معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت : ظرفیت خوبی برای تامین هیدروژن در کشور داریم و در کمتر از پنج سال آینده مصرف هیدروژن در تولید فولاد صنعتی‌سازی می‌شود.

به گزارش اقتصادملت به نقل از خبرگزاری صداوسیما؛ محتشمی پور معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در برنامه صف اول شبکه خبر موضوع تحقق شعار سال در معاونت معدنی وزارت صنعت ، معدن و تجارت را تشریح کرد.

مقدمه مجری : امسال به نام جهش تولید با مشارکت مردم نامیده شده ، بخش معدن هم مستثنی نیست ، شما پارسال در زمینه ی مردمی سازی معدن کارهایی کردید ، البته ممکن است این مردمی سازی معادن یا صنعت معدن به عبارتی ، لزوما همراه با جهش نباشد یا جهش ایجاد نکند بنابراین انتظارها ممکن است بیش از این باشد.

سوال: بفرمایید که برای کمک به تولید فولاد سبز چه کردید؟ چه برنامه‌ای دارید؟ و چه حمایتی خواهید کرد که در واقع به این سمت ریل گذاری بشود؟ 

محتشمی پور: موضوع فولاد‌های سازگارتر با محیط زیست و یا فولاد سبز، در واقع موضوعی است که سالهاست در دنیا مطرح است و به آهستگی دنیا دارد به این سمت می‌رود، جمهوری اسلامی ایران بواسطه‌ی این که در توسعه صنعت فولاد خود تکیه زیادی به ذخایر متان خودش داشته، همانطور که در گزارش شما هم بود، در واقع در یک رتبه‌ی بالایی در دنیا می‌ایستد و ما تولید کربن مان به نسبت فولاد جزء کمترین‌ها در دنیا است بواسطه این که روش ما اساسا متفاوت است عمده‌ی تولید فولاد ما همانطور که در گزارش شما هم بود، گروه‌های قوس الکتریکی است ولی در دنیا عمدتا کوره بلند هست که تولید کربن خیلی زیادی می‌کند. این وضعیت موجودمان است یعنی ما در حال حاضر جزء خوب‌های دنیا از نظر سازگار زیست محیطی هستیم، ولی این مسیر باید ادامه پیدا کند طبیعتا هر سال، هر روز دنیا استاندارد‌های زیست محیطی خودش را ارتقا می‌دهد و سعی می‌کند در توسعه‌ی فناوری‌ها به سمت تکنولوژی‌های پاک‌تر و با مصرف کمتر انرژی، با تولید کمتر کربن پیش برود که مثلا امروز دنیا به دنبال استفاده از هیدروژن در تولید فولاد است، این بحث در کشور ما هم شروع شده، در یکی دو تا از واحد‌های بزرگ فولادی ما موضوع استفاده از هیدروژن در تولید فولاد امروز در واقع وارد فاز اجرا شده در حال اجرای پروژه و طرح‌ها هستند من فکر می‌کنم که ما در بخش فولاد بر پایه‌ی هیدروژن هم در سال آینده شاهد پروژه‌هایی خواهیم بود که این جایگاه برتر ما را حفظ می‌کند، البته شما بهتر درگیر هستید در فضای رسانه می‌دانید که یکی از روش‌های شناخته شده در دنیا برای حذف رقبا و تحمیل هزینه این است که استاندارد‌های زیست محیطی می‌آید تبدیل به مقررات می‌شود که این مقررات بازی را برای ورود سایر کشور‌ها، کشور‌های با سطح تکنولوژی پایین‌تر سخت کند از طرف دیگر هم با کنترل جریان فناوری سعی می‌شود که کشور‌هایی که در این برنامه‌ی توسعه صنتعی دنیا، شاید همراه تلقی نشوند حذف بشوند، ما هم این مسئله را داریم یعنی ما از یک سمت با مسئله‌ی محدودیت‌های جدی در تامین فناوری فولاد‌های سبز مواجهیم و همچنین سرمایه گذاری‌هایی که شرکت‌های بزرگ فولادی برای سرمایه گذاری در صنعت فولاد ایران با تهدید‌های جدی از سمت دولت ایالات متحده مواجه هستند، لذا این مسئله باعث می‌شود که ما باید همان کاری که دربخش‌های دیگر صنعت مان می‌کردیم یعنی تکیه به ظرفیت و توان داخلی، چه در بخش سرمایه گذاری، چه در بخش فناوری باید این بخش را هم توسعه بدهیم و این کار در کشور ما شروع شده، امیدواریم که این جایگاه برتر را و جایگاه مناسب را در سال‌های آینده هم داشته باشیم کما این که همانطور که عرض کردم الان در یکی دو تا از کارخانجات بزرگ ما بحث استفاده از فولاد‌های بر پایه هیدروژن شروع شده امیدواریم که در کمتر از ۴-۵ سال آینده تولید این فولاد‌ها هم در کشور شروع بشود.

سوال: چه برنامه‌ای برای توسعه‌ی این دارید؟ اصل این که این اتفاق را تمایل به آن وجود دارد. 

محتشمی پور: نه بحث تمایل نیست بحث ورود به برنامه است امروز پروژه‌ها شروع شده، امروز در کشور ما هم در سطح پایلوت و نمونه‌های صنعتی هم در سطح واحد‌های صنعتی شروع شده به تغییر خطوط، تغییر خوراک به صورت تست دارد الان در یکی دو تا از مجتمع‌ها تغییرات لازم داده می‌شود. 

سوال: یعنی می‌شود گفت که در چه سالی به چه نقطه‌ای خواهیم رسید؟ 

محتشمی پور: عرض کردم من امیدوارم که ما در کمتر از ۵ سال آینده مصرف هیدروژن را در صنعت فولادمان شروع کنیم این چیزی است که دنیا فعلا دارد به صنعتی سازی آن فکر می‌کند ما الان داریم در واحد‌های صنعتی مان این کار را اجرا می‌کنیم انشاالله در کمتر از ۵ سال آینده این را خواهیم داشت خصوصا این که ما یک ظرفیت خوبی برای تامین هیدروژن در کشور داریم که آن به ما کمک خواهد کرد. 

سوال: برویم سراغ آن بحثی که اول برنامه هم عرض کردم مسئله‌ی مردمی سازی بخش معدن، چه اتفاقی باید بیفتد که ما بتوانیم از ظرفیت مردم برای جهش در بخش معدن استفاده کنیم نمی‌گوییم فقط مردمی سازی، یعنی همان چیزی که هست را مثلا واگذار کنیم به مردم که این هم البته جزو برنامه‌های نظام بوده در سال‌های گذشته، اما این که بگوییم که داریم یک کاری می‌کنیم که با کمک مردم در این بخش جهش اتفاق بیفتد. 

