رضا طالبی سرپرست شرکت اپال پارسیان سنگان از عزم جدی جوانان ایرانی در مسیر بومی‌سازی صنعت، افزایش بهره‌وری و محرومیت زدایی در نقطه صفر مرزی می‌گوید.

وی به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در شرکت اپال پارسیان سنگان و صنعت معدن پرداخت و درباره توسعه پایدار و بهره‌برداری بهینه از منابع معدنی توضیحاتی مطرح کرد.

در این گفتگو آمده است: اپال پارسیان سنگان با اتکا بر نیروی جوان ایرانی توانسته‌ است در سخت‌ترین شرایط اقتصادی ظرفیت تولید خود را همواره ارتقا ببخشد و خطوط تولید جدید این شرکت تا پایان سال جاری به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید. مدیرعامل اپال پارسیان سنگان ضمن تشریح تاریخچه شکل‌گیری این شرکت به نقش دوراندیشی مدیریتی در شکل‌گیری یک تلاش اقتصادی موفق و روبه‌رشد که یکی از مناطق محروم و ناامن کشور را در دورترین نقطه مرزی به یکی از رگ‌های تپنده اقتصاد مملکت تبدیل کرده است می‌گوید. آگاهی از این دست‌آوردهای امیدآفرین را به مدیران و فعالان صنعت و تولید توصیه می‌کنیم.

تلاش برای توسعه صنعت فولاد در کشور یکی از مهم‌ترین ابعاد اقتصادی ایران بوده و گسترش صنعت فولاد در منطقه سنگان یکی از آخرین این دستاوردها. کمی از تاریخچه تاسیس شرکت اپال پارسیان سنگان بگویید.

معادن سنگ آهن سنگان در منطقه مرزی خواف و تایباد در استان خراسان رضوی واقع شده است و ذخیره زمین‌شناسی یک و دو دهم میلیارد تن سنگ آهن با عیار نسبتا بالا را در خود جای داده است و از این میان یک میلیارد تن از ذخیره این معدن به لحاظ اقتصادی قابلیت معدن‌کاری دارد. شاید بتوان گفت این معدن در میان معادن سنگ آهن دنیا یکی از معادن بزرگ به حساب می‌آید و یکی از معادن قابل اتکای صنعت فولاد کشور است چرا که این معدن نوپا و تقریبا دست نخورده است و عملیات استخراج در آن به تازگی آغاز شده است. به دلیل استعداد بالای این معادن، تصمیم بر این شد که در جوار این معدن کارخانجات فولادی تاسیس شوند و شروع به کار کنند و بر همین اساس در سال ۱۳۹۱ کارخانه کنسانتره سنگ آهن توسط ایمیدرو تاسیس شد و در سال ۱۳۹۴ این کارخانه در راستای خصوصی‌سازی کشور به مزایده گذاشته شد و طی این مزایده گروه سرمایه‌گذاری پارسیان با در اختیار گرفتن کارخانه شرکت اپال پارسیان سنگان را احداث کرد. کاری که پارسیان در جوار معادن سنگان انجام داده است بهره‌برداری از دو کارخانه دو و شش دهم میلیون تن در سال کنسانتره سنگ آهن و کارخانه پنج میلیون تنی گندله‌سازی بوده است. کارخانه دو و چهار دهم میلیون تنی کنسانتره سنگ آهن ما نیز هفتاد درصد پیشرفت داشته است و امیدواریم در سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری برسد.

ایران یکی از معدود کشورهای دنیاست که زنجیره تولید فولاد را در داخل کشور دارد. سهم شما در این زنجیره کجاست و به چه میزان است؟

حفظ زنجیره فولاد و جلوگیری از خام‌فروشی و واردات یکی از مهم‌ترین مسائل صنعت کشور است و این یکی از اهداف شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان نیز بوده است. معادن سنگان با توجه به وسعتی که ذکر شد و نیز ماشین‌آلات به‌روز و پرتوانی که برای استخراج آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد در این زنجیره نقشی بنیادین دارند و شرکت اپال پارسیان سنگان نیز با تولید کنسانتره و گندله بخش میانی و نزدیک به ابتدایی زنجیره فولاد را هدف قرار داده است. کنسانتره و گندله پایه‌ی صنعت فولاد کشور است. در میان شرکت‌های خصوصی شرکت اپال پارسیان سنگان از بزرگترین شرکت‌هایی است که در صنعت فولاد فعال است و هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی یکی از شرکت‌های برتر در صنعت فولاد محسوب می‌شود.

