ابوالقاسم شفیعی رییس انجمن سنگ ایران در این نشست خبری از برگزاری نهمین نمایشگاه بین المللی سنگ های تزیینی از 19 تا 22 تیرماه خبرداد و همان ابتدای سخنانش از انتظارات صنعت سنگ از دولت سخن گفت.
وی اظهار کرد: در دولت دهم خسارت های سنگینی به فعالان صنعت سنگ وارد شد. آمارها حکایت از این دارد صادرات سنگ های تزئینی در دولت دهم از 900 هزار تن به 600 هزار تن رسید و تا 540 هزار تن هم کاهش پیدا کرد. در سال هایی که از دولت یازدهم گذشت با وجود همه تلاش هایی که شد به سهم خودمان نرسیدیم و تنها توانستیم صادرات را در سال 95 به 700 هزار تن صادرات سنگ های فرآوری شده و 220 هزار تن سنگ های فرآوری نشده برسانیم. سال 89 و 90 دولت ترکیه حداکثر 500 هزار تن صادرات داشت و کشور ما 900 هزار تن سنگ ساختمانی صادر می کرد.اما در حال حاضر کشور ترکیه با 1.5 میلیون تن صادرات سهم خود را از بازار سه برابر کرده و سهم ایران از حدود 900 هزار تن صادرات به 750 هزار تن رسیده است.
شفیعی تاکید کرد: یکی از اشتباهاتی که دولت یازدهم مرتکب شد وضع عوارض روی سنگ ها تزیینی و سنگ آهن بود. دولت یازدهم سیاست غلط دولت دهم را ادامه داد و دو موضوع دیگر نیز اتفاق افتاد. یکی اینکه حقوق دولتی را افزایش دادند به امید اینکه سهم دولت را در حقوق دولتی در کلان کشور افزایش دهند. دولت 1600 میلیارد تومان درآمد از این بخش انتظار داشت. کارشناسان بخش سنگ 700 یا 800 میلیارد تومان درآمد را پیش بینی کردند اما در حال حاضر این بخش برای دولت تنها 340 میلیارد تومان در آمد داشته و تقریبا 20 درصد از آنچه در بودجه تصویب شده بود محقق شده است.
یکی دیگر از اشتباهات دولت یازدهم موضوع کاهش معافیت ها و مشوق های صادراتی بود. معافیت های 100 درصدی به 20 درصد رسید که مشکلات فراوانی برای صادرات ایجاد کرد. این اقدام دولت برای این بود که از خام فروشی جلوگیری کنند اما باید پذیرفت در شرایطی که کشور هنوز در شرایط تحریم قرار دارد و باز کردن ال سی و جابجایی پول امکان پذیر نیست و با توجه به اینکه هنوز امکان فرآوری به معنای واقعی وجود ندارد نمی توان با کاهش معافیت های صادراتی مشکل خام فروشی را حل کرد. وی از دولت دوازدهم خواست در زمینه حقوق دولتی و معافیت های صادراتی در بخش معدن تجدید نظر کند.
تاسیس وزارت معدن و توجه به صنعت سنگ
مالک رحمتی نایب رئیس انجمن سنگ ایران نیز در این گردهمایی خبری با اشاره به برگزاری نهمین دوره نمایشگاه بین المللی سنگ ایران گفت: تلاش و همت انجمن سنگ ایران بر این است که نمایشگاهی برگزار کند که به معنای واقعی بین المللی باشد. بسیاری از نمایشگاه ها در کشور کلمه بین المللی را یدک می کشند، اما وقتی وارد محتوا می شوید می بینید که هیچ نشانی از بین المللی بودن به همراه ندارد. اما دلیل اینکه انجمن سنگ به بعد بین المللی نمایشگاه توجه ویژه دارد این است که کشور ما یکی از 10 کشور معدنی دنیا است. کشور ما 60 نوع ماده معدنی دارد که دنیا به آن نیازمند است.
