در پي تحولات سياسي بين ايران و عربستان در روزهاي اخير، عربستان سعودي روابط ديپلماتيك خود را با ايران قطع كرد. اين اقدام، موجب شد آل‌سعود، متحدان سياسي خود را مجبور به برخي اقدامات خصمانه عليه ايران کند. در همين راستا كشورهاي بحرين و سودان شمالي روابط ديپلماتيك خود را با ايران قطع كردند و امارات نيز سطح روابط خود را تا حد كارداري كاهش داد و جيبوتي هم بيانيه شديداللحني عليه ايران صادر كرد، البته دولت كويت هم در پيروي از اقدامات ضدايراني عربستان سعودي، اقدام به فراخواندن سفير خود از تهران كرد، از اين‌رو بررسي روابط تجاري ايران با اين شش كشور عرب زبان در هشت ماهه ابتداي امسال نشان مي‌دهد در اين مدت ميزان واردات كالا از اين كشورها ناچيز بوده است و در صورت توقف تبادلات كالا با ايران، در نهايت اين كشورها متضرر خواهند شد.
در اين‌باره دبيركل شوراي بازرگاني ايران و عربستان در واكنش به ايجاد كمپين عرب‌ها عليه ايران درگفت‌وگو با نسيم مي‌گويد: عربستان در حدي نيست كه با تحريم اقتصاد ايران به بازرگاني ما لطمه وارد كند.
ابراهيم جميلي مي‌افزايد: در چند سال اخير اتاق بازرگاني ايران و عربستان تعطيل شده بود و ما يك شوراي بازرگاني داشتيم كه آن هم تعطيل شده بود. در دوره جديد اتاق بازرگاني هم با توجه به شرايط جديدي كه در روابط سياسي ايران و عربستان اتفاق افتاد به ويژه در خصوص فاجعه منا، اصلاً قرار نبود كه اتاق بازرگاني دو كشور فعال شود. جميلي در خصوص تبعات قطع رابطه اقتصادي ايران و عربستان اظهار مي‌دارد: ايران و عربستان روابط تجاري قابل توجهي نداشتند و رابطه تجاري با عربستان در كل روابط تجاري ايران با كشورهاي مختلف درصد بسيار ناچيزي را تشكيل مي‌دهد.
چرا سعودي‌ها ضرر مي‌كنند؟
وي با بيان اين مطلب كه «اگر اين روابط تجاري قطع شود بيشتر از همه عربستان سعودي ضرر خواهد كرد» مي‌گويد: بعد از برجام ممكن است فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري بسيار زيادي در ايران به وجود بيايد كه بخش خصوصي عربستان قادر به سرمايه‌گذاري در اين فرصت‌ها باشد، بنابراين سعودي‌ها با قطع رابطه اين فرصت مناسب را از دست دادند. عضو اتاق بازرگاني تأكيد مي‌كند: در حال حاضر اقتصادهاي بزرگ جهان حاضرند براي ورود به بازار ايران و سرمايه‌گذاري در كشور ما جاي هر كشور ديگري را بگيرند. شرايط كشور ايران يك شرايط خاص است كه در اين شرايط عربستان بايد به دنبال آن باشد كه در فضاي اقتصادي ايران نفوذ كند.
جميلي مي‌افزايد: در حال حاضر عربستان سعودي به دليل كاهش قيمت نفت 100‌ميليارد دلار كسري بودجه دارد، بنابراين، اين عربستان است كه بايد براي جبران اين كسري بودجه تلاش كند. عربستان در جايگاهي نيست كه بتواند با قطع رابطه اقتصادي با ايران به شرايط تجاري كشورمان خدشه خاصي را وارد كند. تحليل مقامات عربستان از شرايط موجود در قطع رابطه تجاري با ايران اشتباه بوده و آنها در آينده از اين تصميمي كه گرفتند، پشيمان خواهند شد.
صادرات ايران به عربستان
وي در خصوص جزئيات تجارت خارجي ايران با عربستان بيان كرد: امسال ما مقداري آهن‌آلات به عربستان صادر كرديم و عمده صادراتمان به اين كشور خشكبار و ميوه بوده است. واردات ما هم بيشتر متمركز بر پتروشيمي‌ها و مواد پلي‌اتيلن بوده است. ما كالاهاي چندان اساسي و مورد نيازي كه در بازارهاي ديگر نمونه آن وجود نداشته باشد را از عربستان وارد نمي‌كرديم.
