سومین کنفرانس بین المللی گردشگری و معنویت با حضور دکتر سیدسعید هاشمی رئيس دانشگاه علم و فرهنگ، دکترمحمدحسین ایمانی خوشخو رئيس انجمن علمی گردشگری و نجفقلی حبیبی پژوهشگر فلسفه اسلامی و عضو هیأت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اندیشمندانی از ایتالیا، ترکیه و مالزی در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ما؛ توسعه پایدار در ارتباط با گردشگری و معنویت، رویکرد اصلی سومین دوره این کنفرانس بود که از سوی اندیشمندان داخلی و خارجی به آن پرداخته شد. همچنین فرصتی فراهم شد تا علمای دینی نگرش متفاوتی از گردشگری را بر خلاف سابقه ذهنی جامعه بیان کنند.
آیت‌الله دکتر احمد مبلغی عضو مجلس خبرگان و رئيس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی نيز در اين همايش از دیدگاه اسلام و قرآن به موضوع گردشگری پرداخت و با تفسیر رابطه گردشگری و نشانه شناسی تاکید کرد: عمیق ترین و اساسی ترین مفاهیم و آموزه‌های دینی را در سایه گردشگری می توان یافت.
حجت‌الاسلام و المسلمین محسن الویری عضو هیات علمی و مدیر گروه تاریخ دانشگاه باقر العلوم هم در سخنرانی خود با موضوع «ظرفیت میراث تمدنی مسلمانان در زمینه گردشگری معنوی» با تمرکز بر طبیعت گردی و عجایب نگری این سوال را مطرح کرد که آیا میراث تمدنی ما برای تدوین الگوی گردشگری معنویت گرا حرفی برای گفتن دارد؟ و برای پاسخ دادن به آن از کتاب “عجایب المخلوقات قزوینی” بهره گرفت و ضمن معرفی قلمروهای عجایب و طبیعت از جمله آسمان و زمین، این نکته را متذکر شد که بین گردشگری دینی، ادیان و معنوی باید تفاوت قائل شد؛ چراکه روح حاکم بر انواع گردشگری همان جریان معنویت است که با گردشگری مذهبی فرق دارد.
وی اظهار کرد: جهانگردی معنویت گرا به دلیل اشتراک انگیزه بین گردشگر و گردشگر پذیر زمینه‌های انسانگرایانه‌تری در مقایسه با دیگر انواع گردشگری دارد. علاوه بر این واکاوی تجربه ها و میراث تمدنی مسلمانان ما را با فضایی نو در مسیر تبدیل شدن به یک شهروند جهانی آشنا می کند.
پروفسور فابیو کاربونه از دانشگاه Coventry انگلیس و سفیر انجمن بین المللی صلح از طریق گردشگری نیز به موضوع “صلح و گردشگری” پرداخت. وي با اتکا به صحبت های دبیر کل سازمان ملل متحد مبنی بر اینکه جهان باید جای بهتری برای زندگی شود، گفت: ما برای اینکه جهان بهتری را به ویژه برای فرزندانمان ایجاد کنیم، باید دانش بیشتری به جای پول داشته باشیم.
وی سپس تصویری از شخصیت های قدرتمند جهان از جمله دونالد ترامپ نمایش داد و با اشاره به تهدیدهایی که حکم دستورالعمل های جهانی را پیدا کرده است، اظهار کرد: سیاست های جهانی به جای ایجاد اتحاد و پل بین مردم به دیوارسازی مشغول شده است كه نتیجه آن را الان می بینید. این دستور کار سیاسی به بی ثبات‌سازی، گروه سازی و جدا کردن مردم گرایش دارد. تصویری که اکنون از ایران نشان داده می شود نیز در ادامه همان دستور العمل است؛ یک کشور خطرناک. شخص و یا گروه خاصی این وضعیت را ایجاد کرده‌اند. این بحران نشاندهنده بحران های دیگری است.
