با توجه به نياز كشور به محصول استراتژيك شكر و با هدف جلوگیری از واردات بی‌رویه این محصول و همچنین مستعد بودن كم‌نظير زمين‌های استان خوزستان برای كشت نيشكر؛ در سال 1368 طرح توسعه نيشكر و صنايع جانبی به عنوان بزرگترين طرح توسعه‌ای صنعتی-كشاورزی ايران در برنامه پنج ساله اول گنجانده شد. به دنبال آن هفت واحد نیشکری به وسعت 84 هزار هکتار خالص کشت نیشکر احداث شد که هر یک 12 هزار هکتار اراضی را در بر می‌گیرد؛ این در حالی است که این اراضی پیش از این شوره‌زار بودند و با سرمایه عظیمی به اراضی بسیار مرغوب کشاورزی تبدیل شدند. در حال حاضر در این اراضی کارخانجات شکر، تصفیه شکر، خوراک دام، تخته صنعتیMDF، کاغذ و کارخانجات بیوتکنولوژی موردنیاز کشور از قبیل خمیرمایه و الکل و همچنین واحد اسانس‌‌گیری اکالیپتوس با ظرفیت‌های مناسب و قابل‌توجهی احداث و راه‌اندازی شده است.
به گزارش پایگاه خبری «اقتصاد ملت»؛ در همین راستا به همت شرکت مدیریت طرح‌‌وتوسعه آینده پویا وابسته به بانک ملی برای خبرنگاران حوزه بازار سرمایه تور خبری برگزار شد که خبرنگاران با حضور در این مجموعه ضمن بازدید از برخی از این واحدها؛ از نزدیک با عملکرد این هلدینگ آشنا شده و در ادامه پای صحبت‌های عبدعلی ناصری مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی نشستند.
عبدعلی ناصری مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در نشست خبری با خبرنگاران هدف شرکت را تولید ٧٠٠ هزار تن شکر اعلام کرد و گفت: در حال حاضر بالای 600 هزار تن شکر تولید می‌کنیم و به میزان مدنظر در برنامه هدف نزدیک هستیم.
تولید 40 میلیون لیتر الکل
وی الکل را یکی از محصولات جانبی دیگر در کشت‌وصنعت‌ها عنوان کرد و گفت: محصولات جانبی در کشت‌وصنعت‌ها داریم که اولین آنها الکل است و حدوداً با ظرفیت ۳۰ میلیون لیتر طراحی و ساخته شده و اکنون در حال بهره‌برداری است. البته ظرفیت اسمی تولید الکل در حدود 20 میلیون لیتر بود که با اقدامات انجام شده توانستیم این میزان را به ۳۶ میلیون لیتر در حال حاضر افزایش دهیم و قصد داریم که به زودی ظرفیت تولید الکل را به 40 میلیون لیتر برسانیم.
تامین 80 درصد الکل موردنیاز کشور در دوران کرونا
ناصری در رابطه با نقش واحد الکل‌سازی در ایام شیوع کرونا خاطرنشان کرد: در دوران کرونا ۸۰ درصد الکل موردنیاز کشور را از شرکت خمیرمایه و الکل رازی تأمین کردیم. در رابطه با خمیرمایه هم ظرفیت اسمی این واحد 10 هزار تن بوده که در سالجاری نزدیک به ۱۲ هزار تن خمیرمایه تولید کردیم. به این معنا که ۲۰ درصد بیشتر از ظرفیت اسمی اقدام به تولید کردیم که این مهم توسط کارشناسان یک شرکت دانش‌بنیان انجام شد و راندمان تولید مجموعه افزایش یافت. از سوی دیگر گاز co2 حاصل از فرآیند تخمیر الکل و خمیرمایه نیز طی فرآیندی جمع‌آوری شده و به یخ خشک تبدیل می‌شود و معمولاً در صنایع نوشابه‌سازی، بهداشتی و سایر صنایع نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید 40 هزار تن خوراک دام
مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی پروژه بعدی را بهره‌برداری از کارخانه ام دی اف عنوان کرد و گفت: در خصوص واحد MDF نیز ما یک کارخانه ۱۳۲ هزار متر مکعبی تولید MDF داریم که اکنون در واحد کشت‌وصنعت امام‌خمینی (ره) در حال بهره‌برداری است. همچنین کارخانه خوراک دام با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن در سال نیز در حال فعالیت است، اما به دلیل نبود بازار و تقاضا؛ در حال حاضر با ظرفیت ۴۰ هزار تن در سال اقدام به تولید می‌کند. یک دامپروری 1000 رأسی دام سنگین نیز در کنار این کارخانه وجود دارد. بعد از این صنایع کارخانه MDF دیگری نیز در کشت‌وصنعت امیرکبیر وجود دارد که احتمالاً سال آینده با ظرفیت ۲۰۰ هزار مترمکعب به بهره‌برداری خواهد رسید.
