معصومه صالحی
طی دو سه سال اخیر و با شیوع گسترده ویروس کرونا و تاثیر بسیار زیادی که بر خیلی از مشاغل و حرف بر جای گذاشت؛ شاهد حضور و بروز و رونق برخی دیگر از مشاغل بودیم که روانشناسی و مشاوره نیز یکی از این حرف بود.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد ملت ؛ به دنبال پاندمی کرونا و افزایش میزان مرگ‌ومیر و بیماری و به تبع آن افزایش افسردگی و ناامیدی به دلیل از دست دادن عزیزان، قرنطیه‌های طولانی، از دست دادن شغل و حرفه و هزاران هزار دلیل دیگر مردم زیادی درگیر فشارهای عصبی و استرس‌های بیش از اندازه شدند.
در همین شرایط بسیاری از مشاغل به صورت مجازی و از طریق شبکه‌های اجتماعی به فعالیت خود ادامه دادند که در این میان روانشناسان و مشاوران نیز از این تغییر رویکرد شرایط حرفه‌ای و کاری غافل نمانده و بسیاری از مشاوره‌ها و راهنمایی‌های خود را از این طریق ادامه دادند، اما متاسفانه همچون بسیاری از مشاغل دیگر در این گیر و دار مجازی و غیرحضوری شدن روابط و شرایط و بسیاری امور؛ «روانشناسنماها» پا به عرصه گذاشته و با ارائه مشاوره‌ها و راهنمایی‌ها به مردمی که در شرایط بحرانی و سختی به سر می‌بردند؛ به دنبال منفعت‌اندوزی و کسب درآمدهایی برای خود بودند؛ در حالی که شرایط لازم و کافی برای این امر مهم را نداشتند.
امروزه در هر ساعت از شبانه‌روز که وارد فضای اینستاگرام می‌شویم؛ شاهد آنیم که بسیاری از افراد به عنوان مشاور و روانشناس و مربی و کوچ در حال برگزاری لایو و آموزش و ارائه نکات مهم و کاربردی در زمینه‌های صلح درون، خودشناسی، زندگی کردن در لحظه، انتخاب همسر ایده‌آل، چگونه در کنکور موفق باشیم، دوری از استرس و چگونگی جذب ثروت، عشق و … به مخاطبان مشتاق و البته سرگشته زیادی هستیم و بسیاری از این روانشناسان و مشاوره‌ها با انجام لایو و آموزش‌های مجازیدر پایان یک توصیه بیشتر به مخاطبان خود ندارند و آن اینکه «در کارگاه‌ها و کلاسی‌های منحصربه‌فرد ما شرکت کنید» و چه بسیارند افرادی که از روی ناآگاهی و بی‌اطلاعی جذب این افراد شده و نه تنها آرامش، آسایش، ثروت، عشق و انگیزه‌ای را به دست نمی‌آوردند که چه بسا هر آنچه داشته‌اند را می‌دهند و اینبار ناامیدتر، عصبی‌تر و افسرده‌تر از قبل در شرایطی به مراتب بحرانی‌تر از گذشته دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
در همین خصوص محمد حاتمی رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران در نشستی با خبرنگاران از شناسایی ۶۱ غیر روانشناس و ۳۲ صفحه در این زمینه خبر داد و در انتهای این نشست هم لیست دوم افراد غیرمجاز در حیطه روانشناسی معرفی شد.
حاتمی با بیان اینکه در همه جای دنیا هر کسی که می‌خواهد در حوزه سلامت روان فعالیت کند باید بر اساس قوانین آن کشور عمل و از فیلترهای تخصصی عبور کند، گفت: در حال حاضر هیچ ارگانی حق نظارت بر روانشناسان را ندارد و صرفاً سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران اجازه ورود به این حیطه را دارد.