کاربونه در بخش دیگری از سخنرانی خود به ارتباط توسعه پایدار و گردشگری معنویت پرداخت و دلیل موفق نبودن توسعه پایدار را در ارتباط برقرار نکردن پایداری با نیازهای انسانی دانست و در ادامه گفت: برای برون رفت از این وضعیت باید به گسترش مبادلات فرهنگی و توسعه مدیریتی بپردازیم.
پروفسور احمد متسوم از دانشگاه مالزی نیز که برای نخستین بار به ایران سفر می کرد، به موضوع تاثیر گردشگری و معنویت در توسعه پایدار پرداخت و در این خصوص گفت: گردشگری معنویت از سال های دور وجود داشته و در برخی از کشورها مثل ایران به نوعی از گردشگری تبدیل شده که علت آن وجود اماکن مقدس بسیار در این کشور است. اما گردشگری معنوی تنها مبتنی بر زیارت نیست؛ چراکه معنای آن امروزه به انواع گردشگری بسط پیدا کرده است.
وی در ادامه با نمایش تصاویری از آشفتگی در اماکن مقدس و تاریخی در برخی کشورها گفت: یک مکان عبادی در هندوستان وجود دارد که سالانه ۱۲۰ میلیون زائر به آن مراجعه می کنند. گزارشاتی وجود دارد که نشان می دهد فقط در یک روز این عبادتگاه ۳۰ میلیون گردشگر داشته است. در بالی هم که مقصد محبوب گردشگران دنیا از نوع زیارتی و تفریحی است؛ به خاطر هجوم گردشگران مشکلات زیادی از نظر زیست محیطی به وجود آمده است. کشور کامبوج هم به خاطر افزایش بازدیدکنندگان با تخریب آثار رو به رو شده است. باستان شناسان معتقدند مناطق تاریخی کامبوج به خاطر گردشگران انبوه و بهره‌برداری زیاد از منابع آبی زیرزمینی به زودی سقوط خواهد کرد.
وی اضافه کرد: رودخانه “گنگ” در هندوستان فقط طي سه ماه از سال ۱۵۰ میلیون بازدیدکننده دارد. در یک روز فقط ۳۰ میلیون نفر برای انجام مراسم عبادی در این رودخانه استحمام می کنند تا روحشان پاک شود؛ در حالی که با این کار رودخانه را آلوده می کنند. مسئولان هندی سردرگم هستند که این رودخانه را چگونه از انبوه زباله ها پاک کنند. ضایعات انسانی در جشن های کریسمس نیز معضلی شده است. در حج هم سه میلیون زائر عبادت می کنند و در مقابل ۱۰۰ میلیون بطری پلاستیکی زباله تولید می کنند. برای همین عربستان سعودی دستور العمل “حج سبز” را تهیه کرده است.
این استاد دانشگاه که در جریان ارائه مقاله اش بارها به آیاتی از قرآن اشاره کرد، گفت: گردشگری معنویت و توسعه پایدار باید مکمل همدیگر شوند. مقامات می گویند که هیچ ضابطه و دستور العملی در این خصوص وجود ندارد، اما برای نجات آثار تاریخی، طبیعی و مقدس باید دستورالعمل‌های محدودکننده‌ای تهیه شود.
گفتنی است پروفسور شارپلی محقق و استاد دانشگاه لانگ شایر انگلیس که بیش از دو دهه در زمینه گردشگری معنوی مطالعه و ۲۰ کتاب با این محتوا تالیف کرده و در دو دوره قبل این کنفرانس حضور داشته، این بار پیامی را فرستاد که در بخشی از آن آمده است: گردشگری و معنویت موضوع بسیار مهمی است؛ به طوری که بسیاری از گردشگران به دلیل اهداف معنوی سفر می کنند، پس لازم است آگاهی خود را درباره مدیریت آن ارتقاء دهیم و با دیگران به اشتراک بگذاریم.