چین اعلام کرده قصد دارد فولاد خود را از سال ۲۰۲۳ سبز کند؛ در همین راستا شرکت بائو در جایگاه بزرگ‌ترین فولادساز چین و البته بزرگ‌ترین شرکت فولادساز جهان نیز خبر داده است که از ابتدای ۲۰۲۳ سبز کردن فولاد خود را آغاز و این طرح را تا ۲۰۳۰ تکمیل می‌کند.

 به گزارش اقتصاد ملت؛ تا قبل از این، همه شواهد حاکی از آن بود که سال ۲۰۲۳ در مقایسه با سال ۲۰۲۲ برای کامودیتی‌ها و صنایع معدنی از جمله فولاد، سال بهتری باشد؛ چرا که در نشست دوقلو که در ۴ الی ۶ مارس در پکن برگزار شد؛ رشد اقتصادی چین برای سال جاری ۵ درصد تعیین شد.

هر چند این عدد کمتر از انتظارات بازار بود و در ابتدا شوکی به بازار وارد کرد؛ چرا که همه کارشناسان تعیین حداقل رشد اقتصادی ۵.۵ الی ۶ درصد را پیش بینی می کردند ولی نسبت به رشد اقتصادی سال گذشته که فقط ۳ درصد بود، افزایش قابل ملاحظه‌ای را نشان می دهد ولی حال بعد از گذشت حدود ۱.۵ ماه از نشست دوقلو مشاهده می کنیم که بازار سنگ آهن و فولاد چین با کاهش قابل ملاحظه ایی همراه شده است و این کاهش قیمت بویژه در رابطه با کاهش سنگ آهن که بر روی کاهش قیمت کنسانتره و گندله نیز تاثیر گذار بوده و هست بسیار نگران کننده است؛ بطوریکه که از ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ روند کاهش قیمت شروع شده و تا کنون سنگ آهن عیار ۶۲% حدود ۲۵ دلار و کنسانتره ۶۵% حدود ۲۶ دلار کاهش قیمت داشته اند و در حال حاضر نرخ های صادراتی پایین تر از نرخ های داخلی است و طبیعتا به ۱ الی ۲ ماه زمان نیاز است که نرخ های داخلی اصلاح شوند و هزینه حمل دریایی از بنادر ایران به بنادر چین که در طول ۱.۵ ماه گذشته با افزایش حدود ۵ دلاری مواجه شده بود به نرخ های قبلی برگردند و ترافیک بنادر ایران که باعث دموراژ حداقل ۳ الی ۴ دلار در تن بدون احتساب هزینه شیفتینگ کشتی ها می شد نیز متعاقبا با کاهش صادرات کاهش یابد.

در رابطه با قیمت بیلت تانگشان نیز که به عنوان یک معرف در قیمت فولاد چین تعیین می شود. این کاهش قیمت بیش از ۷۰۰ یوان یا ۱۰۱ دلار بوده است. در رابطه با میلگرد این کاهش حدود ۵۵۰ یوان یا ۸۰ دلار و در رابطه با مفتول این کاهش قیمت ۵۰۰ یوان یا ۷۲.۵ دلار می باشد که همه گواه حرکت دستوری چین در کنترل قیمت بازار است. شواهد حاکی است که بیشتر اصلاح قیمت ها صورت گرفته ولی هنوز قیمت ها به کف خود نرسیده اند و احتمال کاهش قیمت ها در کل زنجیره فولاد از بالادستی، میانی و پایین دستی حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد کاهش قیمت های موجود در طول ۲ ماه آتی همچنان وجود دارد.

شی جین پینگ در پی اثبات اقتدار

در ابتدای امر لازم است نگاهی به عمکلرد شی جین پینگ در جایگاه رئیس جمهور چین داشته باشیم. او در نشست پنج سال یکبار کنگره که در ماه اکتبر سال گذشته میلادی برگزار شد؛ با بیرون کردن رادیکال هو جینتائو، رئیس جمهور پیشین چین ذهنیتی را در فعالان بازار ایجاد کرد و در آن زمان نیز صحبت‌های زیادی در این باره این اقدام انجام شد. مشابه کاری که با نخست وزیر چین لی کچیانگ ولی به صورت مودبانه تر در نشست دوقلو ماه مارس سال جاری انجام داد و از او خواست از سمت خود در پایان نشست کنگره استعفا دهد.

در نشست دوقلو سران حزب کمونیست چین در یک نشست و اقتصاددان‌ها و صاحبان صنایع مختلف در نشست دیگر حضور پیدا می‌کنند و البته در هر دو جلسه سیاست‌مداران عالی‌رتبه هم حاضر هستند. خروجی این نشست‌ به نشست اصلی کنگره منتقل می‌شود، بنابراین خروجی نشست شماره دو خوراک نشست شماره یک چین را تامین می‌کند.

