اولین دورهمی تخصصی مدیران بازار سرمایه با حضور چند تن از مدیران و فعالان بازار سرمایه و صاحبنظران بخش دولتی و خصوصی این حوزه به همت سایت خبری نبض بورس در پنجمین سال تاسیس این پایگاه خبری با هدف تشریک مساعی و بررسی ظرفیت‌های بازار سرمایه در سال آینده در سالن همایش‌های صندوق نوآوری و شکوفایی ریاستجمهوری برگزار شد.
به گزارش اقتصاد ملت؛ کمیل شاکری معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری‌وشکوفایی ریاستجمهوری در ابتدای این مراسم با اعلام اینکه در سال آینده از ۹ صندوق جسورانه رونمایی می‌شود، گفت: در حال حاضر چند صندوق جسورانه وجود دارد که جمع آنها ۱.۲۴۵ میلیارد تومان است و ۹ صندوق هم در آستانه تاسیس است که در سال آینده راه‌اندازی می‌شوند و مجموع آنها به بیش از ۵ هزار میلیارد خواهد رسید.
وی بزرگترین مشکل بازار سرمایه را شناخت ناکافی مدیران از صندوق‌ها عنوان کرد و گفت: در همین راستا مفید نبودن اطلاعات کدال صندوق‌ها نیز از دیگر مشکلات موجود بازار سرمایه است. این در حالی است که با افشا کردن این صندوق‌ها که سهامدار خرد ندارند؛ آینده آن شرکت به خطر می‌افتد و عملا بروز کردن قراردادهایی که منع افشا داشته‌اند؛ باعث مشکلاتی می‌شود که باید سازمان در آن بازنگری کند؛ زیرا تبعات زیادی دارد.
بودجه 1403 انقباضی است
علیرضا خداکرمی نائب‌رئیس هیات‌علمی صندوق تثبیت سرمایه نیز در این مراسم گفت: امروز در بورس مجموع nav بیشتر از مارکت‌کپ است؛ زیرا بازار عمق ندارد. در حال حاضر اگر شرکتی در بازار ارزش ۲۰ هزار میلیارد داشته باشد؛ برای تاسیس آن باید ۶۰ هزار میلیارد هزینه کرد؛ این در حالی است که در آمریکا اختلاف بین nav و مارکت‌کپ کمتر است. از طرفی دیگر بودجه انقباضی است و از سوی دیگر انتظار رشد بازار را داریم.
وی در ادامه با بیان اینکه صندوق توسعه در قالب تسهیلات حدود ۴۰ میلیارد پرداخت کرد که در آن ابهاماتی وجود داشت که احتمال دارد دولت نتواند آن را بپردازد، گفت: این در حالی است که سودآوری شرکتها در سال آینده سخت‌تر شده و احتمال دارد که شرکتها به ارزش معاملات ارزنده نرسند.
بودجه 1403 ناتراز است
حمیدرضا جیحانی کارشناس بازار سرمایه نیز در این مراسم گفت: رفتار و سیاست‌های دولت تاثیر بسزایی بر بازار دارد. نمایندگان در مجلس با نگاه منطقه‌ای تغییرات را در بوجه اعمال می‌کنند. به همین دلیل بودجه در ظاهر تراز می‌شود، اما در عمل ناتراز است و تورم ایجاد می‌کند.
وی افزود: در سالجاری دولت سعی کرد بودجه تراز را ارائه دهد، اما در نهایت دچار تغییرات شد. درآمدهای دولت در حوزه مالیات، عوارض گمرکی و عدد سود بانکی تجربه بدی داشت که با انتشار اوراق ۳۰ درصدی تبعات آن نمایان شد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در بودجه بحث افزایش ۵۰ درصدی مالیات مساله مهمی است. در کشوری که تورم ۵۰ درصدی وجود دارد؛ اگر بنگاه‌ها بتوانند مدیریت کنند و تک دفتره شوند؛ مشکلی نخواهند داشت. با توجه به سیاستگذاری سالجاری و بودجه انقباضی که در سال آینده پیش‌رو داریم؛ با توجه به بحث اوراق ۳۰ درصدی امکان دارد که مشکلات بیشتری به وجود آید.