محتشمی پور: ما در واقع سه تا از راهبرد‌هایی که در وزارت صمت در توسعه‌ی بخش معدن دنبال می‌شود در واقع یک همچنین هدفی را دنبال می‌کنیم، راهبرد اول این است که ما با ورود و توسعه‌ی سهم شرکت‌های سهامی عام، از طریق زیرساخت‌های بازار سرمایه بتوانیم سرمایه‌های مردمی را در بخش معدن سهم آن را بالاتر از وضع موجود ببریم این کار در سال گذشته در قالب پروژه‌ی بزرگ معدن جانجا شروع شد و منحصر به این هم نیست پروژه‌های دیگری که دنبال می‌شود که ما بتوانیم شرکت‌های بزرگ معدنی را در قالب شرکت‌های سهامی عام در کشور داشته باشیم که این‌ها سرمایه‌ی مردم را در یک ساختار حرفه‌ای و با آن کفایت فنی جذب کنند و وارد بخش معدن کنند. این به ما اجازه می‌دهد که ما بتوانیم معادن بزرگ مان را در کشور با ظرفیت هم فنی و هم مالی بخش خصوصی و سرمایه‌های خرد توسعه بدهیم. شاید مصداق فعال آن امروز معدن جانجا در استان سیستان و بلوچستان هم هست در یکی از محروم‌ترین استان‌های کشور، یکی از پروژه‌های بزرگ ما امروز دارد پیش می‌رود با کمک شرکت‌های سهامی عام. 

محور بعدی بحث فعال کردن معادن کوچک است، نه در بخش معدن، در هر بخشی در هر صنعتی که شما ورود کنید معمولا این را می‌بینید، صنایع بزرگ عمدتا نقش تامین کننده، نقش تولید کننده‌ی بزرگ ارزش افزوده و نقش بازار بزرگ برای صنایع پیشین خودشان را دارند، یک مثالی شاید بخواهم بزنم، فرضا در یک پالایشگاه نفت در ظرفیت‌هایی که امروز در کشور ما داریم از حول و حوش ۳۰۰ هزار بشکه، ۳۰۰ هزار بشکه در روز پالایش نفت انجام می‌شود، حتی اگر یک درصد، حتی اگر یک درصد ارزش افزوده در این ۳۰۰ هزار بشکه ایجاد بشود با قیمت‌های فعلی که حدود ۸۰ دلار در هر بشکه است شما می‌توانید حساب کنید که در طول یک سال چه حجم ارزش افزوده‌ای به اقتصاد کشور تزریق می‌شود که شما این را در شرکت‌های بزرگ بورسی میتوانید ببینید، از طرف دیگر این واحد‌ها بازار اصلی تکنولوژی فناوری در کشور‌ها هستند کما این که در کشور ما هم همین طور است شما اگر صنعت نفت یا صنعت فولاد را از صنایع دانش بنیان ما بگیرید بخش بزرگی از بازارشان را از دست می‌دهند بخش بزرگی از بازار صنایع دانش بنیان ما را در کشور همین صنایع بزرگ هستند، اما این‌ها معمولا به نسبت سرمایه‌ای که مصرف می‌کنند، نمی‌توانند آن اشتغال را که در صنایع کوچک شما می‌توانید بگیرید این‌ها نمی‌توانند چنین اشتغالی را بدهند اگر مثلا در کشور فرضا با ۱۰۰ میلیون ۲۰۰ میلیون تومان بشود یک شغل در مثلا یک بخش صنعتی کوچک بشود ایجاد کرد، این عدد مثلا در صنعت فولاد از چند میلیارد عبور می‌کند به ازای هر شغل. در واقع این‌ها صنایع اشتغال زا به شمار نمی‌روند در دل خودشان. 

سوال: مستقیما باعث اشتغال نمی‌شوند ؟

محتشمی پور: بله مستقیما باعث اشتغال نمی‌شوند، اما تامین کننده‌ی خوبی هستند یعنی وقتی که شما مثلا می‌گویم امروز وقتی شما فولاد مبارکه را دارید می‌توانید به اتکای فولاد مبارکه صنایع فلزی را توسعه بدهید یک مثالی بزنم، ما صنایع پتروشیمی را در کشور از سال‌های حدود ۸۰ به بعدداشتیم تقریبا شروع آن بعد از جنگ بود سال ۷۲-۷۳، در سال‌های ۸۳-۸۴ یعنی در حدود ده سال بعد یک جهش داشتیم، ما وقتی صنایع وابسته به این‌ها را بررسی می‌کنیم می‌بینیم رشدی که صنایع وابسته به صنعت پتروشیمی درکشور ما داشته، فراتر از هر بخش دیگر صنعتی بوده، یعنی جهش تولیدی که ما در این بخش داشتیم، اصلا قابل مقایسه نیست ما در یک مطالعه‌ای مواجه شدیم با رشد بیش از ۱۰ درصد برای دوره طولانی بیش از ۳۰ سال، یعنی در طول ۳۰ سال ما هر سال بخش صنایع وابسته به پتروشیمی مان از ۱۰ درصد توسعه پیدا کرده بود به طور متوسط، وقتی که شما تامین کننده‌ای مثل صنعت پتروشیمی را در داخل اقتصادتان داشته باشید می‌توانید انتظار داشته باشید که صنایع وابسته به آن رشد کنند، اما اشتغال زا نیستند این صنایع، برعکس این صنایع کوچک هستند، صنایع کوچک ویژگی اصلی شاید اولین آورده شان برای هر اقتصادی اول اشتغال زایی است این‌ها اشتغال خوبی را فراهم می‌کنند و به توزیع درآمد و کاهش فاصله درآمدی و فاصله طبقاتی اجتماعی خیلی کمک می‌کنند همین اتفاق در بخش معدن هم هست یعنی تفاوت چندانی با صنعت نمی‌کند ما اگر بتوانیم، معادن کوچک را در کشور فعال کنیم، اشتغال بخش معدن عمدتا در آن لایه است و این طور می‌توانیم جوامع کوچک محلی را برایشان شغل فراهم کنیم به همین خاطر توسعه و در واقع فعال کردن معادن کوچک یکی از راهبرد‌های وزارت صمت در سال‌های گذشته بوده است، ما سال گذشته حدود ۵۴۰ معدن غیر فعال کوچک را توانستیم دوباره راه اندازی کنیم، در قالب مزایده‌هایی که برگزار کردیم بیش از هزار تا معدن غیر فعالی که فاقد بهره بردار بود را این‌ها را توانستیم به مردم واگذار کنیم و الان این‌ها فعالیت شان شروع شده عمده این هزار معدن معادن کوچک هستند، یعنی ما فقط سال گذشته انتظارمان این است که ما ۱۵۰۰ نقطه‌ی معدنی جدید در گروه معادن کوچک داشتیم، این می‌تواند هم در اشتغال به ما کمک کند هم در توزیع ارزش افزوده‌ی بخش معدن بین جوان محلی و کوچک، شاید این اثر را معادن بزرگ نمیتوانند داشته باشند معدن بزرگی مثل سرچشمه در اقتصاد ملی ما بسیار مهم است و بسیار موثر، اما از این زاویه شاید آن تاثیر را نتواند بگذارد. 

