با توجه به افزایش اطلاعات و دانش‌های ذخیره شده در سازمان و همچنین منسوخ شدن ابزارهای سنتی مدیریت دانش در استخراج، اشتراک‌گذاری و توزیع؛ نیاز به توسعه فرآیند مدیریت دانش به ورای مرزهای سازمان (مشتریان، پیمانکاران و شرکا) و همچنین تنوع ابزارهای مورد استفاده دانش‌کاران به شدت احساس می‌شود. بنابراین سازمان‌های پیشرو با تغییر رویکردهای خود در مدیریت دانش با استفاده از فناوری‌های نوظهور نظیر شبکه اجتماعی سازمانی و محاسبات شناختی، ضمن تسهیل ارتباط دانش‌کاران و اشتراک‌گذاری هدفمند دانش در سازمان، با افزودن بُعد تحلیل به داده‌ها و اطلاعات ذخیره شده؛ به فرآیند مدیریت دانش خود جانی تازه بخشیده‌اند.

به گزارش اقتصاد ملت؛ مدیریت دانش به معنای استفاده خلاق، مؤثر و کارآمد از تمامی دانش‌ها و اطلاعات در دسترس سازمان به نفع مشتری و در نتیجه به سود سازمان است. به عبارت دیگر مدیریت دانش استفاده از تجربه و دانش فردی و جمعی از طریق فرآیند تولید دانش، تسهیم دانش و به‌ کارگیری آن به کمک فناوری به منظور دستیابی به اهداف سازمان تعریف می‌شود.

اگرچه امروزه علیرغم افزایش حجم دانش‌های موجود در بسترهای اطلاعاتی متفاوت؛ همچنان سازمان‌هایی وجود دارند که از ابزار‌ها و فناوری‌های سنتی در مدیریت دانش استفاده می‌کنند که البته از کارایی آنها کاسته شده است. از همین رو شرکت‌ها و سازمان‌ها با استفاده از فناوری‌های نوظهور در داده‌های عظیم؛ رویکرد مدیریت دانش را سرلوحه خود قرار داده‌اند.

بر اساس گزارش اینترنشنال دیتا گروپ؛ ۵۰۰ شرکت برتر در دنیا حداقل ۳۱.۵میلیارد دلار در سال به علت ناتوانی در به ‌اشتراک‌گذاری دانش ضرر می‌کنند.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که ۶۳درصد از کارمندان می‌گویند که زمان زیادی را برای رسیدن به یک راه‌حل صرف می‌کنند و این اتفاق روی کسب‌وکار آنها تأثیر منفی زیادی به همراه دارد. همه این موارد حاکی از آن است که سازمان‌ها نیازمند استفاده و اجرای صحیح مدیریت دانش هستند.

بهره‌‌برداری صحیح از توانمندی و دانش نیروها و مدیریت آنها در یک محیط رقابتی عامل موفقیت شرکت‌ها به شمار می‌رود. از همین رو این مساله در قالب یکی از استراتژی‌های اصلی در شرکت‌های موفق به کار گرفته می‌شود.

مدیریت دانش به عنوان یک فرآیند باید به طور کامل و در سراسر سازمان و شرکت اجرا شود تا بتواند اهداف موردنظر را محقق کند و اجرای بخشی از آن نمی‌تواند اثربخشی کامل و دقیق داشته باشد.

با وجود اینکه مفهوم مدیریت دانش در دنیا سبقه‌ای طولانی دارد؛ در ایران طی دو دهه اخیر در میان سازمان‌ها رواج پیدا کرده است. اجرای صحیح و دقیق این فرآیند، بهبود کارایی، افزایش بهره‌وری و حفاظت از اطلاعات حیاتی و ارزشمند را به دنبال دارد، اما گاها با اجرای اشتباه آن هزینه‌های زیادی به شرکت‌ها تحمیل می‌شود.

