کمبود شدید قطعه در بازار لوازم خانگی ایران طی چند ماه گذشته، که تولید برخی محصولات را متوقف کرده، سبب شده تا بار دیگر شاهد رواج تولید محصولاتی مشابه با موتورها و قالب یکسان اما با اسامی و برندها و مدل‌‎های مختلف در سطح بازار باشیم.

به گزارش اقتصادملت و به نقل از تصلا پرس ؛ کمبود شدید قطعه در بازار لوازم خانگی ایران طی چند ماه گذشته، که تولید برخی محصولات را متوقف کرده، سبب شده تا بار دیگر شاهد رواج تولید محصولاتی مشابه با موتورها و قالب یکسان اما با اسامی و برندها و مدل‌‎های مختلف در سطح بازار باشیم.

این امر با واکنش‌هایی همراه بوده است، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در همین باره به «تصلا» می‌گوید: «در بخش لوازم خانگی کوچک مثل جاروبرقی، این بحث وجود دارد که موتور جاروبرقی از چین وارد می‌شود و به طور مثال در بدنه برخی جاروبرقی‌های ایرانی، طرح جاروبرقی‌های بوش سری ۵ و سری ۸ قالب‌سازی شده که با اسامی مختلف با وجود اینکه دیزاین و موتور یکسان است، در سطح بازار فروخته می‌شود.» در ادامه با سایت اخبار لوازم خانگی تصلا همراه باشید.

ردپای چینی‌ها در ساخت جاروبرقی‌های ایرانی

 با اینکه تعدادی از شرکت‌های ایرانی مدعی تولید ۱۰۰ درصد جنس ایرانی هستند اما وجود مدل‌هایی یکسان از یک محصول نشان از این دارد که هرچند تولیدات با نام ساخت داخل در بازار موجود هستند اما این تنها ظاهر امر است و بازهم می‌توان ردپای چینی‌ها را در ساخت این محصولات یافت. البته این موضوع جدیدی نیست ولی با کمبود قطعات از جمله موتور لوازم خانگی بار دیگر شاهد رواج آن هستیم.

در همین زمینه، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به «تصلا»، گفت: در بخش لوازم خانگی کوچک مثل جاروبرقی، این بحث وجود دارد که موتور جاروبرقی از چین وارد می‌شود و به طور مثال بدنه این دو جاروبرقی که در تصویر زیر می‌بینیم، طرح جاروبرقی‌های بوش سری ۵ و سری ۸ قالب‌سازی شده که با اسامی مختلف با وجود اینکه دیزاین و موتور یکسان است، در سطح بازار فروخته می‌شود.

محمدحسین اسلامیان با بیان این مطلب که موتور لوازم خانگی مثل جاروبرقی در ایران به صورت انبوه و مطلوب تولید نمی‌شود و به همین دلیل این موتورها وارد می‌شوند، افزود: لوله خرطومی، اتاق جاروبرقی و دیگر وسایل آن در ایران هست و تولید می‌شود، الان بسیاری از شرکت‌های بزرگ داخلی به تولید جاروبرقی روی آورده‌اند و اینها هم مدل سری ۸ بوش را تولید می‌کنند که موتورشان وارداتی است و بقیه لوازم اینجا تولید می‌شود که در نهایت اسمبل شده و به محصول نهایی خاتمه پیدا می‌کند.

اسلامیان با اشاره به بخش لوازم خانگی بزرگ، هم گفت: در این بخش هم، در این سال‌ها شاهد برندسازی بودیم؛ به صورتی که شرکت‌های تولیدی ایرانی همان محصولات خودشان را نهایتا با یک طراحی و تغییر کوچک و محدود با نام‌های دیگری در بازار به فروش می‌رسانند و نسبت به کالای خودشان یک یا دو میلیون تومان بابت برندی که روی آن قرار می‌گیرد، گران‌تر می‌فروشند.

فروش در فضای مجازی با گارانتی غیرمعتبر

نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی همچنین با اشاره به اینکه در فضای مجازی بسیاری از کالاها فیک هستند که با برند اصلی فروخته می‌شوند، در این باره توضیح داد: برای مثال همین جاروبرقی‌ها را با برندهای ایرانی تولید می‌کنند اما در شبکه‌های مجازی با برندهای آلمانی و کره‌ای با گارانتی‌های غیر معتبر به فروش می‌رسانند.