همیشه گلایه‌هایی از مردم درباره برخی افراد که به عنوان روانشناس فعالیت می‌کنند؛ وجود داشت. زمانی که بررسی کردیم؛ متوجه شدیم برخی افراد که هیچ مدرکی حتی در این حوزه ندارد؛ در حال فعالیت هستند و بعضاً این تخلفات از سوی این افراد صورت می‌گیرد.
به گفته وی روانشناس کسی است که دارای مدرک فوق‌لیسانس باشد و لفظ روانشناس بعد از دریافت مدرک به افراد اطلاق نمی‌شود؛ بلکه باید به سازمان نظام روانشناسی و مشاوره مراجعه کرده و مجوزهای لازم را دریافت کند.
بنابراین اگر کسی مدرک هم داشته باشد، اما مجوز لازم را نداشته باشد؛ بر اساس قانون اجازه فعالیت ندارد.حاتمی در ادامه به قانون سازمان روانشناسی در مجلس‌شورای‌اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: در حال حاضر ۶۱ غیر روانشناس و ۳۲ صفحه در این زمینه شناسایی شده و به عنوان لیست دوم افراد غیرمجاز در حیطه روانشناسی معرفی می‌شوند.
وی با بیان اینکه روانشناسنماها با نفوذهایی که داشتند؛ توانستند به صداوسیما هم راه پیدا کنند و برخی از افراد به صورت قارچ در فضای‌مجازی گسترش پیدا کردند که به دنبال آن سوءاستفاده‌های مالی و … رخ می‌داد، تاکید کرد: بسیاری از این روانشناسنماها به تذکرات ما اهمیتی نمی‌دادند و می‌گفتند هرکاری که می‌خواهید؛ انجام دهید و به همین دلیل ما کار را به خود مردم واگذار کردیم.
به گفته رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره با وجود شیوع کرونا فعالیت این افراد به صورت قارچ‌گونه افزایش یافت و اقدامات قانونی زیادی در این خصوص انجام شد، اما هیچ نتیجه‌ای نگرفتیم؛ بنابراین تصمیم گرفتیم اسامی این افراد را در اختیار مردم قرار دهیم.
وی در ادامه با عذرخواهی از مردم بابت حضور این افراد و آسیب‌هایی که به مردم زده‌اند، گفت: قصور ما را بپذیرید. افرادی که از سمت روانشناسنماها آسیب دیدند و مورد سوءاستفاده قرار گرفتند؛ ما را ببخشند. ما سعی کردیم این موضوع را از طریق نهادهای مسئول حل کنیم، اما به بن‌‌بست رسیدیم و می‌دیدم برخی نهادها به این افراد مجوز فعالیت می‌دهند!
وی با تاکید بر اینکه این افراد غیرروانشناس مشکلات مردم را با استفاده از کلمات زیبا به مشکلات و اختلالات مزمن روانی تبدیل کردند، خاطرنشان کرد: در بسیاری از موارد افراد خودشان دارای مشکل و بیماری بودند و بعد از اینکه تحت درمان قرار گرفتند؛ همان مطالب را به عنوان روانشناس به مردم ارائه می‌دهند و از این طریق از مردم کلاهبرداری می‌کردند.
وی گفت: بعد از اینکه هفته پیش لیست افراد غیرروانشناس را اعلام کردیم؛ اغلب آنها ماهیت پیجشان را تغییر دادند و حتی این تغییرات برای ما مهم است.
حاتمی با اشاره به انتشار لیست دوم افراد غیرروانشناس گفت: برخی افراد از سازمان ثبت شرکت‌ها یا برخی سازمان‌ها مجوز دریافت کرده‌اند، اما تخصصی در این زمینه ندارند. متأسفانه برخی افراد که در زمینه روانشناسی تحصیلات دارند، اما در زمینه‌ای که تخصصی ندارند و یا فاقد مجوز هستند نیز معرفی خواهیم کرد.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تصریح کرد: پیشنهاد ما این است که رسانه‌ها از این حرکت ما که مورد استفاده مردم است؛ حمایت کنند؛ چراکه این افراد از نیازهای مردم سوءاستفاده می‌کنند و ما در مقابل مردم مسئولیت داریم.