نمی‌توان از بودجه چندان انتظار رشدی داشت
مهدی عبادی کارشناس ابزار نوین هم در این دورهمی گفت: کلیت بودجه انقباضی است و اگر اینگونه نگاه کنیم؛ باید رشد اقتصادی کم شود و به دنبال آن تورم کنترل شود. در بودجه جزئیات بیشتری هم وجود دارد که عوامل بیرونی و سیاسی در آن تاثیرگذار است.
وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد که باید رشد اقتصادی را یک درصد کمتر پیش‌بینی کنیم، گفت: رشد اقتصادی را به جای 4.5 باید 3.5 درصد در نظر بگیریم. این در حالی است که برآورد مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از آن است که نمی‌توان چندان انتظار رشدی از بودجه داشت.
بازار سرمایه اولویت چندم دولت است
دکتر احسان دشتیانه عضو شورایعالی بورس در این مراسم با تاکید بر اینکه تصمیمات خلق‌الساعه و ثانیه‌ای در کشور بسیار زیاد شده است، گفت: با توجه به تصمیمات مسئولان مختلف و گاهی با کسب اختیارات بالاتر؛ بازاری مانند بازار ارز ثابت می‌ماند و فنر آن بدون در نظر گرفتن عواقب آن نگه داشته می‌شود.
وی با بیان اینکه عموما بازار سرمایه در اولویت دولت قرار ندارد و همین موضوع باعث خروج نقدینگی از بازار و به دنبال آن ضربه به بورس خواهد شد، گفت: متاسفانه بازار سرمایه اولویت دولت نیست و زمانی که قصد اتخاذ تصمیماتی وجود دارد؛ در تمامی تصمیمات بازار سرمایه اولویت چندم مسئولان محسوب می‌شود و موضوعات دیگر نسبت به بازار سرمایه در اولویت بالاتری قرار دارند.
دکتر دشتیانه با تاکید بر اینکه اگر دولت تصمیم جدی برای این مهم نگیرد، مشکلات بازار سرمایه در سال آینده بیشتر خواهد شد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر۳۰ همت خروج از فیکس اینکام داشته‌ایم که این موضوع به صندوق‌های سرمایه‌گذاری آسیب جدید وارد خواهد کرد. این در حالی است که ارزش بازار سرمایه ۱۶۰ هزار میلیارد دلار است؛ در حالی که ارزش آن در سایر کشورها ۱۰۴ هزار میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ ضمن‌‌اینکه شاهد وجود شرکت‌های تودلی بسیاری نیز هستم.
مدیرعامل فصبا با بیان اینکه ماده ۱۸ توسعه ابزارهای مالی دولت را از دخالت کردن به استثناء حوزه دارو منع می‌کند، گفت: این در حالی است که اگر همین ماده به درستی اجرا شود؛ بازار سهام نفس تازه‌ای خواهد کشید.
وی با تاکید بر اینکه در هیچ دوره‌ای دخالت و نرخ‌گذاری کمکی به مصرف‌کننده نکرده و فقط سود آن به نفع واسطه و دلالان بوده است، تاکید کرد: گروهی به دنبال تفکر دلارزدایی هستند که اگر موفق شوند؛ به اندازه ۱۰ برابر همه مشکلات آسیب به کشور وارد خواهند کرد.
به گفته وی حذف معافیت‌های مالیاتی برای دولت انتفاعی ندارد و تنها در لحظه برای کسری بودجه موثر است، اما در بلندمدت برای دولت زیان‌آور خواهد بود. این در حالی است که قیمت‌گذاری دستوری حتی در لحظه نیز سودی برای دولت ندارد.