ناصری در ادامه افزود: همچنین واحد تولید کاغذ را نیز در حال ساخت داریم و ظرفیت ۲۴۰ هزار تنی برای آن پیش‌بینی کرده‌ایم که کاغذ تحریر است و اگر این کارخانه راه‌اندازی شود؛ کشور از کاغذ تحریر بی‌نیاز و نیاز موجود از این کارخانه تامین خواهد شد. پیش‌بینی ما این است که تا پایان سال ۱۴۰۴ این کارخانه واحد مدار تولید خواهد شد.
تولید 12 هزار تن شکر دارویی
مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خاطرنشان کرد: علاوه بر تولید شکر سفید که محصول اصلی این مجموعه محسوب می‌شود؛ شکر قهوه‌ای نیز در کشت‌وصنعت میرزاکوچک‌خان با ظرفیت تولید 10 هزار تن در سال مشغول فعالیت است. از سوی دیگر شکر دارویی را با ظرفیت تولید 12 هزار تن در سال در واحد کشت‌وصنعت حکیم فارابی در دست اجرا داریم که تقریبا بازار داخلی را کامل در اختیار دارد و حدود ۷ الی 8 هزار تن در سال نیاز کشور را تأمین می‌کند. در همین خصوص اگر راه صادرات باز شود؛ می‌توانیم ۴ الی 5 هزار تن شکر دارویی به خارج از کشور صادر کنیم. شکرهای طعم‌دار نیز در واحد کشت‌وصنعت حکیم فارابی تولید می‌شود که با طعم‌های هل، دارچین، زنجبیل و .. به بازار عرضه می‌شود.
خودکفایی در تامین کود موردنیاز
ناصری در ادامه به پروژه‌هایی که در حال راه‌اندازی هستند، اشاره کرد و گفت: قرار بود این پروژه‌ها در ایام دهه‌فجر امسال افتتاح شوند. البته مراسم رسمی برگزار نشده است، اما از ۲۰ بهمن 2 کارخانه فعالیت خود را آغاز کردند. یکی کارخانه کود نیتروژن، فسفر و پتاسیم که موردنیاز اراضی ما بود و همواره در تأمین یکسری از کودها دچار مشکلاتی هم از نظر فنی و هم از نظر تهیه بودیم و اکنون خودمان کارخانه تولید این کودها را احداث کردیم. وی با بیان اینکه این کارخانه امروز با ظرفیت موردنیاز ما در حال تولید است، گفت: در همین راستا می‌توانیم کود موردنیاز کشت‌و‌صنعت‌هایمان را خودمان تامین کنیم که اکنون در حال فعالیت هستند و فرآیند اولیه راه‌اندازی آنها از ۲۰ بهمن ماه آغاز شده است.
