به گزارش اقتصاد ملت؛ در پنل «حاکمیت شرکتی و پایداری» که در جریان برگزاری ششمین همایش سالانه انجمن مالی ایران برگزار شد؛ صاحبنظران حوزه مالی به ارائه دیدگاه‌های خود در این زمینه پرداختند.

محمد مهدی مومن‌زاده مدیرعامل گروه توسعه مالی مهر آیندگان در این نشست در خصوص گزارشگری پایداری و الزامات آن در صنعت مالی گفت: اگر به ارزش صنایع روی تابلوی بورس دقت کنید؛ می‌بینید که سه بخش شامل شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های تامین سرمایه و نهادهای مالی واسط صنعت مالی تابلوی بورس ما را تشکیل می‌دهند.

وی با بیان اینکه بخشی از صنعت مالی مثل شرکت‌های کارگزاری و سبدگردان‌ها که امروز حجم دارایی زیادی را در دست و در حیطه مدیریت خود دارند، خارج از بازار بورس هستند، خاطرنشان کرد: هزار همت منابع موجود در صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقش چندانی در سیاستگذاری توسعه اقتصادی کشور ندارد و بیشتر در حوزه تامین مالی ورود می‌کند. در واقع این‌ها بیشتر کمک‌‌کننده به تامین مالی هستند.

مومن‌زاده در ادامه افزود: در واقع قسمتی که سیاستگذار و اثرگذار است؛ چیزی نزدیک به ۱۵درصد ارزش بازار را به خود اختصاص می‌دهد که این عدد؛ عددی بزرگ و قابل‌توجه است.

ضعف استراتژی در صنعت تامین مالی

وی با بیان اینکه حاکمیت شرکتی با آن چیزی که در کشور داریم، متفاوت است و بسیاری از دستورالعمل‌ها در این حوزه ایراد دارد، گفت: باید دید که چه استراتژی بر این صنعت که ۱۵درصد ارزش بازار است و تقریبا تمام توسعه بازار از مسیر آن می‌گذرد؛ حاکم است؟ می‌توان گفت تنها صنعتی که هیچ استراتژی بر آن حاکم نیست؛ همین صنعت تامین مالی است. ما در حوزه نیروی انسانی منابع خوبی در اختیار داریم، اما ریشه مشکلات به همین حوزه‌های حاکمیتی بر می‌گردد.

مومن‌زاده خاطرنشان کرد: مساله در آنجا که مالکیت تکلیفش روشن است؛ حل می‌شود، اما در کشور ما تکلیف مالکیت شرکتی مشخص نیست. در واقع به نوعی ناترازی در حوزه مالکیت شرکتی روبه‌‌رو هستیم؛ بنابراین باید به این سمت برویم که الزامات پایداری را در کسب‌وکارها و شرکت‌ها رعایت کنیم.

افشاء مالی؛ مساله اصلی است

حلیمه رحمانی مدیر تدوین استانداردهای سازمان حسابرسی نیز در این نشست در خصوص آخرین استانداردهای گزارشگری پایداری در شرکت‌ها  گفت: در زمینه اقدامات بین‌المللی که در حوزه گزارشگری پایداری وجود دارد؛ باید نگاهی به وضعیت گذشته و شرایط اکنون در این حوزه داشته باشیم. اینکه وضعیت در گذشته به چه شکلی بوده و الان به چه صورت است؟

وی در ادامه افزود: تا قبل از تشکیل ISSP چارچوب‌ها و استانداردهای متنوعی در سطح بین‌المللی در مورد گزارشگری پایداری بوده است. ISSP هیات تدوین استانداردهای بین‌المللی در بنیاد IFRS است؛ این بنیاد در واقع همان نهاد مالی است که استانداردهای گزارشگری پایداری را در سطح بین‌الملل تدوین می‌کند. استانداردهای حسابداری ما هم برگرفته شده از همین بنیاد است. به همین دلیل درباره گزارشگری پایداری هم همان استانداردها را مبنای کار خود قرار دادیم.

مدیر تدوین استانداردهای سازمان حسابرسی خاطرنشان کرد: ISSP در سال ۲۰۲۱ و از ادغام چند نهاد بین‌المللی تشکیل شد. ISSP تا الان دو استاندارد دارد؛ استاندارد 1 الزامات کلی که درباره گزارشگری پایداری است را ارائه می‌دهد و استاندارد 2 که در مورد الزامات افشاء مرتبط با اقلیم است. از جمله اینکه شرکت‌ها باید افشا کنند که فعالیت‌های آنها از منظر انتشار گازهای گلخانه‌ای چگونه است.

رحمانی ادامه داد: در ایران هم بر اساس همین چارچوب‌ها از سال ۱۴۰۰ استانداردهایی تدوین شد که استاندارد شماره یک تصویب شد و استاندارد شماره دو نیز در مرحله تصویب قرار دارد و بعد از تصویب لازم‌الاجرا خواهد شد. به تبع چارچوب‌های متنوعی که تا الان وجود داشته است نیز گزارش‌هایی با اسامی متفاوت در دنیا منتشر شد. یک مورد مربوط به افشاهای مالی مرتبط با پایداری بود. یعنی از این اسم‌ها می‌توان متوجه شد که مساله؛ مساله افشاء است. مسائل مربوط به اندازه‌گیری و افشاء که ما در حسابداری با آن رو‌به‌رو هستیم؛ نیست. مساله فقط افشاست و آن هم افشاهای مالی.