سوال: البته باز آن هم مستقیم آن را شما می‌فرمایید، غیر مستقیم که همان بر صنایع کوچک تاثیر دارد و از طریق آنها می‌تواند اشتغال ایجاد بشود. سوال من این بود که برای این که بتوانیم بگوییم جهشی با کمک مردم در بخش معدن اتفاق بیفتد، باید چه کرد؟ و شما آیا به برنامه برای آن رسیدید یا نه؟ این چیز‌هایی که شما می‌گویید تا این جا فقط مردمی سازی است گویا، اگر امسال سال جهش تولید با مشارکت مردم نبود شما ممکن بود باز هم همین کار‌هایی که کار‌های خوبی هم شاید تلقی بشود از دید کارشناسان، همین کار‌ها را شاید می‌کردید، چه کار اضافه‌ای می‌شود با کمک مردم کرد؟ 

محتشمی پور: من هر برنامه‌ای را خدمت شما بگویم می‌توانید بگویید این هیچی، حالا برنامه‌ی جدید، من برای این که این عدد من معنی پیدا کند من وقتی می‌گویم ۱۵۰۰ معدن کوچک این در ذهن شما باشد، ما کل تعداد معادن فعال مان حدود ۷ هزار تا است، این عدد من یعنی از نظر تعداد که عمدتا هم در بخش معادن کوچک بوده، ما یک چیزی نزدیک به تقریبا ۲۰ درصد تعداد معادن کوچک مان افزایش پیدا کرده است، و این عدد به معنی افزایش فعالیت بخش معدن در بخش معادن کوچک است. 

سوال: این‌ها ظرف چه مدتی؟ 

محتشمی پور: این اتفاقی است که پارسال افتاده است طبیعتا امسال دنبال می‌شود 

سوال: اگر شما بخواهید که باز این ظرفیت مردمی را فعال‌تر بکنید یک سر ماجرا می‌شود همین مجوز‌ها و گویا بخش معدن طبق آمار‌هایی که می‌گویند ما درخواست‌های زیادی برای مجوز معدن داریم که صادر نشده از طریق درگاه ملی مجوز‌ها، علت آن چیست؟ اگر اشتباه نکنم ۱۵ هزار تا مجوز درخواست شده داریم که تعداد خیلی خیلی کمی، انگشت شماری از این‌ها مجوز گرفتند؟

محتشمی پور: ما در سال‌هایی که گذشت حدودا یک درصد از درخواست‌های اکتشافی مان را توانستیم برای آن مجوز بگیریم، مجوز فعالیت، در واقع باصطلاح ما درخواست‌های اکتشاف را تبدیل کردیم به پروانه‌ی اکتشاف، این عدد سال گذشته رسید به حدود ۳ یا ۴ درصد، حالا باید ذهنی این را خدمت شما بگویم یعنی یک رشد خوبی داشت، این رشد ناشی از چه بود؟ یک بخش بزرگی از آن از مدیریت روابط بین بخش‌ها بود یعنی ما بعضا تعارضاتی بین دستگاه‌ها داشتیم که این تعارضات اجازه را نمی‌داد، من وقتی می‌خواهم به شما بعنوان یک متقاضی عملیات معدن مجوز عمل معدن کاری را بدهم باید اجازه‌ی این را از یکسری بخش‌ها در کشور بگیرم، بعنوان مثال سازمان محیط زیست. 

سوال: مثل بقیه‌ی مجوز‌ها ؟

محتشمی پور: بله، یک مقدار متفاوت است. مثلا در مجوز‌های صنعتی شما معمولا این تلاقی و تزاحم را کمر دارید، چون معمولا مجوز‌های صنعتی بخش عمده اش که اساسا در شهرک‌های صنعتی فعال می‌شود، شهرک‌های صنعتی محدوده‌هایی هستند که این‌ها قبلا خود دولت مقدماتش را فراهم کرده و مجوز‌ها را قبل از این که متقاضی وارد بحث بشود این‌ها را گرفته و لذا اساسا یک متقاضی فعالیت صنعتی خیلی با این موضوعات درگیر نیست که مثلا بخواهد از دستگاه‌های نظامی، از خطوط لوله، از آب، از برق، از محیط زیست، از منابع طبیعی یا انرژی اتمی و یا از جا‌های مختلف بخواهد مجوز فعالیت دریافت کند ولی معدن این ویژگی را دارد معدن اساسا هیچ موقعیت خاصی ندارد که قبلا تمهیدی برای آن بوده باشد بر اساس یک مطالعه‌ای که یک فرد کرده پیش بینی وجود یک ذخیره را در یک ناحیه می‌کند این ناحیه ممکن است در دل یک منطقه‌ی حفاظت شده محیط زیست باشد یک ناحیه ممکن است با یک محدوده مسکونی تزاحم داشته باشد این ناحیه ممکن است با یک فعالیت عمرانی تزاحم داشته باشد لذا تمام این دستگاه‌ها باید موضوع را بررسی کنند. 

سوال: الان چه کسی این وسط در این دستگاه‌ها دیر کرده در تایید یا پاسخ دادن به استعلام‌هایی که برای مجوز‌های معدنی لازم است؟ 

محتشمی پور: جنس مسئله‌ی ما دیرکرد نیست، در قانون یک تکلیفی به دستگاه‌ها شده آن هم این است که دستگاه‌ها باید مناطق حساس خودشان را که در خود قانون آمده مثلا منابع طبیعی باید جنگل‌ها و مراتع را، سازمان حفاظت محیط زیست باید مناطق حفاظت شده‌ی زیست محیطی را و سایردستگاه‌ها هم همین طور، این‌ها را باید اعلام کنند، این در زمانی که قانون تصویب شد این را باید به وزارت صمت اعلام می‌کردند الان یک ظرفیت جدیدی در کشور به نام پنجره‌ی واحد زمین ایجاد شده که اطلاعات شان را باید در آنجا بارگذاری کنند، این اجازه می‌دهد این تعیین تکلیف آن محدوده شده و مشخص است اگر من در یک محدوده‌ای می‌خواهم یک فعالیتی انجام بدهم قبلا همه دستگاه‌ها گفتند که در این محدوده حساسیتی وجود دارد یا خیر؟ بعضی از دستگاه‌های ما این تکلیف را انجام ندادند، مثل منابع طبیعی. منابع طبیعی این تکلیف را انجام نداده است. 