تولید اسانس اکالیپتوس
وی همچنین با تاکید بر اینکه در کنار کشت‌های نیشکری؛ کشت غیرنیشکری را نیز در دستور کار داریم، افزود: یکی از این کشت‌ها زراعت چوب و اکالیپتوس است که برگ حاصل از این درخت‌ها در کارخانه تولید اسانس اکالیپتوس مورد استفاده قرار می‌گیرد و از 20 بهمن ماه راه‌اندازی شده است. در واقع علاوه بر اسانس؛ زغال خاصی از چوب این درخت تولید خواهد کرد. در واقع تولید MDF که برای تولید اصلی استفاده می‌شود؛ شاخه‌های کوچک‌تر به زغال و برگ آن نیز به کارخانه تولید اسانس تحویل داده می‌شود که همگی اینها به بهره‌برداری رسیده است.
خودکفایی در حمل و نقل محصولات
ناصری در پاسخ به سوال خبرنگار «اقتصاد ملت» در خصوص وضعیت حمل‌ونقل و چالش‌های موجود در این خصوص گفت: شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به صورت کلی در سال یک‌ونیم میلیون تن حمل بار انجام می‌دهد. این یک‌ونیم میلیون تن حمل‌ونقل در فصول مختلف سال با یکسری مسائل و مشکلاتی مواجه و عملا حمل بار دچار اختلالاتی می‌شد. به طور مثال در زمان حمل گندم تمام ماشین‌ها کار ما را رها می‌کردند و به سراغ آنها می‌رفتند و می‌دانستند که ما هستیم و دوباره هم بعد از مدتی بر می‌گشتند که در آن صورت هم کار کارخانه‌های ما را مختل می‌کردند و هم وضعیت بازار را بهم می‌ریختند. به همین دلیل در سال ۱۴۰۰ شرکت ایمن ترابر آریا که بانک ملی به مزایده گذاشته بود را خریداری کردیم. در حال حاضر تمام بارها هم به موقع و هم با قیمت بسیار پایین‌تری جابجا می‌شود و از همه مهمتر تلفات محصولات تولیدی نیز به حداقل ممکن رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه اسم شرکت ایمن ترابر را به شرکت ایمن ترابر نیشکر تغییر و تعداد ناوگان را افزایش دادیم، گفت: در حال حاضر این شرکت علاوه بر تنظیم حمل‌ونقل کشت و صنعت‌ها؛ از حاشیه سود بسیار خوبی نیز برخوردار است. این در حالی است که زمانی که این شرکت در اختیار بانک ملی بود؛ بسیار زیان‌ده بوده است. ما با زیان این شرکت را گرفتیم و بعد از کشت و صنعت امام‌خمینی (ره) در سال مالی گذشته که 31 شهریور ماه تمام شد؛ بیشترین حاشیه سود را شرکت ایمن ترابر نیشکر به همراه داشته و تلفات شکر در هنگام حمل‌ونقل نیز به صفر رسیده است
کاهش میزان تلفات شکر در حمل و نقل
ناصری در ادامه گفت: در سال گذشته از ۲۴۰ هزار تن شکر تولید شده؛ ۸۰ کیلو تلفات داشتیم؛ در صورتی که سال‌های گذشته که به صورت قانونی میزان تلفات می‌بایست 3 در هزار در حدود ۷۲۰ تن می‌شد؛ به صورت غیرقانونی گاهی اوقات به بیشتر از این رقم می‌رسید، اما با این مدیریتی که این شرکت انجام داد؛ سال گذشته ۸۰ کیلوگرم بیشتر تلفات نداشته است. در حال حاضر برای جابجایی الکل، شکر و آهک که موردنیاز مجموعه است و سایر حمل‌های داخلی را شرکت ایمن ترابر انجام می‌دهد و در حوزه حمل و نقل خودکفا شدیم.
