گروه : راه و شهرسازی / صنعت-معدن-تجارت
به گزارش پایگاه خبری «اقتصاد ملت»؛ طی بازدید خبرنگاران از سد و سامانه انتقال آزاد که به همت شرکت توسعه منابع آب‌ونیروی ایران صورت گرفت؛ هدف از راه‌اندازی و تاسیس این سد تأمین آب شرب شهرهای سنندج، قروه و دهگلان، انتقال آب به دشت‌های مثبت و راه‌اندازی دو نیروگاه اعلام شد.
در واقع پروژه بزرگ انتقال آب از سد آزاد به عنوان یکی از طرح‌های کلیدی و زیرساختی مرتبط با سد بزرگ آزاد نقش حیاتی در تأمین آب شرب پایدار مردم استان کردستان دارد. این پروژه با هدف تأمین آب برای جمعیتی بالغ بر ۷۰۰هزار نفر از طریق انتقال مستقیم به سنندج و روستاهای تابعه و همچنین آبرسانی به شهرهای قروه و دهگلان با جمعیتی بیش از ۳۵۰هزار نفر عملاً بیش از ۴۰درصد جمعیت استان را تحت پوشش قرار می‌دهد.
در همین راستا حسین راهنورد معاون اجرایی سد و سامانه انتقال آزاد در جمع خبرنگاران به اهمیت این پروژه اشاره کرد و گفت: سد آزاد با هسته رسی بر روی رودخانه کوماسی یکی از سرشاخه‌های رودخانه سیروان بزرگ ساخته شده است. این پروژه که در سال ۸۶ آغاز و در سال ۹۰ به آبگیری رسید؛ دارای حجمی معادل ۳۰۰میلیون متر مکعب است و هم‌اکنون حدود ۲۱۸میلیون متر مکعب آب دارد.
به گفته وی پروژه مزبور نقش مهمی در توسعه کشاورزی منطقه ایفا می‌کند و زمینه بهره‌برداری از ۴۳۰۰هکتار از اراضی کشاورزی و باغات واقع در مسیر سامانه را فراهم کرده است؛ به گونه‌ای که تاکنون ۱۳۰۰هکتار از این اراضی از آب این سامانه بهره‌مند شده‌اند.
وی در ادامه هدف اصلی ساخت سد آزاد را تأمین آب شرب شهرهای سنندج، غروب و دهگلان، انتقال آب به دشت‌های مثبت و راه‌اندازی دو نیروگاه اعلام کرد و گفت: نیروگاه جریانی این سد در سال ۹۴همزمان با افتتاح سامانه انتقال آب به شهر سنندج با حضور دکتر روحانی رئیس‌جمهور وقت به بهره‌برداری رسید و از آن زمان تاکنون در حدود ۴۰۰گیگابایت انرژی به شبکه برق تزریق شده است.
راهنورد با تاکید بر اینکه نیروگاه ۵۱۰مگابایتی این سد به دلیل مشکلاتی متوقف شده است، گفت: این در حالی است که در حدود ۵۶درصد از عملیات سویل و حفاری تونل‌های این نیروگاه انجام شده است که امیدواریم با رفع مشکلات موجود این نیروگاه هر چه زودتر به چرخه تولید انرژی بازگردد.
مشخصات سد آزاد و سامانه‌های انتقال آب
طرح بزرگ سد آزاد و سامانه‌های انتقال آب با هدف تأمین آب شرب شهرهای سنندج، قروه، دهگلان و توسعه باغات و کشاورزی در مسیر انتقال؛ یکی از طرح‌های راهبردی در حوزه مدیریت منابع آب استان کردستان به شمار می‌رود. این طرح با استفاده از زیرساخت‌های شامل سد آزاد به ارتفاع ۱۲۵متر و حجم مخزن ۳۰۰میلیون متر مکعب شامل بیش از ۸۸کیلومتر خط انتقال است که خود شامل ۷۳کیلومتر لوله انتقال، ۱۵کیلومتر تونل و ۶۶۰متر ارتفاع پمپاژ است. این سامانه مسئول انتقال آب از حوضه آبریز سیروان به حوضه قزل‌اوزن و تحویل آن به مخزن سد قوچم است.
آب تنظیمی این سد از طریق سامانه‌های انتقال مختلفی نظیر انتقال آب از سد آزاد به سد قوچم به طول ۸۸کیلومتر، خط انتقال مستقیم از سد آزاد به تصفیه‌خانه شهر سنندج به طول ۲۷کیلومتر و تصفیه‌خانه آب و خط انتقال آب از سد قوچم به شهرهای قروه و دهگلان به طول ۶۴کیلومتر تأمین می‌شود. هدف کلی این طرح تأمین آب شرب سالم و بهداشتی برای شهرهای سنندج، قروه و دهگلان و همچنین آب کشاورزی برای ۴۳۰۰هکتار از اراضی و باغات مسیر سامانه است.