تحلیل شخصی من از اقدام شی جین چینگ اثبات قدرت تصمیم‌گیری او و مانور استراتژیک در سیاست گذاری کلان چین در جایگاه رئیس جمهور مادام العمر این کشور است.

هو جینتائو دو دوره پنج ساله رئیس جمهور چین بوده است؛ از مارس ۲۰۰۳ تا مارس ۲۰۱۳ و در دوره اول و دوم ریاست جمهوری او چین رشد اقتصادی چشمگیری را تجربه کرد و سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ میلادی را با رشد اقتصادی بالاتر از ۱۰ درصد پشت سر گذاشت؛ این رشد اقتصادی تا آن زمان در چین بی‌نظیر بود اما چنین دستاوردی در دوره ریاست جمهوری شی جین پینگ تکرار نشد و حتی در سال ۲۰۲۲ چین کمترین رشد اقتصادی را در ۱۰ سال گذشته ثبت کرد که البته بخش زیادی از این اتفاق به پیامدهای شیوع کرونا و قرنطینه های سراسری پیرو سیاست های غلط کووید صفر بود.

با وجود اینکه ویروس کرونا از چین سربرآورد و شایع شد اما این کشور آخرین کشوری بود که از پیامدهای شیوع ویروس خلاصی یافت. چین در سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ میلادی قرنطینه‌های زیادی را اعمال نمود و وضعیت قرنطینه بیشتر شهرهای بندری را از خود متاثر کرد به طوری که نارضایتی عمومی را رقم زد. قرنطینه‌ها باعث کاهش رشد اقتصادی شد و در نهایت در هشت ژانویه ۲۰۲۳ بود که شی جین پینگ مرزها را باز کرد و محدودیت های سفر را به کل حذف نمود.

انتظار برای رشد اقتصادی تا دو برابری در پایان ۲۰۲۳

با این حال هیچ کس انتظار ندارد که در شرایط کنونی اقتصاد دنیا، چین رشد اقتصادی بالاتر ۱۰ درصدی یا بالاتر از آن را تجربه کند اما دریافت بازخورد از افزایش پی‌ام‌آی یا شاخص مدیران خرید تولید که در ماه فوریه به بیش از ۵۰ درصد رسید؛ نشان از این دارد که شی جین پینگ رشد اقتصادی کشورش را به رقمی معقول ارتقا دهد. این رقم به باور من بیش از پنج درصد است و اگر در پایان سال ۲۰۲۳ این رشد حاصل شود، رشد اقتصادی چین در پایان ۲۰۲۳ به نزدیک دو برابر رشد اقتصادی آن در سال ۲۰۲۲ خواهد رسید.

با این تفاسیر و بنابر آنچه شرح داده شد، پیش‌بینی من این است که چین رشد بهتری را در سال ۲۰۲۳ نسبت به یک یا دو سال گذشته ثبت و کاهش رشد اقتصادی سال‌های گذشته را تا حدی جبران کند. یک نکته مهم لازم به ذکر است که این اقدام جدید پکن مبنی بر اعلام رشد اقتصادی فقط ۵ درصدی برای سال ۲۰۲۳ تا حدی کوچک نمایی است چرا که انتقادهای زیادی بر عملکرد ضعیف سال گذشته چین وارد است؛ چرا که در نشست سال گذشته دو قلو رشد اقتصادی ۵.۵ درصدی تعیین شد ولی فقط به ۳ درصد رسید. ولی امسال اگر به جای رشد اقتصادی تعیین شده ۵ درصدی، عدد ۵.۵ و حتی ۶ درصد حاصل شود؛ باعث تقویت جایگاه شی جی پینگ برای ادامه مسیر تا رسیدن به قدرت اول اقتصادی جهان است.

تغییر جایگاه چین به برترین قدرت اقتصادی جهان

پیش از شیوع کرونا بحث بر سر این بود که چین چه زمانی تبدیل به بزرگ‌ترین قدرت اقتصادی جهان می‌شود؟ شواهد نشان می‌دهد که اگر کرونا شایع نشده بود، چین می‌توانست در میانه سال‌های ۲۰۲۸ تا ۲۰۳۰ میلادی در چشم‌اندازی بدبینانه و در میانه سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۸ میلادی در چشم‌اندازی خوشبینانه تبدیل به اقتصاد نخست جهان شود.

میانگین این دو بازه زمانی سال‌های ۲۰۲۷ و ۲۰۲۸ میلادی است و این سال‌ها جزء سال‌هایی به شمار می‌آمدند که چین در آنها تبدیل به اقتصاد اول دنیا می‌شود و آمریکا را پشت سر می‌گذارد. با این حال به دلیل شیوع کرونا این اتفاق در آن سال‌ها نمی‌افتد و تغییر جایگاه چین پنج تا هفت سال به تاخیر می‌افتد و به سال‌های ۲۰۳۳ تا ۲۰۳۵ میلادی موکول می‌شود.

