف داخلی است. همچنین این کشور دارای توان تولید فولادهای کیفی و انواع فولادهای کربنی و آلیاژی تخت و طویل است. مسافت کوتاه و هزینه کم حمل‌ونقل و وجود قیمت رقابتی نیز از دیگر مزیت‌های ایران در صنعت فولاد است. این مزیت‌ها می‌تواند ایران را به بازیگر اصلی تأمین کسری فولاد در منطقه تبدیل کند.

وی در ادامه از شرکت میدکو به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی تولید فولاد ایران در افق ۱۴۰۴ یادکرد و افزود: شرکت مادرتخصصی توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) در سال ۱۳۸۷ تأسیس شد. مأموریت این شرکت «سرمایه‌گذاری برای ایجاد صنایع مس، فولاد و فروآلیاژها از معدن تا محصول» تعریف شد که البته این مأموریت امروز گسترده‌تر شده است.

در خصوص گستره‌ی جغرافیایی فعالیت‌های میدکو گفتنی است: شرکت میدکو در غرب کشور و در استان همدان، در کارخانه فروسیلیس غرب پارس، سالانه ۲۴هزار تن فروسیلیس تولید می‌کند. عملیات اجرایی ساخت یک واحد برای تولید منیزیم با حجم ۶هزار تن نیز در این منطقه آغاز شده‌ که در حدود ۲۵درصد پیشرفت داشته است. میدکو همچنین در منطقه شرق کشور و در کارخانه‌ فرآوران ذغال‌سنگ پابدانا به تولید ۵۵۰هزار تن کنستانتره مشغول است. در کارخانه فولاد زرند ایرانیان نیز کک، کنسانتره و گندله تولید می‌شود. امیدوار هستیم بهره‌برداری از ۱.۷میلیون تن فولاد در این کارخانه، از ماه دی سال جاری آغاز شود. در این کارخانه همچنین یک واحد کک‌سازی با ظرفیت ۸۰۰هزار تن، دو واحد تولید کنتسانتره در مجموع با ظرفیت ۴میلیون تن و یک واحد تولید گندله با ظرفیت ۲.۵میلیون تن در حال فعالیت هستند.

وی افزود: در کرمان، کارخانه فولاد بوتیای ایرانیان در تولید گندله با ظرفیت ۲.۵میلیون تن فعال است. در این کارخانه یک واحد تولید فولاد با ظرفیت ۱.۵میلیون تن نیز خواهیم داشت. در کارخانه بابک مس ایرانیان در شهر بابک مس، لوله مسی با ظرفیت ۱۲هزار تن و کاتد مسی با ظرفیت ۵۰هزار تن تولید می‌شود. در حوزه کاتد و لوله مسی از پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های دنیا استفاده شده است. در این بخش و با بهره‌مندی از تکنولوژی بیولیچینگ، توفیق پیدا کردیم که دو کارخانه از یک مجتمع مس را حذف کنیم که این امر باعث کاهش قابل‌توجه قیمت تمام شده مس شده‌است. به‌طوری که پس از راه‌اندازی موفق این واحد، دولت شیلی طی اطلاعیه‌ای خوشحالی خود را از اینکه با این تکنولوژی -که اولین سرمایه‌گذار آن بانک پاسارگاد بود- بهره‌برداری از معادن غنی و عمیق این کشور، توجیه اقتصادی پیدا کرده‌، اعلام کرد.

قاسمی در ادامه به سایر ظرفیت‌های ایجاد شده توسط میدکو اشاره کرد و افزود: در کارخانه فولاد سیرجان ایرانیان، دو واحد کنسانتره ۲میلیون تنی فعال است. تولید فولاد با ظرفیت ۱‌میلیون تن، آهن اسفنجی با ظرفیت ۱میلیون تن و گندله با ظرفیت ۲.۵میلیون تن نیز آغاز شده است.

وی ادامه داد: با برنامه‌ریزی‌هایی که در شرکت میدکو انجام شده‌است، این مجموعه هیچ‌گونه آسیبی به محیط‌زیست وارد نمی‌کند و در تولید و توسعه فضای سبز نیز نقش مؤثری ایفا کرده است. به‌عنوان مثال در بحث کک‌سازی به‌عنوان یکی از بخش‌هایی که به لحاظ آسیب به محیط‌زیست نگرانی ایجاد می‌کند، سرمایه‌گذاری در حدود ۲۲میلیون دلار برای ایجاد واحد CDQ صورت گرفته‌ که طی آن هیچ آلودگی در محیط منتشر نمی‌شود.