حاتمی ادامه داد: برخی افراد نیز در رسانه ملی حضور پیدا می‌کردند که از طریق کانال‌هایی وارد شده بودند که حتی رسانه هم اطلاعی از غیرمجاز بودن آنها نداشته و مشکلاتی را ایجاد کرده بودند.
وی درباره افراد بی‌‌بضاعت گفت: از دولت تقاضا داریم در زمینه خدمات روانشناسی بیمه تکمیلی را لحاظ کنند؛ چراکه در شرایط بحران هستیم و مردم با مشکلات زیادی روبرو هستندف اما توان مالی مراجعه به روانشناسان را ندارند.حاتمی ادامه داد: صفحات مجازی ۱۰۰ نفر از این افراد که غیرمجاز فعالیت می‌کردند؛ در مجموع ۳۵ میلیون فالوئر داشتند.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره گفت: افرادی هستند که به عنوان حامیان این افراد غیرروانشناس تهدیدهایی علیه ما داشته‌اند. معرفی این افراد غیرمتخصص مطالبه مردم است و امیدواریم به اعاده حقوق مردم و روانشناسان دست پیدا کنیم.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برخی از افرادی که در لیست قبلی به عنوان روانشناس‌‌نما اعلام شدند مدرک تحصیلی خودشان را از خارج از کشور دریافت کردند؛ چرا اینها نباید فعالیت کنند، گفت: قانون ما این است که کسی که روانشناس است؛ باید مدرک دانشگاهی داشته باشد؛ نه دوره‌های آموزشی؛ آقای انوشه که هیچ پرونده‌ای در سازمان روانشناسی ندارد و تعهد داده بود که دیگر در حوزه روانشناسی فعالیت نکند؛ باز فعالیت کرد.
همچنین آقای هلاکویی هم فقط دوره زوج‌‌درمانی دیده و مدرک وی جامعه‌شناسی است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه با انتشار لیست غیرروانشناسان این حس در جامعه ایجاد شد که این افراد کاملاً غیرتخصصی هستند، اما برخی از این افراد مدرک دانشگاهی دارند، این موضوع به مردم ضربه نمی‌زند و باعث نمی‌شود برخی افراد دیگر از این شرایط سوءاستفاده کنند، گفت: به عنوان مثال دکتر هلاکویی دارای مدرک جامعه شناسی است، اما این فرد نه تنها غیرعلمی صحبت می‌کند؛ بلکه غیرفرهنگی هم صحبت می‌کند.
ما لزوماً در لیست انتشار این روانشناسنماها افرادی که مجوز و تحصیلات مرتبط ندارند را معرفی کردیم و قضاوت را برعهده خود مردم گذاشتیم. ما به هیچ عنوان به فردی توهین یا بی‌احترامی نکردیم.وی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه چه راهکاری برای معرفی روانشناسان واقعی به جامعه دارید، گفت: در جامعه یک نیاز وجود دارد و آن هم نیاز به روانشناس است.
باید روانشناسان واقعی تلاش و خود را به مردم معرفی کنند تا مردم به روانشناسنماها مراجعه نکنند.حاتمی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه هلاکویی مدرکش را از خارج از کشور گرفته است، چرا باید در چهارچوب شما فعالیت کند، افزود: جامعه هدف این فرد در ایران است و نمی‌شود در مورد فعالیتش بی‌تفاوت بود.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در پایان در خصوص تعرفه مصوب روانشناسان گفت: تعرفه‌ها را هیأت‌‌دولت تصویب کرده است و برای ۴۵ دقیقه مشاوره فردی که دکترا دارد؛ ۲۰۷ هزار تومان و فردی که کارشناسی ارشد دارد؛ ۱۷۶ هزار تومان است.