یکی از مزایای بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی افزایش بهره‌وری در این بخش است. وضعیت بهره‌وری در شرکت شما چگونه است؟

زمانی که کارخانه دو و شش دهم میلیون تنی کنسانتره از بخش دولتی به گروه سرمایه‌گذاری پارسیان واگذار شد این شرکت مشغول به فعالیت بود ولی رکورد تولید در این کارخانه در آن زمان یک میلیون و سیصد هزار تن بود و کارخانه در بهترین حالت با پنجاه درصد ظرفیت فعالیت می‌کرد. در سال ۱۳۹۸ کارخانه کنسانتره دو و شش دهم میلیون تنی ما سه میلیون و صد هزار تن تولید داشت و در سال جاری توانستیم پروانه تولید کارخانه دو و شش دهم میلیون تنی را به سه و یک دهم افزایش دهیم. رسیدن به این توفیق تنها با مدیریت صحیح ممکن بود. بر اساس اسناد کارخانه در کارخانه کنسانتره ما باید سیصد و بیست روز در سال آماده به کار می‌بودیم ولی در عمل آماده به کاری کارخانه در سال سیصد و بیست و هفت روز است و توقف اضطراری در کارخانه صفر بوده است. علاوه بر تولید بالا به باور همگان محصول تولیدی ما کیفیت بالایی هم دارد. رسیدن به این بهره‌وری با مدیریت دوراندیشانه ممکن بود. قبل از آنکه ترامپ رئیس جمهور شود مدیریت بالادستی گروه سرمایه‌گذاری به ما دستور داد برای مدت دو تا چهار سال قطعات یدکی تهیه کنیم و در آن زمان انبارهای ما با لوازم یدکی کاملا پر شد. علاوه بر این مهندسین جوان و درجه یک ما که با اعتماد مدیریت گروه سرمایه‌گذاری در سطوح مدیریتی پیشرفت خوبی داشته‌اند از دیگر عوامل بهره‌وری کارخانه هستند. میانگین سنی مدیران کارخانه حدودا سی سال است. در کارخانه گندله‌سازی هم زمانی که دولت مجری طرح این کارخانه بود پیشرفت کارخانه در حدود ده درصد بود. زمانی که این کارخانه به ما تحویل داده شد طی بیست و چهار ماه آن را به بهره‌برداری رساندیم و این نکته‌ای است که به آن می‌بالیم. ما در کارخانه گندله‌سازیمان رکود جهانی تولید دو هزار و هفتصد تن نسوز طی سه ماه را داریم و این موضوعی است که به آن پرداخته نشده است. این رکورد به همت مهندسین جوان ایرانی به دست آمده است.

یکی از شاخصه‌های بهره‌وری در صنعت در کشوری مانند ایران که درگیر تحریم است مسئله بومی‌سازی است.  در زمینه بومی‌سازی صنعت چه کرده‌اید؟

ما بالغ بر چهل و هشت میلیون یورو بومی‌سازی داشته‌ایم. تمام قطعات کارخانه‌های کنسانتره و گندله ما مهندسی معکوس شده است و این کار با کمک شرکت‌های مهندسی بومی‌سازی که در کناردست ما قرار گرفتند ممکن شد. به دستور آقای دکتر سمیعی‌‌نژاد ما از هر قطعه یدکی دو عدد از اروپا وارد کردیم تا یکی مهندسی معکوس شود. در کارخانه گندله‌سازی نیز ما به پیمان‌کار ایرانی اعتماد کردیم و این پیمان‌کار توانست مهندسی گندله‌سازی را در کشور بومی‌سازی کند.

در حال حاضر چند درصد از قطعات کارخانه را می‌توانید در داخل تولید کنید؟

هفتاد درصد تجهیزات کارخانه گندله‌سازی ما ساخت ایران است و در کارخانه کنسانتره هم بالغ بر پنج هزار قطعه تخصصی بومی سازی شده است و به جرئت می‌توان گفت که چهل درصد کارخانه بومی‌سازی شده است. ما با کمک مهندسین ایرانی توانستیم با افزایش طول کوره کارخانه گندله‌سازی ظرفیت تولید آن را از پنج میلیون تن به شش میلیون تن برسانیم. در برخی از قطعات آنچه که ما در کشور ساخته‌ایم ساعت کار بیشتری نسبت به نمونه مرغوب اروپایی دارد. ما در تکنولوژی بهره‌برداری شرکتی پیشرو هستیم و این موضوع با اسناد قابل اثبات است. این موفقیت به لطف حمایت و اعتماد شرکت‌های بالادستی و شخص آقای دکتر سمیعی‌نژاد به دست آمده است.