سوال:محدوده‌ها را در این نقشه‌ی جامع زمین باید اعلام می‌کرده و نکرده است؟

محتشمی پور: البته این کار الان در پنجره‌ی واحد زمین دارد پیش می‌رود یعنی یک اتفاق مثبتی در یکی دو سال گذشته با پیگیری که دوستان پنجره‌ی واحد زمین انجام دادند دارد این اتفاق می‌افتد یعنی با سرعت دارد اطلاعات بارگذاری می‌شود، از نظر درصد چنگی به دل نمی‌زند ولی این درصد کم الان سه چهار برابر سال‌های قبل است که ما می‌توانیم موفق بشویم در گرفتن مجوز برای فعالیت‌های معدنی، چون وزارت صمت در واقع مجوز را فقط در یک بخش تصمیم گیر در خصوص مجوز هست، آنجا کجاست؟ انجایی که آن متقاضی را قبل از این که وارد فرآیند درخواست بشود باید یک ارزیابی کند و باید به او یک گواهی صلاحیت فنی و مالی بدهد در ابتدای ورود، ما این گواهی‌ها را صادر می‌کنیم. 

سوال: یعنی شما بخش خودتان را همه را انجام دادید؟ 

محتشمی پور: این کلا سیستمی انجام میشود، یعنی شما اگر بخواهید این گواهی را بگیرید الان دارد انجام می‌شود و سیستمی هم هست 

سوال: بهرحال وقتی مثلا درباره‌ی یک نسبت یک هزارم مثلا یا کمتر از یک هزارم صحبت می‌کنیم، کمتر از این است فکر می‌کنم ۱۵ هزار تا مجوز، اگر اشتباه نکنم من شنیدم ۱۵ هزار تا درخواست و دو تا مجوز صادر شده درست است؟ 

محتشمی پور: نه، مجوز‌هایی که ما سال گذشته داشتیم خیلی بیشتر از این بوده است. من منبع این فرمایش شما را نمی‌دانم 

سوال: شاید من الان دارم اشتباه می‌کنم ولی بهرحال یعنی تعداد زیادی از این‌ها اگر تکلیف شان روشن بشود شما می‌گویید فاقد صلاحیت است به هر دلیلی و این اعلام می‌شود، تکلیف روشن می‌شود ولی در نوبت نباید بمانند؟

محتشمی پور: نه، در نوبت خیر، ببینید شاید آن چیزی که ترجمه می‌شود در نوبت ماندن واحد‌ها این است که واحد درخواستش را اعلام می‌کند، اولا طبق قانون دستگاه تا قبل از این مقررات جدید که دو ماه وقت داشتند ظرف دو ماه واحد باید یعنی آن دستگاه مربوطه باید اعلام نظر کنند. 

سوال: و بعد از دو ماه دیگر باید خود درگاه به صورت خودکار صادر بکند مجوز را ؟

محتشمی پور: اگر جوابی نیامد، دستگاه اعلام می‌کند می‌گوید نه من در این جا اجازه نمی‌توانم بدهم مثلا منطقه‌ی حفاظت شده‌ی محیط زیست است، اساسا زمانی نمی‌برد، چون این اصلا در سیستم ثبت شده بلافاصله سامانه به شما جواب را میدهد یعنی در یک زمان خیلی کوتاه، حالا خیلی مواقع است که متقاضی از ما انتظار دارد که این موضوع را برای او پیگیری کنیم این کار را هم می‌کنیم، یعنی مثلا سازمان حفاظت محیط زیست یا سازمان منابع طبیعی، اعلام کرده که من در این محدوده نمی‌توانم به شما این اجازه را بدهم، اما به نظر ما می‌رسد که این جا این ظرفیت وجود دارد و می‌شود، این جا شرایطش طوری است که می‌شود با در نظر گرفتن یک سری تمهیداتی این جا اجازه فعالیت داد، ما جواب را به متقاضی می‌دهیم می‌گوییم که مثلا سازمان محیط زیست مخالف کرد، اما این بحث را در کارگروه تخصصی با حضور کارشناسان می بریم.

سوال: البته چانه زنی فنی است ؟

محتشمی پور: بله، و می‌گوییم مثلا در این محدوده که من از شما این تقاضا را داشتم شما به این دلایل رد کردید به نظر ما این دلایل مثلا قابل تامین است و می‌شود مثلا مثال بزنم، بعضی محدوده‌ها را ما مجوز می‌دهیم، اما در مجوز قید می‌شود بدون حق انفجار، بخاطر نزدیکی آن به محدوده‌های مسکونی، اگر ما بخواهیم انفجار انجام بدهیم نمی‌شود این جا مجوز داد، اما بدون انفجار میشود لذا ما در پروانه قید می‌کنیم این پروانه بدون حق انفجار صادر شد. 

سوال: این‌ها قابل نظارت هم بعدا هست؟ 

محتشمی پور: قطعا، یعنی سازمان‌های ما در استان‌ها اصلا بخش عمده‌ای از تلاش شان در حوزه‌ی معدن همین نظارت بر این پرونده‌ها است. پس این هست یعنی ما در مواردی می‌توانیم آن دستگاه را قانع کنیم که پس با لحاظ کردن یک قید یا نه اصلاح، مثلا می‌گوید من در این محدوده نگرانی دارم می‌گوییم خیلی خوب ما می‌توانیم این بخش از تقاضا را حذف کنیم و … بله این می‌آید می‌رود در کمیته‌های تعامل و بعضا ما می‌توانیم مجوز‌ها را در نهایت آن دستگاه را قانع کنیم که آن مجوز را بدهد، این‌ها ممکن است زمان ببرد، چون این نیاز به کار کارشناسی، بحث، ارائه مستندات، این چیزی نیست که صرفا یک درخواست باشد و الا پاسخ متقاضیان در مهلت قانونی داده می‌شود و اگر هم ندهد همانطورکه شما فرمودید درگاه می‌تواند این را بعنوان پاسخ مثبت تلقی کند و مجوز را صادر کند. 

