بانک سرمایه در تاریخ 20 مهرماه سال جاری اقدام به انتشار آگهی مزایده سهام 20 درصدی متعلق به خود در شرکت تامین سرمایه سپهر (سهامی خاص) به مبلغ 2350 هزار میلیارد تومان نموده است.

به گزارش اقتصاد ملت و به نقل از روابط عمومی؛ وضعیت سهامداران تامین سرمایه سپهر به شکلی است که در حال حاضر 49 درصد از سهام آن، به صورت مستقیم و غیرمستقیم، در اختیار بانک صادرات قرار دارد و گروه توسعه مالی مهر آیندگان نیز دومین سهامدار بزرگ سپهر محسوب می‌شود.

خرید بلوک 20 درصدی سپهر توسط گروه توسعه مالی مهر آیندگان (به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم) به معنای آن است که مالکیت 1+50 درصد سهام این شرکت در اختیار مهر آیندگان قرار خواهد داشت و اداره امور سپهر را به صورت کامل در اختیار خواهد گرفت.

خرید این بلوک توسط مهر آیندگان می‌تواند از منظر راهبردهای مدیریتی و استراتژی‌های کسب‌‎وکار مورد ارزیابی واقع شود. براین اساس، به نظر می‌رسد که خرید بلوک مذکور و افزایش قدرت کنترلی مهر آیندگان در تامین سرمایه سپهر، حداقل از دو منظر می‌تواند یک خرید استراتژیک محسوب شود و نقش مهمی در فرآیند رشد و توسعه مهر آیندگان ایفا نماید که این دلایل در ادامه بیان خواهد شد.

الف- چشم‌انداز رشد صنعت تامین سرمایه:

صنعت تامین سرمایه در ایران یک صنعت نوپا محسوب می‌شود و قدمت اولین تامین سرمایه کشور تنها 14 سال است. تعداد بنگاه‌های حاضر در این صنعت نیز در حال حاضر 11 عدد می‌باشد که با احتساب ورود آتی شرکت کیمیا و یک شرکت دیگر که در شُرُف عرضه قرار دارد، به 13 عدد خواهد رسید. با وجود سابقه کم این صنعت، رشد سریع آن سبب شده تا در حال حاضر ارزش برآوردی آن به حدود 100 هزار میلیارد تومان (3 میلیارد دلار) بالغ گردد که این رقم، کمی بیش از ارزش شرکت‌های سیمانی و کمی کمتر از ارزش شرکت‌های دارویی در بورس است. آخرین صورت‌های مالی شرکت‌های مذکور نیز بیانگر تحقق سودی معادل 7500 میلیارد تومان است که رقمی قابل ملاحظه محسوب می‌شود.

لازم به ذکر است که بررسی آمار مربوط به حساب‌های ملی منتشره توسط مرکز آمار ایران نیز نشان می‌دهد که در دهه 90 شمسی، بخش خدمات مالی بیشترین میزان رشد را در بین تمامی بخش‌های اقتصاد ایران به خود اختصاص داده است.

با توجه به آنکه در فاصله مذکور، انواع شوک‌های بیرونی (شامل دو مرحله تحریم، حصول برجام، بیماری کرونا، نفت بیش از 100 دلار و نفت کمتر از 30 دلار) به اقتصاد ایران تحمیل شده و در تمامی سال‌های مذکور، رشد بخش خدمات مالی مثبت بوده است، به نظر می‌رسد که تاب‌آوری این بخش در مقابل نوسانات بیرونی بسیار بالاست و این ویژگی متضمن تداوم روند سودآوری این صنعت در سال‌های آینده خواهد بود.

البته در بین زیرگروه‌های خدمات مالی، بانک‌ها (به دلیل ارتباط حداکثری بین‌المللی) کمترین میزان رشد را داشته‌اند و شرکت‌های تامین سرمایه (به دلیل ارتباطات حداقلی بین‌المللی) بیشترین میزان رشد را تجربه نموده‌اند. به این ترتیب، انتظار می‌رود در سال‌های آینده نیز شوک‌های بیرونی اقتصاد ایران (اعم از حصول برجام و یا تشدید تحریم‌ها) اثر چندانی بر عملکرد شرکت‌های تامین سرمایه نداشته باشد.

همچنین باید توجه داشت که به دلیل فرآیند گذار از نظام تامین مالی بانک‌محور به سمت بازارمحور، انتظار می‌رود که نقش بازار سرمایه در نظام تامین مالی کشور طی سال‌های آینده به صورت پیوسته افزایش یابد و در این بین، شرکت‌های تامین سرمایه نقش اصلی را عهده‌دار خواهند بود و قطعا درآمدهای این صنعت رشد پایداری را تجربه خواهد نمود.