دبيركل شوراي بازرگاني ايران و عربستان تصريح كرد: خيلي از كالاهاي ما از طريق فرآيند صادرات مجدد به كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس صادر مي‌شود، بنابراين قطع رابطه اقتصادي به عربستان به هيچ وجه نگران‌كننده نيست. تنوع توليدات ايران به قدري گسترده است كه هيچ كس در منطقه قدرت رقابت با ما را ندارد.
تحريم كالاهاي متعلق به سعودي‌ها
در ايران نيز در فضاي مجازي، مردم كمپين نخريدن كالاهاي سعودي را تشكيل دادند و با اعلام نام كالاهايي كه سهامدار عمده‌شان شركت‌هاي بزرگ سعودي است، تلاش مي‌كنند مردم را به تحريم اين كالاها تشويق كنند. در این تحریم طی پیامی از مردم خواسته می‌شود محصولاتی مانند رانی، روغن‌های زیرمجموعه شرکت صافولا و سس وارداتی گلوریا را به واسطه اینکه سرمایه‌گذاران آنها از خاندان آل‌سعود هستند، نخرند.
اوايل سال ۹۲، خبري با عنوان تصاحب بازار روغن ايران از سوي عربستان در خبرگزاري‌ها و روزنامه‌ها منتشر شد. براساس آن گزارش، شركت صافولاي عربستان ۷۹ درصد از سهام گروه صنعتي بهشهر را خريداري كرده و برخلاف قانون سرمايه‌گذاري خارجي كه فقط ۴۹ درصد سهام كارخانه بايد به نام شريك خارجي باشد بازار روغن ايران را قبضه كرده و با تزريق پول از خارج از كشور، نبض بازار روغن ايران را در دست گرفته است.
هرچند اين خبر در آن زمان از منابع مختلف تأييد و تكذيب شد، اما هيچ تلاشي از سوي مسئولان مربوط براي كاهش سهام اين شريك عرب گروه صنعتي مذكور انجام نشد. نكته قابل توجه اينكه شركت صافولا در كشورهاي اسپانيا، تركيه و ايران انواع روغن توليد مي‌كند، اما توليدات دو كشور اسپانيا و تركيه به تمامي كشورها به ويژه عراق و افغانستان صادر مي‌شود، اما روغن توليدي در ايران به نام‌هاي بهار، لادن، نسترن و آفتاب به هيچ وجه صادر نمي‌شود.
فعالان بازار معتقدند اين روغن‌ها از نظر كيفيت استانداردهاي لازم را ندارند و ممكن است براي جلوگيري از ورود وجه صادرات و سود حاصل از آن به ايران، صادرات روغن نباتي انجام نشود، اما به جز روغن كالاهاي ديگري نيز در ايران توليد مي‌شود و سهم بالايي از فروش بازار را در اختيار دارند، از جمله آبميوه، كيك و كلوچه پچ‌پچ كه گفته مي‌شود صددرصد سهام آن متعلق به يك شركت سعودي است.
همچنين سرمايه‌گذاران سعودي علاوه بر تصاحب بازار مواد غذايي ايران، يك كارخانه توليد سراميك را نيز خريداري و بازار سراميك ايران را از آن خود كرده‌اند. هرچند ايران در سال‌هاي گذشته همواره از سرمايه‌گذاري خارجي استقبال كرده است، اما حضور سعودي‌ها در ايران با زير پا گذاشتن قانون سرمايه‌گذاري خارجي و تركيب سهام ۴۹ درصد به ۵۱ درصد حضور يافته‌اند و بازار موادغذايي، كاشي و سراميك و… را تصاحب كرده‌اند. هرچند برخي صاحبنظران تحريم خريد اين كالاها با برند ايراني را تضييع حقوق كارگران شاغل در اين كارخانجات مي‌دانند، اما به نظر مي‌رسد مسئولان مربوط در سازمان سرمايه‌گذاري خارجي بايد بر نحوه سرمايه‌گذاري خارجي و ميزان سهامش نظارت داشته باشند و از قبضه بازار توسط خارجي‌ها جلوگيري كنند.
منبع: روزنامه جوان