وی با بیان اینکه تاکید اولیه استاندارد بر افشاهای مالی است، گفت: با این حال این استاندارد می‌گوید که اگر جایی نتوانستید گزارش‌ها را کمی کنید؛ تحت شرایط خاصی می‌توانید این گزارش‌ها را به صورت کیفی انجام داده و ارائه دهید.

مدیر تدوین استانداردهای سازمان حسابرسی همچنین با اشاره به تعریفی که از ریسک‌ها و فرصت‌ها در گزارشگری پایداری وجود دارد، افزود: این ریسک‌ها و فرصت‌ها می‌تواند به طور معمول روی جریان‌های نقدی شرکت‌‌ها تاثیر داشته باشد. در این استاندارد توضیح داده می‌شود که شما به عنوان یک فرد یا شرکت در محیطی ایزوله زندگی و فعالیت نمی‌کنید؛ شما و فعالیت شما ناشی از روابطی است که با افراد مختلف در ارتباط قرار دارید؛ چراکه به دنبال داد و ستد و منفعت هستید. از سوی دیگر باید توجه داشت که سرمایه یک شرکت فقط سرمایه مالی نیست؛ روابط اجتماعی و … هم جزو سرمایه‌های شرکت است. این ارتباطات باعث ایجاد ریسک و فرصت می‌شود که باید شناسایی و برخورد درست با آن صورت بگیرد.

رحمانی خاطرنشان کرد: ریسک‌ها و فرصت‌ها را نباید به حال خود رها کرد؛ بلکه باید اثر آن روی فعالیت‌های شرکت بررسی شود. همچنین باید ارکان و مسئولان نظارت بر این ریسک‌ها و فرصت‌ها مشخص شوند.

چرا حاکمیت شرکتی ایجاد شد؟

افشین کریمی عضو هیات‌مدیره شرکت فناپ نیز در این نشست با اشاره به تجربه پیاده‌سازی اصول حاکمیت شرکتی در این شرکت‌ و شرکت‌های زیرمجموعه آن گفت: در وهله اول باید دید که چه شد که حاکمیت شرکتی شکل گرفت و تعریف جامع آن چیست؟ در واقع یکی از سوالاتی که در حاکمیت شرکتی مطرح است؛ آنکه ذینفعانی که در مدیریت شرکت دخالت مستقیمی ندارند، به چه صورت می‌توانند مطمئن شوند که منافع آنها حفظ می‌شود؟ برای این منظور حاکمیت شرکتی شکل گرفت.

کریمی تصریح کرد: در فناپ با وجود اینکه قبلا حاکمیت شرکتی شکل گرفته بود، اما نوعی حس نیاز از بابت ایجاد اطمینان درباره اینکه تا چه اندازه این اطلاعات به درستی پردازش شده است؛ وجود داشت. در واقع نوعی نیاز شدید به استقرار درست حاکمیت شرکتی در فناپ شکل گرفت.

وی در ادامه افزود: حاکمیت شرکتی چند اصل کلی دارد که یک بحث آن مربوط به اثربخشی و دیگری مربوط به افزایش شفافیت مالی و اصل بعدی مرتبط  به حوزه جبران خدمات است. در فناپ اقدام به شناسایی اعضاء کمیته‌ها و نقش‌های مورد انتظار از آنها با توجه به اصول حاکمیت شرکتی کردیم. در وهله بعد اینکه با چه رویکردی این نقش به درستی انجام خواهد شد؛ مورد بررسی قرار گرفت. در گام سوم اقدام به دسته‌بندی شرکت‌های زیرمجموعه فناپ بر اساس فعالیت‌های آنها کردیم. در این زمینه فضای کمیته‌ها را دسته‌بندی کردیم؛ چیدمان و تنوع تخصص‌ها در این شرکت‌ها مورد بررسی و بازتعریف قرار گرفت. همچنین از زاویه دیدهای جدید از بیرون برای نگاه به درون فناپ استفاده کردیم.

کریمی ادامه داد: نوعی فرهنگ‌‌سازی در فناپ صورت گرفت که همه با نگاه دیگری به نقش‌های خود بنگرند. هم‌‌اکنون نیز در فناپ بحث پیاده‌سازی حسابرسی فناوری اطلاعات را دنبال می‌کنیم.

اهمیت افشاء برای جذب سرمایه‌گذار

علی زال‌خانی مدیرعامل شرکت فجر انرژی خلیج‌‌فارس (پتروشیمی فجر) نیز در این نشست با اشاره به اهمیت و ضرورت گزارشگری پایداری در مباحث حاکمیت شرکتی گفت: از منظر قوانین بین‌المللی و همچنین ضوابط حاکم بر بازار سرمایه ایران که پرچمدار آن سازمان بورس و اوراق‌بهادار است؛ ارائه گزارش پایداری یکی از الزامات است.

زال‌خانی در ادامه افزود: اگر شرکتی ادعا می‌کند که سرمایه‌گذاران با اطمینان می‌توانند سهام آن را بخرند؛ باید بتوانند اثبات کنند که تا چه اندازه افق ترسیم شده در امیدنامه آنها می‌تواند محقق شود؟ در واقع باید همه توانمندی‌ها و زیرساخت‌ها به صورت دقیق مشخص و افشاء شده باشند.

وی ادامه داد: همچنین باید مشخص شود که در حوزه جبران خدمات چشم‌انداز ۵ساله شرکت به چه شکلی است و تمامی خدمات و منابع آن با چه جزئیات و به چه شکلی است؟ می‌توان گفت همه موارد مرتبط با فعالیت‌های شرکت‌ها باید افشاء شود.