بانک‌مرکزی فهم ناقص و نادرستی از تورم دارد
وحید شقاقی‌شهری اقتصاددان نیز در این مراسم با اشاره به اینکه در هیچ دوره‌ای ۶ سال متوالی تورم نداشته‌ایم، گفت: همواره دوره‌های تورم ۲ یا ۳ سال بوده است. برآورد مرکز آمار برای تورم بین ۴۱ تا ۴۲ درصد و برآورد بانک‌مرکزی معمولا ۲ درصد بیشتر است و به نظر می‌رسد تورم سال ۷۴ را دوباره شاهد باشیم.
وی با بیان اینکه شاهد دلار ۶۰ هزار تومانی هستیم، افزود: اتفاقات سال‌های اخیر همچون کرونا، تحریم و سقوط شدید قیمت نفت همه این عوامل شرایطی را برای کشور به وجود آورد، اما با رفتن ترامپ و آمدن بایدن، کنترل کرونا و همچنین افزایش قیمت نفت که به ۹۰ دلار نیز رسید؛ وضعیت کمی رو به بهبود رفت.
وی ادامه داد: اما باید توجه داشت که با ناترازی‌های بسیاری رو به رو هستیم که می‌توان به ناترازی در بنزین، نفت، گاز و بانک‌ها اشاره کرد. در سال‌های گذشته ناترازی کمتر از ۱۵ میلیارد دلار را شاهد بودیم، اما در حال حاضر بیش از این رقم است.
شقاقی با تاکید بر اینکه بانک‌مرکزی فهم ناقص و نادرستی از تورم دارد، اظهارداشت: متاسفانه بانک‌مرکزی عمدتا ۲ مورد را می‌بینند: اول کسری بودجه و دوم ناترازی بانک‌ها. باید توجه داشت تا زمانی که فهم درستی از تورم وجود نداشته باشد؛ نمی‌توان برای اصلاح آن کاری انجام داد.
این اقتصاددان تاکید کرد: برای کنترل ناترازی‌ها حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار منابع نیاز است. دولت می‌تواند بخشی را با سیاست‌های دولتی قیمتی و غیرقیمتی اصلاح کند؛ چراکه هر چه بگذرد و کاری در این زمینه صورت نگیرد؛ این ناترازی‌ها تشدید خواهد شد.
به گفته وی در بحث اوراق ۳۰ درصد یک جابجایی اتفاق افتاد که ناترازی را تشدید کرد و تنها فایده آن کنترل یک هفته‌ای نرخ دلار بود.
شقاقی با اشاره به اینکه نرخ بهره تک سیاست نیست، گفت: همه ابزارها باید در یک بسته سیاستی دیده شوند؛ چراکه ابزارها شرایط مختلفی دارند و باید تعادل حفظ شود. از سوی دیگر باید مطالبه شود؛ بانک‌مرکزی برنامه خود را متناسب با شرایط نااطمینانی‌ها ارائه کند.
وی گفت: از شرکت‌های موجود در بازار سرمایه حدود ۷۰ درصد دولتی است. وقتی ۷۰ درصد بازار سرمایه شبه‌دولتی هستند؛ بازار بی‌معناست و این ما را با واژه قیمت‌گذاری دستوری مواجه کرده است و دیگر جای رقابت باقی نمی‌ماند.
وی تاکید کرد: دست‌درازی‌های دولت در حال گسترش است! اکنون دولت به سودهای شرکتها دست‌درازی می‌کند، قبلا فقط بانک‌مرکزی بود، اما حالا شاهد هستیم که به منابع بانک‌ها، به سود شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی نیز دست‌درازی می‌کند؛ چراکه خصوصی نیستند و حاصل نداشتن برنامه مدون و منظم؛ سردرگمی و مصوبات متعدد می‌شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: زمانی که به جای اقتصاد رقابتی، اقتصاد دستوری وجود داشته باشد؛ ماهیت بازارگونه آن زیر سوال خواهد رفت.
شقاقی‌شهری گفت: بازاری را شاهد هستیم که عمقی ندارد. صندوق تثبیت ایجاد می‌کنند که معنا ندارد. اگر بازار ساخته شود؛ اصلا نیازی به صندوق تثبیت نیست. باید اجازه دهیم بازار کار کند، اما چون بازار نداریم؛ نهادهای بیهوده‌‌ای همچون بازارگردان و صندوق تثبیت و غیره می‌سازیم.