مشکل کمبود برق نداریم
مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی در خصوص تامین برق موردنیاز واحدهای کشت‌وصنعت با بیان اینکه هفت نیروگاه داریم و برق صنعت و بخشی از کشاورزی توسط این نیروگاه‌ها تامین می‌شود، گفت: از سال ۹۹ به فکر افتادیم که کل نیروگاه‌ها را در تابستان‌ها فعال نگه داریم و علاوه بر آن ۲۲ دستگاه دیزل ژنراتور یک‌ونیم مگاواتی با ظرفیت ۳۳ مگاوات برق را از طریق دیزل برنامه‌ریزی کرده‌ایم که خریداری و نصب شده‌اند. به همین دلیل از سال ۱۴۰۰ در کشت‌وصنعت‌های ما مشکل تامین برق وجود ندارد. این در حالی است که سال‌های قبل محدودیت‌های ناشی از کمبود برق مشکل بزرگی برای واحدهای کشت‌وصنعت این مجموعه قلمداد می‌شد و معمولاً از ساعت ۱۱ صبح تا ۷ بعدازظهر برق مجموعه قطع می‌شد و تمام عملیات ما را مختل می‌کرد.
وی در ادامه افزود: کارخانه‌ها، کشاورزی، پروسه تامین آب، ایستگاه‌های پمپاژ مجموعه و … همگی مبتنی بر برق است. با این کار ما از سال ۱۴۰۰ علاوه بر اینکه برق موردنیاز خود را تأمین می‌کنیم؛ در حدود ۳۰ مگاوات برق نیز به شبکه سراسری تزریق و به فروش می‌رسانیم. برای تنظیم شبکه و ایجاد تولید برق پایدار در همه شبکه‌‌هایی که در اختیار داریم؛ مجبور به خرید دیزل ژنراتورها شدیم و برق اضافه بر نیاز مجموعه را در شبکه می‌فروشیم و درآمد خوبی نیز از فروش برق به دست می‌آوریم.
صادرات الکل، خمیر مایه و MDF به 24 کشور
ناصری در خصوص صادرات محصولات به خصوص شکر گفت: در خصوص صادرات شکر دارویی ۴ الی 5 هزار تن ظرفیت خالی داریم که قابل صادرات است، اما تا این لحظه به هیچ کشوری صادرات نداشته‌ایم. البته الکل، خمیر مایه و MDF را به کشورهای مختلفی صادر می‌کنیم و در واقع محصولات ما علاوه بر تأمین نیاز کشور؛ به کشورهای دیگر صادر می‌شود.
به گفته وی این صادرات به ۲۴ کشور صورت می‌گیرد و خمیرمایه بیشتر به کشورهای ترکیه، افغانستان، سوریه، عراق، تاجیکستان، امارات، کنیا و آلمان صادر می‌شود.
صادرات شکر ممنوع
ناصری در خصوص صادرات شکر با تاکید بر اینکه صادرات شکر ممنوع است، گفت: به دلیل اینکه ما واردکننده شکر هستیم؛ صادرات شکر ممنوع است. البته به دنبال این هستیم که کد شکر دارویی را تغییر بدهیم؛ چراکه گمرک برای شکر قهوه‌ای و دارویی یک کد اختصاص داده است، اما در حال حاضر با این مشکل قانونی برخورد کرده‌ایم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: لازم به ذکر است که حتی در خصوص خوراک دام نیز نمی‌توانیم صادراتی داشته باشیم؛ چراکه دامداری‌های سنتی اکثراً دام‌های خود را برای چرا به دامن طبیعت می‌برند و به شیوه سنتی نیاز خود را تامین می کنند. تنها دامداری‌های صنعتی 40 هزار تن خوراک دامی که توسط مجموعه ما تولید می‌شود را خریداری و استفاده می‌کنند، اما دامداری‌های سنتی تمایلی به استفاده از خوراک دام ندارند و برای آنها صرفه اقتصادی ندارد و از طبیعت استفاده می‌کنند.
گزارشگر: معصومه صالحی