ب- تکمیل زنجیره ارزش گروه توسعه مالی مهر آیندگان:

مهر آیندگان در کنار پورتفوی بورسی خود، طیف متنوعی از سرمایه‌گذاری‌ در صنعت مالی را مشتمل بر لیزینگ، کارگزاری، خدمات بیمه‌ای و تامین سرمایه را در پورتفوی غیربورسی خود گنجانده است.

مزیت توسعه این شرکت‌ها برای مهر آیندگان از آن جهت است که در زمان‌های ریزش بازار و کاهش ارزش پورتفوی بورسی، می‌تواند با اتکاء به درآمدهای کارمزدی شرکت‌های غیربورسی خود تراز مناسبی را در وضعیت مالی خود ایجاد نماید. البته با وجود طیف متنوع شرکت‌های زیرمجموعه، مهر آیندگان هنوز نتوانسته به صورت جدی در حوزه‌هایی مانند مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی وارد شود و درآمدهای کارمزدی این شرکت از ناحیه تامین سرمایه سپهر نیز به صورت نسبی پایین بوده است.

تملک سهم 51 درصدی مهر آیندگان در تامین سرمایه سپهر به معنای آن است که مهر آیندگان به دومین نهاد غیربانکی فعال (بعد از تامین اجتماعی که سهامدار عمده امین است) در صنعت تامین سرمایه تبدیل خواهد شد. این موضوع می‌تواند شرایط مناسبی برای توسعه فعالیت‌های این گروه مالی ایجاد نماید و شرایط را جهت بهینه‌سازی فعالیت‌های شرکت‌های بالادستی و هم‌گروه به ویژه در حوزه اوراق و صندوق‌های درآمد ثابت ایجاد نماید.

لازم به ذکر است که ارزش بازار اوراق تامین مالی در یک دهه اخیر بیش از 300 برابر شده و سریع‌تر از هر متغیر دیگری در اقتصاد ایران رشد نموده است و این امر به معنای پتانسیل بالای درآمدزایی از محل کارمزدهایی نظیر بازارگردانی و تعهد پذیره‌نویسی است.

همچنین با توجه به سهم بالای شرکت‌های فعال در صنایع نفت‌وگاز و پتروشیمی از منظر انتشار اوراق، تامین سرمایه سپهر می‌تواند به عنوان تامین سرمایه تخصصی این حوزه مطرح شود. این موضوع می‌تواند ضمن تکمیل زنجیره ارزش شرکت و ارزش‌آفرینی برای شرکت‌های هم‌گروه، مجرای مناسب و پایداری جهت درآمدزایی مهر آیندگان ایجاد نماید.

در کنار موارد فوق‌الذکر باید توجه داشت که ارتباط مهر آیندگان با جامعه کارکنان و بازنشستگان صنعت نفت کشور، فرصت مناسبی را برای توسعه فعالیت صندوق‌های زیرمجموعه سپهر فراهم خواهد آورد و امکان جذب گسترده منابع خرد توسط صندوق‌ها می‌تواند منجر به افزایش درآمدهای حاصل از کارمزد مدیریت صندوق‌ها شود.

ضمن آنکه با توجه به الزام مندرج در بند (ر) تبصره (6) قانون بودجه سال 1401 کل کشور مبنی بر وضع مالیات بر سود سپرده‌های بانکی اشخاص حقوقی، عملا بخش زیادی از منابع مالی شرکت‌های همگروه فعال در حوزه نفت‌ و گاز که مشمول این حکم می‌شوند، می‌توانند به سمت صندوق‌های زیرمجموعه تامین سرمایه سپهر هدایت شوند.

در مجموع و با توجه به آنچه که ذکر شد به نظر می‌رسد جذابیت ذاتی صنعت تامین سرمایه از یکسو و شرایط ویژه گروه توسعه مالی مهر آیندگان در ایجاد درآمدهای کارمزدی از ناحیه اوراق و صندوق‌ها، سبب شده تا تملک بلوک 20 درصدی تامین سرمایه سپهر، یک استراتژی بهینه برای توسعه فعالیت‌های مهر آیندگان باشد که در کنار سایر اقدامات توسعه‌ای این شرکت نظیر تقویت واسپاری زیرمجموعه و ورود تدریجی به حوزه‌هایی نظیر سرمایه‌گذاری خطرپذیری (VC) و سرمایه‌گذاری خصوصی (PE) در حوزه فینتک‌ها، می‌تواند چشم‌انداز جدیدی را برای جایگاه آتی این شرکت ایجاد نماید.