اسلامیان اضافه کرد: در این زمینه، تبلیغاتی که صورت می‌گیرد، عوام‌فریبی است و مصرف‌کنندگان با توجه به برندی که در فضای مجازی مشاهده می‌کنند اقدام به خرید کرده، با وجود اینکه اختلاف قیمت برند خارجی با برندی که فیک است و به‌عنوان کالای خارجی فروخته می‌شود، به عنوان مثال در یک جاروبرقی دو میلیون تومان است و ما شاهد هستیم که این مشکل در سطح بازار وجود دارد.

از افزایش تقاضا برای تعمیر تا کمبود قطعه

در حالی که بازار لوازم خانگی ایران در دور گرانی قرار گرفته؛ به گونه‌ای که جامعه کارگری برای خرید یک قلم کالا باید مدت زمان طولانی منتظر بماند یا اکثریت خانوار ایرانی برای تهیه جهیزیه به مشکل برخورده‌اند، با بروز مشکل در یکی از لوازم خانگی، افراد ترجیح‌شان این است که برای تعمیر کالای قدیمی خود به بازار مراجعه کنند تا خرید کالای نو! تازه‌ترین آمارها در این خصوص از زبان رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران، نشان از افزایش ۱۵ درصدی مراجعه افراد برای تعمیر لوازم خانگی در چهار ماه گذشته نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد.

اما همین افزایش تقاضا برای تعمیر لوازم خانگی که به‌ویژه به دنبال خاموشی‌های گسترده اخیر شاهد آن هستیم و به علاوه افزایش چندباره قیمت، هزینه تعمیر را به صورت نجومی بالا برده و برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد برای مثال هزینه تعویض لوازمی مثل کمپرسور ساید بای ساید به حدود ۱۰ میلیون تومان رسیده است.

با وجود افزایش تقاضا برای تعمیر همزمان با کاهش توان خرید اکثریت مردم، مشکل کمبود قطعه که به دنبال اعمال تحریم‌ها و ایجاد مشکل در نقل و انتقالات پولی و مالی در بازار ایجاد شده بود، امروز بزرگتر شده و فعالان صنفی می‌گویند کمبود قطعه، تولید برخی لوازم خانگی را متوقف کرده است. از جمله این قطعات می توان به موتور لوازم خانگی اشاره کرد.

واردات چمدانی با وجود شعار حمایت از تولید

در حالی شاهد کمبود قطعه که به مانعی برای تولید در بازار ایران بدل شده، هستیم که چند سالی است شعار سال بر محوریت حمایت از تولید داخل انتخاب می‌شود. در حال حاضر بازار لوازم خانگی ایران در رکودی عمیق گرفتار آمده و تقاضا در این بازار به نقطه انجماد نزدیک شده است، با اینحال فعالان صنفی با اشاره به کمیاب شدن قطعات ریز لوازم خانگی می‌گویند عده‌ای برای جلوگیری از توقف روند تولید، این قطعات را به صورت چمدانی از کشور چین وارد می‌کنند.

حتی اخیرا، برخی مقامات صنفی هشدار داده بودند که در صورت عدم واردات قطعات از جمله موتور لوازم خانگی ممکن است کالاهای ناقص مثل یخچال‌های بدون قفسه تولید و روانه بازار شوند.

بی‌توجهی به تولید در اقتصاد دلالی

مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که کالای قاچاق به وفور در بازارهای مربوط به خریدوفروش لوازم خانگی عرضه می‌شود. کسبه بازار امین حضور نیز پیشتر به «تصلا» گفته بودند که بیش از ۸۰ درصد بازار مملوء از کالای قاچاق است. البته به دلیل افزایش قیمت محصولات ایرانی، خیلی از افراد ترجیح می‌دهند این کالاهای قاچاق را حتی بدون گارانتی معتبر خریداری کنند.