سوال: یک تذکری رهبر انقلاب داده بودند مبنی بر حل چالش بین محیط زیست و بخش معدن؛ که نباید این متوقف کند کار را، در این باره چه اتفاقی افتاده؟ آیا به توافقی با محیط زیست رسیدید و وارد مذاکره‌ای شدید یا اصلا به برنامه‌ای و یا به مدلی رسیدید یا نه؟ 

محتشمی پور: یکی دو تا اتفاق افتاد در یکی دو سال گذشته، یکی این که ما انصافا همراهی خوبی را نه در بخش محیط زیست با سایر دستگاه‌ها هم این را دیدیم یعنی ما در مثلا بخش انرژی اتمی هم ما تعداد مجوز‌هایی که انرژی اتمی برای واحد‌های معدنی صادر کرد را وقتی روند آن را پیگیری می‌کردیم دیدیم که از حدود ۳۰ درصد مخالفت رسیده به کمتر از یک درصد مخالفت، چرا؟ بخاطر این که نشستیم جلسات مشترک تشکیل دادیم، ایرادات مان را به هم گفتیم و به تفاهم رسیدیم و در واقع آن عامل تعارضات بین دستگاهی تا حد خوبی مدیریت شد و از بین رفت، بخش محیط زیست هم همین است یعنی واقعا ما الان با محیط زیست هر چند که ممکن است نگاه‌های متفاوتی داشته باشیم و لذا ما یک جا‌هایی با هم اشتراک نظر هم پیدا نمی‌کنیم ولی این فرصت بوجود آمد ما الان جلسات مشترک مان را با محیط زیست به صورت مداوم داریم برخلاف سال‌های گذشته ما مثلا شاید دو سه سال اساسا جلسات مشترک مان با محیط زیست برگزار نشد که این اتفاق الحمدالله رفع شد، یکسری ایرادات شاید در ساز و کارهایمان داریم، چون محیط زیست را اشاره فرمودید، ما در بخش محیط زیست یک مسئله‌ای داریم که البته خود سازمان محیط زیست این موضوع را می‌دانم دارد پیگیری می‌کند امیدوارم با نگاه خوبی که امروز د رکشور ایجاد شده و با نگاه حمایتی رئیس جمهور این مسئله حل بشود ما در خیلی از موضوعات بر اساس قوانین باید مسئله را ارجاع بدهیم به شورای عالی محیط زیست و صلاحیت تصمیم گیری در یک پرونده صرفنظر از این که چه تصمیمی باشد ممکن است مثبت و یا منفی باشد ولی باید توسط شورای عالی محیط زیست باشد لذا کار کارشناسی مان را انجام می‌دهیم بحث هایمان را هم با هم می‌کنیم .

سوال: یعنی جنس آن مثلا ملی است؟

محتشمی پور: بله، این باید برود شورای عالی محیط زیست، شورای عالی محیط زیست در دو سال گذشته تشکیل نشده بود، دو سال یک شورا تشکیل نشد و پرونده‌هایی که باید می‌رفت آنجا تصمیم گیری می‌شد این‌ها همه در صف مانده بود و علیرغم این که در یک سال گذشته دو جلسه برای شورای عالی محیط زیست تشکیل شد، یک آن صف هنوز ادامه دارد، حالا ما پیشنهاداتمان را دادیم خود سازمان محیط زیست هم انصافا پیگیری این موضوع را کرد منتها این ایراد، ایراد ساختاری است، یعنی ما واقعا تعارض نداریم بالاخره حرف کارشناسی داریم و با هم هم بحث می‌کنیم .بعضی‌ها در بعضی مناطق موضوعات کاملاً غیر مرتبط را نسبت می‌دهند به مسائل زیست محیطی مثلا ما معدنی داریم که اساساً هیچ مسئله محیط زیستی ندارد مجوز‌های محیط زیستی را برایش گرفتیم یه عده معارض در اون منطقه تمایل دارند که این معدن غیر فعال بشود وقتی می‌گوییم چرا می‌گوید این مساله محیط زیستی دارد، خوب وقتی که دستگاه تخصصی این را تایید کرده چرا این را نسبت به محیط زیست می‌دهید اساساً محیط زیست هیچ مخالفتی تو این موضوع نداشته گزارش‌های محیط زیستی هم موجود است، مطالعاتم شده و اساساً در بعضی از پرونده‌ها مثل زیست محیطی نداریم، اما بعضاً مشاهده می‌کنیم که بعضی از ان جی یوها، بعضی از افراد محلی یا بعضی از مسئولین محلی برای اینکه مثلاً یک مسئله‌ای را مدیریت کند این را نسبت می‌دهند به مسائل زیست محیطی در حالی‌که اساساً چنین چیزی وجود ندارد.

سوال: یعنی در حلقه شما اصلاً اتفاق نیفتاده؟

محتشمی‌پور: ما در این موضوع با محیط زیست در این موضوع هیچ اختلاف نظری نداریم مباحث را هم دنبال کردیم مجوز‌های لازم آن را هم گرفتیم، اما شخص ثالث وارد می‌شود و میگوید اینجا مشکل محیط زیست داریم که منطقی نیست.

سوال: آقای محتشمی‌پور درباره تعاونی‌هایی سازی بخش معدن شما سابقه معدن فیروزه نیشابور را دارید در کارنامه که این اتفاق افتاده و بعضی کارشناسان ابراز رضایت می‌کنند از نتایج این اتفاق آیا این روش، این مدل این الگو قرار است تکرار بشود قرار است باز هم در جا‌های دیگر شاهدش باشیم؟

محتشمی‌پور: حقیقتاً باید بگویم نه شاید بگویم متاسفانه ما در در بخش تعاونی خیلی جهش ندیدیم در این حوزه، خوب این دو سر دارد یعنی از یک سمت ما باید نهاد‌هایی را داشته باشیم یا بازیگران داشته باشیم که این توان و تمایل را داشته باشند که ورود کنند مثالی که زدیم مثال خوبی است ما در معادن فیروزه نیشابور معدن‌کاران قدیمی را داشتیم که در اون منطقه فعال بودند خوب اینها دور هم جمع شدند تعاونی رو تشکیل دادند دولت هم به اینها واگذار کرد و فعالیت کرد یکی اینکه تعداد ما نیاز داریم به اینکه تعداد اینها زیاد بشود خوب شاید آن طوری که باید و شاید ما تو بخش تعاون نداریم همچین چیزی را و از طرف دیگر هم خوب این تعاونی‌ها باید توان داشته باشد ما در معادن کوچک مثال شما یک هم متمرکز بود در این بخشی که پتانسیلش هست یعنی معادن سنگ‌های قیمتی معادن سنگ‌های قیمتی آمدند از نظر حجم عملیات معدنی معادن کوچکی هستند، اما ارزش افزوده می‌شود بیشتر باشد و خیلی هم نفر پایه است لذا یک فرد می‌تواند.