مشتری محصولات شما آیا داخلی است یا صادرات هم دارید؟

در بحث کنسانتره کلیه محصول تولیدی ما در کارخانه گندله‌سازی خودمان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و حتی ما با کمبود کنسانتره هم مواجه می‌شویم و از شرکت‌های منطقه تامین کنسانتره می‌کنیم. مشتری گندله ما هم عمدتا شرکت پارس فولاد سبزوار از شرکت‌های زیرمجموعه گروه سرمایه‌گذاری پارسیان است و بخشی از این محصول هم در بورس کالا عرضه می‌شود و به فروش می‌رسد. ما در زمینه صادرات گندله هم فعالیت‌هایی داشته‌ایم و البته این مربوط به زمانی است که نیاز به گندله در کشور محدود می‌شود. ضمن اینکه شرکت برای تامین ارز مورد نیاز خود به صادرات نیازی مبرم دارد و امیدواریم در آینده برای تامین ارز بتوانیم بیشتر صادرات کنیم. البته صادراتی که مدنظر ماست به اندازه‌ای است که بتوانیم ارز لازم برای توسعه کارخانجاتمان را تامین کنیم.

اپال پارسیان سنگان به خاطر محل قرارگیری و نحوه بهره‌برداری‌اش علاوه بر مزیت‌های اقتصادی، برای کشور مزیت‌های اجتماعی نیز دارد. شرکت شما در منطقه مرزی و محروم قرار گرفته است. چقدر توانسته‌اید شغل ایجاد کنید و حضور شما در این منطقه چقدر به ایجاد امنیت در این نقطه مرزی یاری رسانده است؟

اولین بار که من به سنگان رفتم سال ۱۳۸۴ بود. در آن زمان از ساعت پنج بعدازظهر به بعد امکان تردد در جاده‌های اطراف معدن سنگان وجود نداشت و حتی تردد در روز هم با مخاطراتی مواجه بود. این امر به دلیل حضور پررنگ قاچاقچیان در منطقه پدید آمده بود. در حال حاضر اما نیمه‌شب‌ها هم در امنیت و آرامش خاطر می‌توان در آن جاده‌ها تردد کرد. در حال هزار و پانصد نفر حقوق‌بگیر شرکت ما هستند و برای پنج هزار نفر هم به صورت غیرمستقیم تولید اشتغال کرده‌ایم. امید داریم با افتتاح کارخانه دو و چهار دهم میلیون تنی کنسانتره در پایان سال جاری یا ابتدای سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسد نزدیک پانصد نفر به صورت مستقیم به کارکنان شرکت اضافه شوند و برای هزار و پانصد نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال‌زایی صورت بگیرد. همچنین در راستای مسئولیت اجتماعی تا به امروز حدود صد میلیارد تومان کمک بلاعوض به منطقه داشته‌ایم و برای عریض کردن جاده تربت حیدریه به خواف که تک‌بانده و خطرناک است نیز چهل میلیارد تومان به صورت بلاعوض کمک کرده‌ایم. علاوه بر این در زمینه زیرساخت‌های آب و برق و گاز در منطقه نیز بالغ بر صد و پنجاه میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم که ارزش کنونی آن سه هزار میلیارد تومان است.

شما شرکتی هستید که با تمام ظرفیت به تولید مشغول هستید و در حال افزایش ظرفیت تولید نیز هستید. برای رسیدن به این اهداف با چالش انرژی چگونه مواجه می‌شوید؟

انرژی چالش عمده ماست و تولید ما را با مشکل مواجه می‌کند و هدف‌گذاری ما در زمینه حرکت به سمت تامین برق سبز از مسیر انرژی‌های بادی و خورشیدی است و تلاش می‌کنیم که با تاسیس نیروگاه تابستان آینده قطعی برق را نداشته باشیم. قرار بر این است که با محوریت ایمیدرو شرکت‌های سرمایه‌گذار منطقه در امر تاسیس نیروگاه مشارکت داشته باشند تا مسئله برق رفع شود.

شرکت شما در منطقه‌ای واقع شده که برادران و خواهران اهل سنت ما در آنجا ساکن هستند و ظرفیت برای درگیری‌های فرقه‌ای در این منطقه بسیار فراهم است. در این زمینه جلوگیری از چنین درگیری‌هایی حضور شرکت شما و شرکت‌های نظیر شرکت شما چقدر موثر بوده است؟

همان‌طور که عرض کردم حدود هزاروپانصد نفر در کارخانه ما در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند و بخش قابل توجهی از این عزیزان سنی مذهب هستند. در کارخانه ما شیعه و سنی در کمال تفاهم مشغول به کار هستند. ما مسجدی در شرکت داریم که در آن شیعه و سنی در کنار هم و بدون هیچ گونه درگیری مشغول عبادت می‌شوند. تعداد زیادی از مدیران و روسای کارخانه ما اهل تسنن هستند و البته برای ما مذهب و فرقه این افراد هیچ اهمیتی ندارد و شایستگی حرفه‌ای آنها مورد توجه قرار گرفته و در رده‌های مدیریتی مشغول به فعالیت شده‌اند.