وی با بیان این‌که در شرکت میدکو ۶.۵میلیارد دلار، جهت طراحی و اجرای ۳۵ پروژه اکتشافی، معدنی، فرآوری و متالورژی سرمایه‌گذاری شده است ادامه داد: حدود ۱۸هزار شغل مستقیم و ۳۶۰هزار شغل غیرمستقیم که ۹۵درصد آن‌ها بومی هستند، توسط میدکو ایجاد شده است. همچنین در احداث و راه‌اندازی پروژه‌های میدکو، از توانمندی بیش از یک هزار شرکت داخلی استفاده شده است.

وی در خصوص عملکرد شرکت میدکو در سال ۱۳۹۸ ادامه داد: در شرکت میدکو در سال ۹۸، استخراج و باطله‌برداری به میزان ۷۷میلیون تن، تولید محصولات مختلف معدنی به میزان ۱۹.۴میلیون تن و فروش محصول نهایی به میزان ۵.۵میلیون تن بوده است.

وی خاطرنشان کرد: در شرکت میدکو، از معدن تا محصول، یک زنجیره عمودی ارزش وجود دارد. به‌دلیل فاصله کوتاه بین معدن تا کارخانجات فرآوری، هزینه حمل کاهش پیدا کرده و در نتیجه قیمت تمام شده محصول نیز پایین است. پروژه‌ها در مقایسه با سایر پروژه‌های انجام شده در کشور، در مدت زمان کمتری اجرا شده‌اند و حتی در زمان اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور نیز پایدار بوده و بدون توقف پیگیری شده‌اند. این شرکت همچنین از وجود مجرب‌ترین متخصصان و مدیران برای مشاوره، مدیریت و اجرای پروژه‌ها بهره می‌برد.

قاسمی در ادامه تصریح کرد: ما در کشور برای آنکه بتوانیم بر اساس مقیاس تولید، بهره‌وری بالایی را ایجاد کنیم، به بنگاه‌های بزرگ مقیاس نیاز داریم. جهت تقویت واحدهای کوچک و متوسط، محصولات و خدمات آن‌ها یا باید مصرف عمومی داشته باشند مانند واحدهای تولید لبنیات و سایر کالاهای مصرفی یا باید بنگاه‌های بزرگی باشند که به محصولات و خدمات این واحدهای کوچک نیاز داشته‌باشند. در حال حاضر در مجموعه میدکو بیش از یک‌هزار شرکت کوچک داخلی و متوسط، بدون آنکه نیاز مالی به بانک‌ها داشته باشند، مشغول به کار هستند. این شرکت‌ها نیاز مالی خود را از طریق ارائه خدمات و محصولات در پروژه‌ها، برطرف می‌کنند.

وی در پایان در خصوص لزوم توجه به زیرساخت‌ها برای توسعه ظرفیت تولید فولاد کشور تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم که با این ظرفیت معدنی نمی‌توانیم به برنامه افق ۱۴۰۴ که تولید ۵۵میلیون تن فولاد است برسیم. در این راستا، باید مسئولان محترم توجه جدی به حوزه اکتشافات داشته باشند و سرمایه‌گذاری‌های جدی را در این بخش ترغیب و تشویق کنند. توجه به حوزه حمل‌ونقل اجتناب‌ناپذیر است. به‌عنوان مثال میدکو ارتباط واحدها تا خط راه‌آهن را با سرمایه‌گذاری خود برقرار کرده‌است. همچنین باید توان گازرسانی، سوخت‌رسانی و تأمین برق در کشور تقویت شود. بحث آب هم بسیار جدی است. اگر شرکت میدکو در بخش آب‌وفاضلاب شهر کرمان سرمایه‌گذاری نمی‌کرد، به لحاظ محدودیت‌های آب نمی‌توانست چنین اقدامات وسیعی را انجام دهد. در نتیجه تمام موارد یادشده نیاز به یک سرمایه‌گذاری متوازن دارند.