سوال: نیاز به ماشین آلات خاص‌تری ندارد؟

محتشمی‌پور:بله، ولی شما وقتی وارد معدن مس مس می‌شوید، اساساً فرق می‌کند اونجا شما ماشین آلات بسیار سنگین نیاز دارید ماشین آلاتی که حتی شما جای دیگر اصلاً نمی‌بینیم مثل یک دام تراک معدنی را اصلاً شما خارج از معدن نمی‌توانید ببینید این‌ها اغلب هزینه‌های نزدیک به میلیون دلار دارند خوب نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین دارد اساساً دیگر بازی از حوزه افراد منفرد حالا کوچ یعنی جدا از هم خارج می‌شود خوب طبیعتاً آنها مدل خودشان را دارند.

 ما در معادن سنگ‌های قیمتی این پتانسیل را داریم این طرح سال‌های گذشته در وزارت صمت تدوین شده ولی فعال نشد.

سوال: در واقع این ظرفیت در اونجا بیشتر است نه این که در بخش‌های دیگر نباشد؟

محتشمی‌پور: بله.

سوال: برنامه دارید صنایع در معادن بزرگ‌تر با روشی برای تعاونی کردن کار برسید؟

محتشمی‌پور:در معادن بزرگ‌تر عمدتاً این کار در قالب شرکت‌های سهامی یعنی ما تجمع و تجمیع افراد را داریم و مشارکت‌ها را داریم، اما مدلی که ما در معادن بزرگ‌تر باشد داریم این هست که اون هسته تخصصی سرمایه‌گذاران خرد را کنار خودش جمع می‌کند سرمایه را آن‌ها می‌آورند، اما عملیات را اون هسته تخصصی انجام می‌دهند، اما در معادن مثل این که عرض کردم و سنگ‌های قیمتی عمدتاً بازیگران همه با سرمایه کوچک که دارند وارد می‌شوند و لذا پتانسیل لازم و ظرفیت خوبی برای فعالیت بخش تعاون هست ما در خارج از اون کمتر داشتیم ما الان که خدمت شما هستم در سنگ‌های تزئینی و سنگ‌های قیمتی شرکت تعاونی را داریم، اما در بخش‌های دیگر کمتر شاهدش بود.

سوال: از حقوق دولتی معادن چقدرش پارسال وصول شد؟

محتشمی‌پور: سال گذشته ما چهل هزار میلیارد تومان دولتی معادن را داشتیم که یک رشد چند درصدی نسبت به سال قبل خودش داشت، اندکی داشت.

سوال: اون رشد اندک در تورم احتمالاً تحلیل رفته درسته؟

محتشمی‌پور: نه اتفاقاً، ما سال گذشته تورم بخش معدن مان خیلی پایین‌تر از سایر بخش‌ها بود بخش معدن به دلیل قیمت روند قیمت‌های جهانی و آن واقعیت اقتصادی این صنایع حتی در بعضی روند معکوس داشت مثلا مس در دنیا بعد از اینکه که در واقع اوج حدود ده هزار دلاری در هر تن را پشت سرگذاشته بود برگشت و آمد و حدود هشت هزار دلار در هر تن قیمت جهانی تثبیت شد و این نرخ جدید بیش از یک سال است که ادامه دارد ما در بخش معدن در قیمت‌های جهانی اساساً یک کاهش داشتیم بخشی از این کاهش به واسطه اتفاقاتی که در بازار ارز افتاد در واقع خنثی شد و اون شدت کاهش را ما در قیمت ریالی نداشتیم، اما در مجموع ما تقریباً سال بدون تورمی را در بخش معدن داشتیم لذا اون چیزی که اتفاق افتاده بود ببینید ما سال قبل یعنی سال هزار و چهارصد و یک حدوداً بیست و دو و نیم همت هزار میلیارد تومان حقوق دولتی از معادن اخذ کردیم و حدود شانزده هزار میلیارد تومان حقوق دولتی معوقه‌ای بود که سال‌های قبل پرداخت نشده بود این‌ها شناسایی شد اسنادش تهیه شد پیگیری شد و دریافت شد در واقع این عددی که من خدمت شما عرض کردم امسال البته همین روز‌ها درگیر در واقع حسابرسی‌ها هستیم و تعیین تکلیف جزئیات این شاید من الان یعنی گزارشم هنوز آماده نیست که خدمت شما و مردم تقدیم کنم اتفاقی که افتاد این بود که ما یک رشد خوبی را یا شاید یک رشد نزدیک به پنجاه درصدی را در دریافت حقوق دولتی داشتیم یعنی بیست و دو و نیم پارسال یه چیزی بیش از سی هزار میلیارد تومان شد و تتمه آن مطالبات قبلی هم دریافت شد در واقع اتفاقی که افتاد این بود که او رشد را ما داریم رشد خوبی هم داشتیم، اما در سر جمع دریافتی، چون ما پارسال بخش زیادی از معوقات و مطالبات قدیمی را شناسایی کردیم بعضی از معادن بزرگ ما پرداخت به موقعی نداشتند و این‌ها خوب نمونده بود چند سالی و دریافت نشده بود به دلایل ایراداتی که در واقع آن سازوکار‌هایی از شناسایی و ثبت وجود داشت خوب با یک رشد جهشی و چشمگیر را در مطالبات گذشته داشتیم لذا امسال که مثلاً من آمار خدمت شما می‌دهم حدود چهل هزار میلیارد تومان یک رشد کم نسبت به سی و هشت هزار و پانصد میلیارد تومان سال قبل داریم رشد کم هست، اما ساختار این دو تا باهم فرق می‌کنده اون سی و هشت هزار و پانصد میلیارد عمدتاً مطالبات سال‌های قبل بود، اما این چهل هزار میلیارد سهم مطالبات خیلی در آن کم است.