وی ادامه داد: همچنین به دلیل اینکه بازار نداریم؛ شاهد رانت اطلاعاتی بسیاری هستیم. مسائلی نیز خارج از این بازار است. هنوز دوستان قواعد بازار را نپذیرفته‌اند. معتقد به بازار آزاد نیستند. نمی‌شود بخشی از بازار آزاد را پذیرفت و بخشی از آن را نه.
این اقتصاددان تاکید کرد: بازار سرمایه را با قواعد و مولفه‌های آن نیاز داریم؛ در غیر این صورت به نابازار تبدیل می‌شود و باعث نارضایتی همه خواهد شد.
وی گفت: هر چه ناترازی بیشتر شود؛ وضعیت خرابتر می‌شود و دولت کسری بودجه بیشتری خواهد داشت. با ابزار نرخ بهره می‌خواهند در مقابل سیل ناترازی‌ها بایستند. امسال ۱۵ میلیارد دلار خروج سرمایه داشتیم و هر سال حدود ۵ میلیارد به آن اضافه می‌شود.
شقاقی تاکید کرد: اگر نتوانیم ناترازی را حل کنیم؛ همان مسیر ابرتورم را می‌رویم. در حال حاضر بدهی خارجی نداریم، اما این وضعیت دولت را به افزایش بدهی داخلی وادار می‌کند و بعد دولت مجبور به بدهی خارجی می‌شود و در آن صورت مشکل بزرگتر خواهد شد.
تولید در کشور از رونق افتاده است
علی رستمی مدیرعامل اسبق شستا نیز در دورهمی سالانه مدیران بازار سرمایه گفت: وقتی در کشور تولید از رونق افتاده و دارایی‌ها نمی‌توانند بازدهی را بسازند و یا بهره‌وری پایین باشد؛ اثر خود را در تورم و بهره نشان می‌دهند. تورم در صورت عرضه محصول، خدمات و جلوگیری از نقدینگی مدیریت می‌شود.
وی افزود: برای خارج شدن از دور باطل دولت باید در اقتصاد و بازار پول دخالت کند و از طرفی از قیمت‌گذاری دستوری بپرهیزد. معتقدم باید شرایط را برای سرمایه‌گذاری در کشور فراهم کرد تا بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها واقعی شود که نکته مهم آن فرهنگ است. فرهنگ کشور به دنبال به دست آوردن سودهای آنی است.
مدیرعامل اسبق شستا تصریح کرد: اینکه دولت جرات کند؛ قیمت‌ها را واقعی کند می‌تواند ناترازی‌ها را حل کند. دولت باید توسعه و تولید را با دستور و حمایت رشد دهد و از طرف دیگر در قیمت‌گذاری‌ها دخالت نکند. سال آینده بازار موقعیت بهتری پیدا خواهد کرد.
وی ادامه داد: نرخ ۴۰ درصد نشان می‌دهد بازار باید تلاش بیشتری کند و معتقدم رشد خواهد کرد. کسی نمی‌تواند از بانک یا صندوقی که ۴۰ درصد تامین مالی می‌کند؛ استفاده کند و این پول به سمت بازار باز خواهد گشت؛ مگر این که دخالت‌های بیرونی جلوی آن را بگیرد.
رستمی در پایان گفت: اگر رانت را از بین ببریم؛ ناترازی‌ها درست خواهند شد. در یک بازه زمانی ورودی صندوق‌ها بالا و خروجی‌ها کم بود که در حال حاضر برعکس شده است. دولت توان حل مشکلات را دارد و فقط باید تصمیم بگیرد؛ زیرا دارایی‌های زیادی دارد. بابت مقروض شدن دولت نباید نگران بود. همه دولت‌ها همچون آمریکا و ژاپن بدهکار هستند. دولت باید با پول ملت کشور را بسازد.
معصومه صالحی