دو مرحله اصلی پروژه انتقال آب به سنندج با هدف تأمین آب پایدار
گفتنی است آبرسانی به شهر سنندج از سال ۱۳۹۴ آغاز شد. در مرحله نخست رهاسازی آب در مسیر طبیعی رودخانه قبل از ایستگاه میانی سامانه ۸۸کیلومتری (کیلومتر ۳۳سامانه) انجام شد تا آب به سد وحدت برسد که این اقدام با هدف تأمین بخشی از نیاز آبی شهر انجام شد.
در مرحله دوم که از سال ۱۳۹۸ آغاز و در آذر ۱۴۰۱ به بهره‌برداری رسید؛ خط انتقال مستقیم آب به تصفیه‌خانه شرب سنندج راه‌اندازی شد. این خط به طول ۲۷کیلومتر از سامانه ۸۸کیلومتری منشعب شده و آب را به صورت مستقیم به تصفیه‌خانه منتقل می‌کند. مجموع طول مسیر این انتقال مستقیم به همراه بخش‌های قبلی ۶۰کیلومتر است که بخش اول آن شامل ۳۳کیلومتر از سامانه ۸۸کیلومتری است. این پروژه در کنار توسعه تصفیه‌خانه شرب سنندج ظرفیت تأمین آب شرب شهر را به میزان قابل‌توجهی افزایش داد.
آبرسانی به شهرهای قروه و دهگلان؛ تقویت زیرساخت‌ها برای تأمین آب پایدار
یکی از پروژه‌های مهم طرح سد آزاد؛ آبرسانی به شهرهای قروه و دهگلان است. این بخش از سامانه شامل خط لوله‌ای به طول ۶۴کیلومتر و دو ایستگاه پمپاژ با ارتفاع پمپاژ ۳۶۷متر است. در حال حاضر خط انتقال آب به دهگلان به طول ۲۵کیلومتر و ایستگاه پمپاژ شماره ۱ آماده بهره‌برداری است که به طور همزمان با انجام فعالیت‌های تکمیلی آبرسانی به این شهر به صورت مستمر ادامه دارد.
در کنار این اقدامات بخش دیگری از پروژه شامل ساخت خط انتقال ۳۹کیلومتری از دهگلان به قروه در حال اجراست. با تأمین اعتبار لازم عملیات اجرایی خط انتقال و ایستگاه پمپاژ شماره ۲ با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت و به سرعت تکمیل و وارد مدار خواهد شد.
ایستگاه‌های پمپاژ و خط تکمیلی؛ افزایش ظرفیت پمپاژ و تکمیل طرح
در سامانه ۸۸کیلومتری انتقال آب از سد آزاد؛ سه ایستگاه پمپاژ برای تأمین آب شرب سنندج و سد قوچم و انشعابات کشاورزی مسیر سامانه طراحی شد. این ایستگاه‌ها به ظرفیت پمپاژ ۳٫۲مترمکعب بر ثانیه با ارتفاع پمپاژ ۶۶۰متر آب را تا سد قوچم انتقال می‌دهند.
همچنین ایستگاه پمپاژ و خط تکمیلی ابتدای مسیر که در نزدیکی سد آزاد در حال اجراست؛ ظرفیت پمپاژ را به میزان قابل‌توجهی افزایش خواهد داد. این ایستگاه که مستقل از سه ایستگاه پمپاژ قبلی است؛ به افزایش ظرفیت کلی سیستم کمک می‌کند و در نهایت ظرفیت نهایی پمپاژ سامانه را به ۶.۲مترمکعب بر ثانیه خواهد رساند.
تأمین آب پایدار برای بیش از ۴۰درصد جمعیت استان کردستان؛ هدف‌گذاری تا افق ۱۴۲۵
با بهره‌برداری کامل از طرح انتقال آب سد آزاد و تکمیل ایستگاه‌های پمپاژ؛ بخش عمده‌ای از مردم استان کردستان تا افق ۱۴۲۵ از آب شرب پایدار، گوارا و بهداشتی بهره‌مند خواهند شد. از جمله ۷۰۰هزار نفر در سنندج و ۳۵۰هزار نفر در شهرستان‌های قروه و دهگلان. همچنین کشاورزان استان نیز از منابع آب کشاورزی این طرح برای توسعه ۴۳۰۰هکتار از اراضی و با استفاده از مسیر قاطع سامانه بهره خواهند برد.
این پروژه‌ها با تأمین نیاز آبی استان؛ گامی بلند در جهت افزایش رفاه شهری، توسعه کشاورزی و صنایع در منطقه برداشته خواهد شد و نقش مهمی در مدیریت منابع آب و تأمین نیازهای روزافزون این استان ایفا می‌کند. همچنین این طرح موجب تأمین بیش از ۴۰درصد از جمعیت استان کردستان و افزایش ظرفیت آبی در مناطق مختلف می‌شود.