وی با بیان اینکه کشور ما قرار است توسعه پیدا کند تصریح کرد: در بحث توسعه کشورها همه به مزیت های نسبی توجه می کنند. سوال اساسی این است که مزیت نسبی کشور ما برای توسعه چیست. امروزه بسیاری از کشورها در حوزه صنعت ده ها سال از ما جلوتر هستند. هر کارخانه ای در ایران با خارج از ایران مقایسه شود در می یابیم که همه کارخانه ها چه خودروسازی و چه سایر صنایع دو دهه تفاوت معنا دار دارند. اگر قرار است کشور به سرعت قابل توجهی به سمت توسعه حرکت کند باید به مزیت نسبی کشور پی ببریم. در عرصه ی کشاورزی چهار اقلیم کشور مزیت نسبی است اما با این وجود اگر در بخش کشاورزی به موفقیت هایی دست یابیم هرچند حرکت قابل تقدیری انجام داده این اما بازهم نتوانسته ایم به رشد توسعه و سرمایه گذاری مطلوب دست یابیم. باید پذیرفت که مزیت مسبی کشور ما معادن ایران است.
وی با طرح این سوال که با وجود اینکه در فهرست 10 کشور معدنی جهان قرار داریم از این معادن چه استفاده هایی کردیم؟ ادامه داد: آیا باید در معدن چند نفری کشته شوند تا به آن توجه کنیم؟ آیا باید در معادن کشوراتفاق ناگواری بیفتد تا مسئولین دست به کار شوند؟ قطعا هیچ کس این را تأیید نمی کند. آنچه لازمه توسعه کشور است با استفاده از خرد جمعی، استفاده از NGO ها، استفاده از اتاق بازرگانی ایران و استان ها و استفاده از نظر کارشناسان است.
این مقام مسوول تشکل بخش خصوصی حوزه سنگ تاکید کرد: معدن مزیت نسبی دارد و انجمن سنگ ایران در تلاش است تا پاسخ این سوال را که برای بهره گیری از این مزیت نسبی چه باید کرد در نهمین دوره نمایشگاه بین المللی صنعت سنگ ایران پیدا کند.
نایب رییس انجمن سنگ ایران با اعلام گلایه از شرایط کنونی کشور در بخش معدن ادامه داد: در شرایط کنونی به صنعت معدنی کشور ظلم و کم توجهی می شود. سال 92 مصاحبه ای کردیم و مذمت شدیم. گفتیم ما خواستار جدایی وزارت معدن هستیم و همین مبانی را مطرح کردیم. گفتیم اگر معتقد هستیم که در کشور معدن ظرفیتی دارد باید یک نگاه تخصصی وجود داشته باشد. در حال حاضر بسیاری از وزارتخانه هایی که فعالیت می کنند به اندازه معدن مهم نیستند. آن زمان اگر بحث تولید واقعا دغدغه دولتمردان، مجلس و اقتصاددانان بود باید توجه می کردند. امروز خوشحالیم اگر آن روز از ما گله کردند که چرا این جمله را گفتی؛ امروز به این نتیجه رسیدند که این جمله بد نبود.
رحمتی با اشاره به اینکه اگر وزارت معدن جدا شود مشخص است که اهتمام جدی در کشور به وجود آمده ادامه داد: اگر چنین شود معلوم است که می خواهند در توسعه کشور به معادن و تولید ناخالص ملی ناشی از آن نقش بدهند. نقش دادن هم الزاماتی دارد و یکی از این الزامات نمایشگاه بین المللی است. اگر نمایشگاه بین المللی فقط با حضور خودمان برگزار شود از توسعه خبری نیست. گزارش های سال قبل نمایشگاه نشان می دهد در سال گذشته 67 کشور خارجی در این گردهمایی اقتصادی حضور داشتند اما این قدم اول است. وجود نیروی سرمایه گذار خارجی یا بازدید کننده خارجی در نمایشگاه ها اولین قدم محسوب می شود.
وی از چند رخداد مهم در نمایشگاه نهم صنعت سنگ خبر داد و افزود: یکی از این رخدادها همایش های تخصصی است که در سال گذشته هم برگزار شد. اگر نتوانیم زنجیره ارزش را در کشور به وجود بیاوریم ضرر خواهیم کرد. اگر به دنبال این هستیم که در بحث معدنی یک کار خوب انجام دهیم باید زنجیره ارزش افزوده را ایجاد کنیم. در بحث زنجیره ارزش معدن علما و فضلای معدنی می گویند چهار زنجیره دارد اولین حوزه حوزه اکتشاف است. آیا در بحث اکتشاف ما به مسائل دانش بنیان و مشارکت های بین المللی و حتی به سیستم دانشگاهی خودمان در حوزه اکتشاف توجه کرده ایم؟ اکتشاف های خوبی انجام شده اما این اکتشافات کافی نیست. در بحث اکتشاف باید کارهای شایسته ای انجام دهیم و در نمایشگاه امسال به این موضوع توجه ویژه کرده ایم تا بتوانیم با تبادل اطلاعات داخلی و خارجی در این زمینه گام های مهمی برداشته شود.