بنابراین با توجه به اینکه انقلاب صنعتی در حال حرکت به سمت تکنولوژی‌های نوین، نرم‌افزاری و IT است؛ مدیریت دانش یکی از اساسی‌ترین رکن‌های هر مجموعه صنعتی و تجاری محسوب می‌شود و در عصر جدید شرکت‌هایی موفق هستند که سازوکار مدیریت دانش داشته باشند.

در ایران؛ شرکت مادر تخصصی توسعه معادن و صنایع‌معدنی خاورمیانه (میدکو) یک نمونه موفق در حوزه مدیریت دانش شناخته می‌شود و در تلاش است تا در همه ساختارهای خود؛ مدیریت دانش را لحاظ کند و نگاهی تخصصی و دانشی و نه الزاما مدرک‌گرا را در سازمان خود جاری کرده است.

مدیریت دانش و آینده‌‌پژوهی از استراتژی‌های اصلی میدکو محسوب می‌شود؛ چراکه توسعه بازارهای آینده در این هلدینگ نیازمند تقویت مدیریت دانش و ثبت و استفاده از تجربه‌های کسب شده در پروژه‌های خاتمه یافته و شناخت نیازمندی‌های آینده صنعت است.

در این راستا میدکو با جایگزین کردن مدیران جوان به جای مدیران قبلی؛ نگاهی نو و جوان را به سازمان خود تزریق کرده است. همچنین اقدام به بومی‌سازی و اجرای دانش روز در فرآیند تولید، سیستم استحصال محصول، تولید تجهیزات و ادوات معدنی و… کرده و به نوعی به خودکفایی در این زمینه‌ها رسیده است.

میدکو که سرمایه‌گذاری‌های کلانی در حوزه‌های مختلف به خصوص در بخش معدن و صنعت انجام داده است؛ در بین شرکت‌های تابعه خود، شرکت‌های پژوهش و نوآوری فرتاک ایرانیان و مهندسی معیار صنعت خاورمیانه (ایمیکو) را در اختیار دارد که کاملا مبتنی بر مهندسی معکوس و دانش‌بنیان هستند و فرآیندهای مدیریت دانش در این شرکت‌ها و از سوی آنها تعریف و دیکته می‌شود.

در همین راستا و به موازات مدل مدیریت دانش، میدکو جهت بهینه‌سازی فرآیندها و تطبیق با ماموریت‌ها و اهداف تعیین شده؛ مدل‌های مختلف دیگری را نیز در دست بررسی دارد. برگزاری دوره‌های آموزشی مدیریت دانش در مجموعه از جمله اقدامات دیگر این مجموعه به شمار می‌رود.

عملکرد میدکو در زمینه مدیریت دانش به حدی قوی و درست بوده که در سال 1397 (2018 میلادی) به خاطر سبک رهبری و  مدیریت در توسعه و اشتغالزایی با به کارگیری و مدیریت صحیح دانش و مهارت خبرگان در راه‌اندازی واحدهای تولیدی در سطح کشور؛ جایزه جهانی مدیریت دانش را در حضور قائم‌مقام سازمان تجارت جهانی (WTO)، نماینده سازمان ملل و مدیران ارشد و اساتید برجسته و انجمن‌های مدیریت دانش کسب کرد.

لازم به ذکر است که این جایزه در سال 2010 توسط گروهی از خبرگان مدیریت دانش با هدف شناسایی سازمان‌ها و افراد فعال در زمینه مدیریت دانش با رویکرد توسعه در سطح کشور، منطقه و جهان طراحی و به صورت سالیانه برگزار می‌شود.

در مجموع باید اذعان داشت که یکی از دلایل عملکرد مطلوب و سودآور میدکو؛ برقراری و اجرای درست مدیریت دانش در تمام سطوح سازمان است و اگر با همین فرمان پیش رود؛ قطعا در سال‌های آتی به یکی از شرکت‌های مطرح در حوزه مدیریت دانش در کشور و جهان تبدیل می‌شود و بیش از پیش از این شرکت خواهیم شنید.

ماهر مهرولی