سوال: بفرمایید درباره اکتشاف چه اتفاق جدیدی باید بیفتد یا افتاده و شما چه برنامه‌ای دارید به هرحال حلقه اول صنعت معدن اکتشاف است چه کردید برایش؟

محتشمی‌پور: در بخش اکتشاف خوب همان‌طور که شما اشاره کردید شاید این هم اولویت دار‌ترین اقدامی که ما ما باید در بخش معدن انجام دهیم در کشور ما آن چیزی که روی زمین می‌بینیم و آن چیزی که تولید می‌کنیم نتیجه زحمتی است که در حوزه اکتشاف سال‌های گذشته کشیده شد آن چیزی هم که در این دوره در حوزه اکتشاف اتفاق بیفتد را شما باید سال‌ها بعد نتیجه‌اش را ملاحظه کنید ولی در واقع این سرمایه‌گذاری هست که توسعه بخش معدن در سال‌های آینده به همراه خواهد داشت ما در بخش اکتشاف در دوره‌ای که گذشت یک حرکتی را شروع کردیم و داریم سعی می‌کنیم این را کامل کنیم حالا شما بحث مبارزه با فساد را اشاره کردید چرا اولین مساله ما همان است ببینید ریشه فساد در خیلی از بخش‌ها به نظر من و من‌جمله بخش معدن اساساً درش عدم شفافیت هست خیلی ابزار‌ها را امروز ما داریم که بتوانیم آن شفافیت لازم را در بخش‌های مختلف اقتصادی داشته باشیم مهم ترینش شاید زیرساخت اطلاعاتی که ما باید داشته باشیم خوب شاید من به جرئت به شما می‌گویم سال هزار و چهارصد و یک ما و بخش خوبی از هزار و چهارصد دو فقط به توسعه زیر ساخت‌های اطلاعاتی بخش معدن ختم شد من خاطرم هست سال هزار و چهارصد و یک ما فقط نزدیک به دو هزار محدوده معدنی را شناسایی کردیم که اینها اطلاعاتش وجود نداشت نمی‌دانستیم دست کی هست دست کدام فعال هست و یا ممکن است دست دولت است ما هنوز هم گاهاً همین‌طور که اطلاعات به روز می‌شود متوجه می‌شویم بعضاً با محدوده‌ای مواجه میشویم که این‌ها بیش از ده سال بدون تکلیف رها شده و محدوده‌ای که باید خیلی وقت پیش به دست مردم سپرده می‌شد سپرده نشده.

سوال: حالا که همین را گفتید دستگاه‌هایی مثل وزارت نفت مثل انرژی اتمی مکلفند طبق قانون که داده‌های خودشان را در زمینه اکتشاف به اشتراک بگذارند؟

محتشمی‌پور: خوب این اتفاق نیفتاده.

 سوال: نمی‌کنند؟

محتشمی‌پور:نه.

سوال: چرا؟

محتشمی‌پور: دیگر این نقصی که متاسفانه بوده و هنوز رفع نشده.

سوال: دنبال کردید این را؟

محتشمی‌پور: بله بله البته یک کم امیدوارم الان البته خیلی کند داریم پیش می‌رویم خیلی کند اصلاً نمره خوبی نه به خودم نه به سیستم‌های درگیر در این پرونده نمی‌دهمم ببینید متن صریح قانون معدن اصلاح قانونمند در سال نود دو بوده امسال بیش از یازده سال از این قانون می‌گذرد و هنوز ما اون یکپارچگی اطلاعات در بخش اکتشاف نداریم.

سوال: خوب وقتی شما باهاشون صحبت می‌کنید دلیلی برایش می‌آورند یا امروز و فردا کردن است؟

محتشمی‌پور: یک سری زیرساخت‌هایی که باید آماده می‌شد نشده ببینید اگر قرار باشد من با یک منطق با یک مدل با یک استاندارد نقشه ام را تولید کنم و شما با یک استاندارد دیگر خوب به طور طبیعی این دو تا نقشه با هم تطبیق ندارد و به دردی هم نمی‌خورد حالا من خیلی اصرار داشته باشم که نقشه شما را دریافت کنم ما در مورد دو تا نقشه صحبت می‌کنیم در مورد یک میلیون و نزدیک به هفتصد هزار کیلومتر مربع پهنه‌های کشور صحبت می‌کنیم اساساً این نقشه‌ها، این اطلاعات قابل تلفیق نیست باید این مسئله باید رفع کردم این مساله که عرض کردم زیرساخت.

سوال: با زبان مشترکی و استاندارد مشترکی؟

محتشمی‌پور: بله، خیلی بین بخش خصوصی و دولتی هم نمی‌کند ما امروز که داریم با هم صحبت می‌کنیم چهار هزار پروانه اکتشاف، رند شده اش را عرض می‌کنم چهار هزار پروانه اکتشاف در کشور داریم که از این چهار هزار پروانه اکتشاف کمتر از صد و پنجاه تای آن دولتی است مابقی دست بخش خصوصی است خوب این‌ها که قرار باشد اطلاعاتی که در این پروانه تولید می‌کنند با یک استاندارد واحد نباشد این داد‌ها اساساً قابل تلفیق نیست خوب این ایراد بزرگی به ما وارد بود و هست اینکه من عرض کردم در این یکی دوسال مثال زدم چه در بخش پرونده‌ها چه در بخش تولید اطلاعات ما نقص‌های جدی داشتیم که اینها باید رفع بشود و این نقص‌ها صرفاً به قولی گلایه بین دو دستگاه نباید تقلیل داده بشود که حالا مثلاً من یک چیزی را از وزارت نفت خواستم با اون به من جواب لازم را نداده خوب این اتفاقات افتاده در مقاطعی واقعاً ما با هم خوب و سریع جلو نرفتیم ان‌شاءالله این اتفاق بیفتد در این سال آینده ما بتوانیم اطلاعات مان را بهتر با هم تبادل کنیم این اتفاق نیازمند مداخله دستگاه‌های بالاسری است ستادی بخش قوه مجریه، ان‌شاءالله این اتفاق می‌افتد و ما جلسات مان را شروع کردیم نشست هایمان را با هم برگزار کردیم و حتماً انتظار داریم که سال هزار چهارصد و سه اتفاقات خوبی در این بخش بیفتد.

سوال: الان زیرساخت‌های مربوط بیرون آمده؟

محتشمی‌پور: بله دستورالعمل فنی را داریم که به اصطلاح آن زیرساخت اطلاعاتی، پایگاه علوم آنها به حدی انجام شده و تا حد خوبی انجام شده و دارد با سرعت جلو میرود انشالله بتوانیم.