رحمتی تاکید کرد: نکته دوم که در این نمایشگاه مورد توجه قرار می گیرد بحث استخراج است. چرا در معدن گلستان آن اتفاق افتاد؟ چرا آسیب شناسی نمی شود؟ کشور در مدل استخراج مشکل داشته و در زمینه ماشین آلات نیز دارای ضعف های زیادی است. همچنین ما گرفتار ضعف به روزرسانی دانش استخراج هستیم و آنطور که باید به آن توجه نمی شود. چقدر برای آشنایی معدنکاران و به روز کردن استخراج سرمایه گذاری شده است؟ صنعت معدنی قابلیت سرمایه گذاری دارد و در همه عرصه های اکتشاف، استخراج و ماشین آلات قابلیت توسعه دارد.
سهم معدن در بودجه کشور
این فعال بخش معدن در ادامه با بیان اینکه در بحث فرآوری سنگ های تزیینی ایران از جایگاه خوبی برخوردار است اظهار کرد: امروز در صنعت فرآوری سنگ های تزیینی شرکت های دانش بنیان بودن مشارکت خوبی دارند و به توسعه فرآوری سنگ کمک ویژه ای می کنند. اگر کارخانه های فرآوری سنگ و معادن این بخش با دانش روز حرکت نکنند محکوم به نابودی اند. بعد از اکتشاف و استخراج و معادن فرآوری نیز موضوع مهم مورد توجه در این نمایشگاه موضوع صادرات است .
نایب رییس انجمن سنگ ایران با تاکید بر اینکه هنوز ایران نتوانسته صادرات سنگ را نهادینه کند گفت: بعد از نمایشگاه ها باید در نشست های تخصصی با کارشناسان و رسانه ها دستاوردهای نمایشگاهی را بررسی کنیم. باید با روش شاخص محور و نمایشگاه محور جلو برویم. به دنبال این هستیم که در بحث تکمیل زنجیره ارزش افزوده هر آنچه را که در داشته های اتاق بازرگانی آنچه که در بخش خصوصی هست به کار بگیریم و از دولت هم انتظار داریم حمایت کند .
وی توجه جدی به موضوع محیط زیست و استفاده از زباله های معدنی را دستور کار نمایشگاه نهم دانست و افزود: سنگ می تواند سفیر معرفی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران باشد. توجه به برنامه ها و اهداف نمایشگاه، دعوت از بازدیدکنندگان خارجی، تدوین مدل های جدید سرمایه گذاری برای جذب خارجی ها از جمله برنامه هایی است که در نمایشگاه امسال برای توسعه صنعت سنگ پیگیری می کنیم.
احمد شریفی دبیرکل انجمن سنگ ایران با بیان اینکه در صنعت سنگ یک هزار و 900 واحد معدنی فعالیت می کنند که 27 میلیون تن ظرفیت اسمی داشته و 6500 واحد فرآوری نیز فعالیت می کنند که ظرفیتی معادل 160 میلیون متر مربع سنگ دارند گفت: محاسبه این آمار و سرمایه نصب شده نشان می دهد اگر با این ظرفیت نصب شده تولید داشته باشیم و تولید واقعی با ظرفیتمان همخوانی داشته باشد ارزش روز بین المللی محصولات این زنجیره ارزش ما حدود 7 میلیارد دلار است؛ در حالی که در حال حاضر با ظرفیتی کمتر از 50 درصد توان خود فعالیت می کنند که بخشی به دلیل رکود است و بخشی به دلیل عدم وجود نگاه توسعه ای به این صنعت است و وزارت صنعت هم این نگاه را ندارد.
وی با اشاره به ادغام وزارتخانه ها در گذشته تاکید کرد: با ادغام وزارتخانه ها متولی صنایع کوچک، صنایع بزرگ و معادن و بازرگانی یک مجموعه شد و با توجه به مشکلات موجود به طور طبیعی معدن در حاشیه قرار می گیرد و این یکی از معضلاتی است که دولت و مجلس باید توجه ویژه ای به آن داشته باشد.