با اینکه آمارهای متناقضی از حجم لوازم خانگی قاچاق در بازار مطرح می‌شوند و مسئولان هرازگاهی این مطلب را یادآوری می‌کنند که هیچ مماشاتی با عرضه‌کنندگان کالای قاچاق یا فیک نمی‌کنند، اما همچنان این معضل پابرجاست و  فعالان صنفی قاچاق را بزرگترین رقیب خود در این بازار می دانند. اخیرا، دبیر انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری، این نکته را گوشزد کرده و به «تصلا» خبر داده بود که روزانه ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ دستگاه تلویزیون قاچاق می‌شود. برخی دیگر از آمارها نیز نشان می‌دهند که حدود ۸۰ درصد از کالاهای خرد در بازار به صورت غیرقانونی وارد می‌شوند و در مورد کالاهای درشت هم گفته می‌شود ۴۰ درصد از این کالاها از همین مسیر به بازارهای ایران راه پیدا می‌کنند.

بر اساس اظهارات مقامات صنفی، ماجرا از این قرار است که اکثر لوازم خانگی که امروز در بازار ایران موجود است و با برندهای اروپایی دیده می‌شوند، تقلبی‌اند که در کشور چین تولید و بدون نام وارد کشور شده اما پس از آن با برچسب و بسته‌بندی جعلی ساخته شده در ایران روانه بازار می‌شوند.

به گفته این فعالان بازار، چند سالی می‌شود که محصولاتی از قبیل یخچال، ماشین لباسشویی یا ظرفشویی بدون نام از کشور چین به صورت انبوه به کشور قاچاق می‌شوند و حتی بدون برچسب در فروشگاه‌های اینترنتی در معرض دید قرار می‌گیرند و به فروش می‌رسند. حتی، اخیرا در گفت‌و‌گویی که تصلا با برخی کسبه بازار داشت، آنها اذعان کردند خودشان هم نمی‌دانند کدام کالا اصل و کدام تقلبی است!

همچنین، شاهد معضل دیگری در بازار لوازم خانگی یعنی جولان لوازم خانگی قاچاق با گارانتی تقلبی در بازار هستیم که اتفاقا از محل نصب و اعطای کارت گارانتی برخی محصولات پول خوبی نیز به جیب برخی شرکت‌های نامعتبر رفته است. این موضوع اهمیت توچه به گارانتی‌های معتبر و باسابقه در خرید محصولات لوازم خانگی را نشان می‌دهد.

هرچند به تازگی عباس تابش، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، طی سخنانی گارانتی کردن کالای قاچاق در داخل کشور را جرم اعلام کرده و گفته است که با شرکت‌هایی که این جرم را مرتکب می‌شوند، به شدت برخورد خواهد شد.

البته از این دست اظهارات از سوی مقامات رسمی به کرات شنیده می‌شود اما نه تنها شاهد رفع مشکلات قبلی نیستیم، بلکه هر بار مشکلات جدیدی نیز ظهور می‌کنند. چندی پیش، سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی از یک امتیاز ویژه برای قاچاقچی‌ها خبر داد و در این باره گفت که «قاچاقچی‌ها اقلام مشمول ارز دولتی را از کشور خارج کرده و با پول آن کالای قاچاق وارد کشور می‌کنند و تسعیر این نرخ قاچاق معادل هر دلار ۱۵ هزار تومان می‌شود.» امری که نشان از عدم برخورد با عاملان نابسامانی بازار دارد.

یشگیری از وقوع یک بحران

چندی پیش یک نماینده مجلس مدعی شده بود شرکتی قطعات چینی از جمله موتور لوازم خانگی را وارد و با نام و برچسب تولید داخل تحویل یکی از شرکت‌های خودروسازی می‌دهد، با توضیحاتی که در بالا درباره وضعیت بازار لوازم خانگی داده شد، بازهم این پرسش اساسی برای افکار عمومی مطرح می‌شود که آیا صنعت لوازم خانگی در مسیر صنعت خودرو قرار گرفته است؟ با توجه به چالش‌هایی که امروز صنعت خودرو با آن دست به گریبان است و بی‌اعتمادی در این بازار موج می‌زند، به نظر می‌رسد بازیگران اصلی صنعت لوازم خانگی باید موانع اصلی برای تولید با کیفیت در یک بازار رقابتی را برطرف کرده تا مشتریان ایرانی با اطمینان خاطر کالای مطلوب خود را خریداری کنند.