چین همچنین برای دستیابی به این جایگاه باید اقداماتی انجام دهد که در همین سال (۲۰۲۳) و بر اساس “برنامه پنج ساله چهاردهم” کلید می‌خورند. از جمله آنها اجرای طرح توسعه مسکن برای اقشار گوناگون است و علاوه بر مسکن موضوع خودروهای الکتریکی نیز جزء اولویت‌های چینی‌ها است. افزون بر این دو، توسعه اکتشاف منابع و ذخایر معدنی، سرمایه گذاری بر روی انرژی‌های تجدیدپذیر، حفاظت از محیط زیست، کاهش مصرف سوخت های فسیلی، کاهش انتشار کربن و تحقیق و توسعه بر روی زغال سنگ پاک و انرژی‌های سبز هم مطرح هستند که البته فولاد سبز هم در زیرمجموعه انرژی‌های سبز مورد توجه قرار دارد.

فولاد چین به کل سبز می‌شود

چین اعلام کرده قصد دارد فولاد خود را از سال ۲۰۲۳ سبز کند؛ در همین راستا شرکت بائو در جایگاه بزرگ‌ترین فولادساز چین و البته بزرگ‌ترین شرکت فولادساز جهان نیز خبر داده از ابتدای ۲۰۲۳ سبز کردن فولاد خود را آغاز و این طرح را تا ۲۰۳۰ تکمیل می‌کند. ناگفته نماند بائووو از فوریه ۲۰۲۲ و زمانی که با شش فولادساز کوچک‌تر در شمال شرق چین اتحاد افقی ایجاد کرد، تولید قطعی فولاد خود را از ۱۱۵ میلیون تن در سال به ۱۵۰ میلیون تن ارتقا داد و توانست گوی سبقت را از آرسلورمتال برباید و جایگاه بزرگ‌ترین فولادساز جهان را به خود اختصاص دهد.

در حالی که تولید فولاد چین حدود یک میلیارد و ۵۰ میلیون تن در سال است، بائو با دستیابی به ۱۵۰ میلیون تن تولید حدود ۱۵ درصد تولید فولاد این کشور را در اختیار می‌گیرد.

همچنان که این فولادساز بزرگ در تلاش است تا در هفت سال آینده و سال ۲۰۳۰ میلادی فولاد خود را سبز کند، دیگر فولادسازان چینی هم برآنند تا سال ۲۰۶۰ میلادی فولاد خود را سبز کنند.

در واقع چین در اوایل سال ۲۰۲۲ اعلام کرده بود که تا ۲۰۵۰ کل فولاد خود را سبز می‌کند اما محدودیت‌های مربوط به تامین انرژی برآمده از شیوع کرونا تاکنون مانع از تحقق این هدف شد. علاوه بر این محدودیت‌هایی که چین برای واردات زغال سنگ از استرالیا وضع کرده بود نیز مزید بر علت شد. البته چین این محدودیت‌ها را به دلیل افزایش بی رویه قیمت زغال سنگ در اوایل ۲۰۲۳ میلادی رفع کرد و در نهایت همه اینها سبب شد چین در استراتژی خود تجدیدنظر کند و سبز کردن کامل فولاد را تا ۲۰۶۰ میلادی عقب بیندازد.

بازار مناسبی در انتظار فولاد و فلزات پایه است

مجموع آنچه شرح داده شد، این اتفاق را رقم می زند که چین در سال ۲۰۲۳ میلادی بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد، آلومینیوم، مس و فلزات اساسی دیگر و کامودیتی‌ها باشد. این امر رونق اقتصادی و بالطبع افزایش بهای مواد خام صنعت فولادسازی و دیگر صنایع را در ۳ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۳ در پی داشته است.

همچنین چین در این سال سیاست کنترل قیمت مواد خامی همچون سنگ آهن، زغال سنگ، آلومینا و از این قبیل را در جایگاه واردکننده و در همین حال تولیدکننده این مواد در اولویت خواهد داشت.

بنابراین در سال ۲۰۲۳ انتظار افزایش چشمگیر قیمت مواد اولیه را نخواهیم داشت بلکه با حرکت دستوری قیمت مواد اولیه مورد نیاز چین کاهشی خواهند شد. چین به صورت دستوری این بازار را کنترل خواهد کرد اما اوضاع شرح داده شده از چین رونق نسبی اقتصادی را رقم خواهد زد و در پی این اتفاق مصرف سرانه فولاد چین با وجود کاهش ۲.۵ درصدی تولید فولاد داخلی، افزایش پیدا خواهد کرد و بازار بهتری نسبت به سال ۲۰۲۲ برای محصولات فولادی و دیگر محصولات تولیدشده از فلزات پایه در این سال ایجاد خواهد شد.

کیوان جعفری‌طهرانی

کارشناس ارشد بازارهای بین الملل فولاد و سنگ آهن

منبع: چیلان