شریفی با اشاره به برجام و تاثیر آن روی صنعت سنگ نیز اظهار کرد: قبل از برجام 259 هزار تن از سنگ های فرآوری شده صادرمی شد و بعد از برجام این رقم به 385 هزار تن افزایش یافت. قبل از برجام مشکل حمل و نقل و کشتیرانی ها داشتیم که رفع شد. گرچه هنوز هم مشکلات و معضلات زیادی داریم اما با اندک امکانی که پس از برجام فراهم شده توانستیم در بخش صادرات سنگ های تزیینی جهش خوبی داشته باشیم. در بخش سنگ های نیمه فرآوری قبل از برجام 450 هزار تن صادرات وجود داشت که در سال گذشته به 750 هزار تن افزایش پیدا کرد. در سال95 در جمع بیش از یک میلیون و136 هزار تن صادرات به ارزش 273 میلیون دلار داشتیم که یک موفقیت در حوزه صادرات و مرهون فراهم شدن بخشی از امکاناتی از جمله حمل و نقل و جابجایی پول در پسابرجام است.
وی با اشاره به ضرورت دعوت از هیات های تجاری خارجی برای نمایشگاه سنگ اظهار کرد: رقبای ایران در نمایشگاه هایشان از هیئت های تجاری متعددی دعوت می کنند و نمایشگاهشان را با حضور تجار بین المللی برند می کنند اما دولت نمی تواند امکاناتی را در اختیار بگذارد و دست ما بسته است. انتظار داریم دولت دوازدهم در این زمینه کمک های جدی داشته باشد؛ چراکه یکی از عوامل اصلی توسعه صنعت سنگ توسعه تجارت بین المللی آن است. در نمایشگاه تخصصی صنعت سنگ کشور هایی مانند ایتالیا، ترکیه و بقیه کشور های رقیب بیش از 70 درصد و در برخی موارد 100 درصد از هزینه شرکت در نمایشگاه تخصصی را دولت تامین می کند. اما در ایران سازمان توسعه تجارت و شهرک ها بودجه ندارند. دولت باید در این خصوص نگاه ویژه ای داشته باشد و در ارتباط با نمایشگاه های تخصصی در راستای بحث توسعه و صادرات بودجه لازم را فراهم کند .
دبیرکل انجمن سنگ ایران درباره توسعه صادرات از دریافت مجوز راه اندازی پایانه صادراتی صنعت سنگ خبر داد و افزود: تهران و اصفهان دو قطبی هست که حتما باید پایانه صادراتی داشته باشند. پایانه صادراتی کمک می کند که صادر کننده امکانات موجود کشور را در یک نقطه ببیند و در یک نقطه همه امکانات برای صادرات سنگ فراهم شود.
شریفی با بیان اینکه برای اینکه یک پشتیبانی مالی داشته باشیم به یک صندوق مستقل مالی فکر کرده ایم ادامه داد: در تلاشیم که صندوق کارآفرینی امید و صندوق بیمه تعاون به صورت مشترک برای تامین امور مالی صادرات سنگ های تزیینی به کار گرفته شوند.
وی افزود: در راستای توسعه صنعت سنگ فستیوال بین المللی در بخش نوآوری و دانش بنیان صنعت سنگ شهریور ماه برگزار می شود. همچنین با هدف ارتقا کمی و کیفی تولید و صادرات توجه ویژه ای به آموزش شده است. صنعت سنگ نیاز به آموزش در همه ابعاد دارد. انجمن سنگ ایران با کمک شرکت شهرک ها و بقیه ارگان های مربوطه برنامه اجرای عملیاتی را برای سال 96 و سال های بعد برنامه ریزی کرده؛ به این شکل که در سه سال آینده به گونه ای عمل کنیم که در تمام قسمت ها از جمله نیروهای فعال در معدنکاربران ماشین آلات و فعالان فرآوری و در تمام رشته های تخصصی کارگری و استاد کاری و حتی مدیریت برنامه مفصل آموزشی تدارک دیده شده و امیدواریم در آینده تمام فعالان این زنجیره ارزش بتوانند از افراد آموزش دیده استفاده کنند.