سوال: دست شماست این قسمتش یا نه موجود است و فقط باید اون‌ها وصل بشوند بهش؟

محتشمی‌پور: بخشیش وجود داشت باید تکمیل می‌شده بخشی از نواقصش باید برطرف می‌شده بعضاً باید برنامه‌ها توسعه داده می‌شده و کامل‌تر می‌شده این‌ها موضوعاتی است که ما سال گذشته شروع کردیم امیدواریم امسال در سال هزار چهار سطح بتوانیم اتفاقی که رقم بزنیم این باشد که ما اون زیرساخت تولید و یکپارچگی اطلاعات را داشته باشیم و در کنار اون چند تا کار دیگر هم باید بکنیم یک همان‌جور که در گزارش شما هم بود ما فکر می‌کنیم یک تعبیر اشتباه از خصوصی‌سازی باعث شد که دولت و حاکمیت از حوزه اکتشاف معادن یک مقدار خودش را کنار کشید بازو‌های اجرایی دولت در قالب خصوصی واگذار شد و لذا این عملیات اکتشافی حاکمیتی را کند کرد در صورتی‌که نه در کشوری مثل ما که حتی در لیبرال‌ترین اقتصاد‌ها هم همه دولت‌ها نقش خیلی جدی در اکتشافات معدنی دارند و بودجه‌های سنگینی هزینه می‌کنند که اساساً ما نزدیک به آن‌ها هم نیستیم این رویه باید تصحیح بشود باید اکتشافات بخش حاکمیتی خیلی سنگین‌تر از این انجام بشود ما بتوانیم اطلاعاتمان را تولید کنیم در بخش خصوصی همان طور که اشاره کردم باید داده‌ها به‌صورت استاندارد تولید می‌شد مسئله بعدی که داریم تعداد شرکت‌های متخصص حوزه اکتشاف مان در کشور همچین چنگی به دل نمی‌زند ما بتوانیم بتوانیم کمک کنیم این شرکت‌ها در کشور تعدادشان و توان عملیاتی شان توسعه پیدا کند.

سوال: حالا فقط در اکتشاف یا کلاً؟

محتشمی‌پور: در گلوگاه اصلی اکتشاف‌ها نمی‌خواهم بگویم در بهره‌برداری مسئله نداریم.

سوال: چرا سرمایه‌گذاری داشتیم در سال گذشته در بخش معدن سرمایه گذاری بخش خصوصی؟

محتشمی‌پور: من الان در حقیقت آماری ندارم.

سوال: اصولاً بپرسم جذاب هست برای سرمایه‌گذاری‌ها بخش معدن؟

محتشمی‌پور: اگر ما اطلاعات اکتشافی را تولید کرده باشیم و در واقع یک تصویری نه لزوماً صد در صد دقیق ولی با کیفیت مناسب به بخش خصوصی ارائه بدهیم کاملاً برای بخش خصوصی جذابیت دارد و جذب می‌شود و سرمایه‌گذاری‌های هم می‌کند کما این که ما این تجربه را تا همین یکی دو سال هم داشتیم، اما اگر اطلاعاتمان ناقص باشد، خطر سرمایه‌گذاری، ریسک سرمایه‌گذاری بالا خواهد بود بخش خصوصی هم جذابیت کمتری برایش خواهد داشت لذا هم سخت‌تر وارد می‌شود و هم اگر وارد بشود نمی‌تواند به راحتی بخش بازار سرمایه را راضی کند که بیاد باهاش مشارکت داشته باشد، لذا در واقع تکمیل اطلاعات اکتشافی موضوع خیلی خیلی می‌تواند مؤثر باشد.

سوال: در بخش تولید و فرآوری چه کارنامه‌ای داشتید شما سال گذشته؟

محتشمی‌پور: ببینید من یک تصویر کلی از صنایع معدنی اگر بخواهم به شما و مردم بدهم اینطوری تصویر می‌کنم کشور جمهوری اسلامی ایران در بخش صنایع معدنی پایه مثل صنعت فولاد، صنعت آلومینیوم صنعت مس خیلی خیلی بیشتر از ظرفیت بازار‌های خودش و نیاز خودش زیر ساخت ایجاد کرد تولید دارد و توان تولید بالایی دارد و حتی در یک جا‌هایی شاید فراتر از نیاز واقعی یعنی شاید ما اینجا باید بنشینیم چاره‌اندیشی کنیم تا در بخش صنعت فولاد ما در بعضی از زنجیره‌ها تا نزدیک به سه برابر آنچه که تولید می‌کنیم کارخانه نصب شده در کشور داریم و واقعاً این قابل دفاع نیست و ما باید این را تصحیح کنیم در بخش صنایع و فلزات پایه ما عمدتاً سرمایه‌گذاری‌های لازم را داریم و ظرفیت‌های صنعتی مان خیلی فراتر از تولید فعلی مان جواب می‌دهد و واقعاً اولویت مان دیگر سرمایه داری در این بخش‌ها نیست و نباید باشد من واقعاً از بعضی از بخش‌هایی که با دغدغه و با دلسوزی سعی می‌کنند توسعه صنعتی کشور را پیگیری کنند می‌خواهم که در بخش صنایع فلزات پایه خیلی دغدغه توسعه ظرفیت کمی و سخت‌افزاری نداشته باشند، اما در بخش صنایع اصطلاحاً با تکنولوژی برتر بعضی محصولات فلزات راهبردی مثل مثلاً تیتانیوم، ژرمانیوم لیتیم و امثالهم به دلیل مزاحمت‌هایی که خوب ولی همان فشار‌ها باعث شد که امروز ما در بخش خوبی از اینها دیگر تکنولوژی داخلیمان داریم از مرحله آزمایشگاهی خودش را می‌رساند به بخش صنعتی، امسال در سالی که گذشت سال بود سالی که گذشت ما به تولید کنسانتره تیتانیوم رسیدیم در کشور امیدوارم امسال ما اولین محصولات تیتانیومی را در کشور داشته باشیم ما تولید نیکل داشتیم در سال گذشته در بخش فرآوری خوب این اتفاقات دارد می‌افتد شروع شده اتفاقات خوبی دارد در بخش فرآوری اصطلاحاً فلزات راهبردی در کشور دارد می‌افتد به واسطه تکیه بر ظرفیت‌های داخلی شاید من فکر می‌کنم اگر همان طور که در بخش نظامی هم این اتفاق افتاد اگر کشور‌های صاحب فناوری در دنیا این حس را می‌داشتند که این فشاری که در بخش فناوری به ما آوردند می‌توانست موتور محرکه توسعه فناوری در این بخش بشود شاید تجدید نظر می‌کردند ما امروز خیلی از محصولاتمان رر دیگر با تکنولوژی ایرانی با فناوری ایرانی داریم تولید می‌کنیم این اتفاق دارد دامنه اش توسعه پیدا می‌کند فلزات اصطلاحاً راهبردی و حیاتی در کشور فناوری اش هایش توسعه پیدا می‌کند و این در واقع اتفاق جدیدی هست که در بخش فرآوری در کشور هست، من بعضاً می‌شنوم می‌گویند ما خام فروشی معدنی داریم من اینجا یک چیز عرض کنم ما اساساً خام‌فروشی معدنی در کشور به مفهوم مصطلح نداریم ما کل صادرات بخش معدن مان در حدود کمتر از دو درصد تولیدات معدن است ما این‌ها را فرآوری می‌کنیم داخل کشور، اما طبیعتاً برای ما مطلوب این است که این فناوری‌ها ادامه پیدا کند.