اعضای کمیسیون بازار پول‌وسرمایه اتاق تهران در نشست ماهانه خود با بررسی ضرورت‌های حذف 4 صفر از پول ملی؛ در خصوص مزایاومعایب این بخش از اصلاحات پولی کشور بحث‌و تبادل‌نظر کردند.
به گزارش اقتصادملت، اکثریت اعضای کمیسیون بازار پول‌وسرمایه اتاق تهران در این نشست بر این عقیده بودند که حذف 4 صفر در شرایط کنونی اقتصاد کشور به صلاح نیست؛ چراکه کشور درگیر مشکلات و چالش‌های متعددی از جمله رشد منفی سرمایه‌گذاری، تورم بالا، رشد اقتصادی پایین، بزرگ‌تر شدن دولت و … روبه‌رو است که چاره‌اندیشی برای حل آنها نسبت به حذف 4 صفر در اولویت بیشتری قرار دارد. حاضران در این جلسه بر این عقیده بودند که حذف 4 صفر از پول ملی کشور باید در زمانی دیگر و بعد از سایر اصلاحات بازارهای پولی‌ومالی صورت گیرد.
ماحصل گزارش این جلسه در ذیل از نظرتان می‌گذرد:
فریال مستوفی رئیسکمیسیون بازار پول‌وسرمایه اتاق تهران در این نشست در خصوص تجریبات کشورهای مختلف درباره حذف صفر گفت: تجربه نشان داده زمانی که اقتصاد کشوری دچار بی ثباتی شود؛ اقدام به حذف صفرها می‌شود. در واقع کشورهایی که توانستند ثبات اقتصادی را به کشور خود بازگردانند؛ مساله حذف صفرها در این مسیر اثرگذار بوده است. اما تا زمانی که ثبات و شاخص‌های اقتصادی در کشور اصلاح نشود؛ حذف صفرها فایده‌ای نخواهد داشت. بسیاری از کشورها مثل برزیل که 18 صفر را در شش نوبت حذف کرد یا مثلا آرژانتین که 13 صفر را در چهار نوبت حذف کرد و تقریباً از سال 1960، هفتاد کشور این کار را انجام داده‌اند؛ اما تنها کشورهایی در این مسیر موفق شدند که در ابتدا کشورشان به ثبات اقتصادی رسید. یعنی رشد اقتصادی افزایش یافت، و تورم پایین آمد و در نهایت حذف صفر صورت گرفت.
وی در ادامه افزود: البته کشورهایی مثل آلمان و هلند در زمان‌های خیلی دور این کار را انجام دادند و موفق هم شدند. در آخرین مرحله ترکیه که همسایه ما است؛ این کار را در سال 1999 انجام داد و بعد به دلیل اینکه سعی کرد تمام مشکلات اقتصادی این کشور مثل تورم، رشد اقتصادی و اشتغال را برطرف کند؛ اقدام به حذف صفرها کرد و موفق هم شد.
مستوفی در خصوص فرازونشیب‌‌‌های حذف صفر از پول ملی در ایران تصریح‌کرد: من شخصاً مخالف برداشتن صفر نیستم. به نظر من این کار اقدام درستی است؛ اما نه در شرایط کنونی. چون در شرایط فعلی نیازی به انجام این کار است؛ چراکه بعدا باعث بدبینی، ناامیدی و سلب اعتماد مردم می‌شود. این در حالی است که اگر ما ثبات اقتصادی را به کشور بازنگردانیم؛ چه اتفاقی می‌افتد؟ دو سه سال دیگر باید چهار تا پنج صفر دیگر را برداریم که این مشکل‌‌ساز است.
محورهای ثبات اقتصادی
رئیسکمیسیون بازار پول‌وسرمایه اتاق تهران با تاکید بر اهمیت توجه به محورهای ثبات اقتصادی خاطرنشان کرد: یکی از محورهای اصلی ثبات اقتصادی کشور؛ سیاست‌های مالی انقباضی است تا هزینه‌های دولت کاهش پیدا کند. در حال حاضر دولت به جای اینکه کوچک‌تر شود؛ بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. افزایش انضباط مالی، ایجاد تعادل در حساب جاری، اصلاح سیستم مالیاتی و حذف یارانه‌ها نیز از دیگر مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با تاکید بر نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور ادامه داد: افزایش نقش بخش خصوصی در اقتصاد نیز عامل دیگری است که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. چراکه بخش خصوصی فقط در سخن دارای جایگاه است؛ در حالی که در واقعیت جایگاهی ندارد. اصلاح بازار سرمایه و نرخ بهره واقعی و روی هم رفته حرکت به سوی بازار آزاد از محورهای اصلی است که در ابتدا باید اصلاح شود و سپس به حذف صفرها اقدام کرد.
مستوفی در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از مزیت‌هایی که حذف صفرها به همراه دارد؛ در مورد دفاتر شرکت‌هاست. در واقع حجم پول و چاپ اسکناس کمتر خواهد شد و حساب‌ها بهتر انجام می‌شود؛ اما آنچه مسلم است اینکه این موضوع اولویت اول اقتصاد کشور در این برهه از زمان نیست. سال گذشته در بودجه نفت بر اساس یک‌ونیم میلیون بشکه در روز و با قیمت 54 دلار تعیین شد، اما همگی شاهدیم چنین اتفاقی رخ نداده است. لذا کسری بودجه‌ای که پیش‌بینی می‌شود؛ رقمی در حدود 120 تا 140 هزار میلیارد تومان در سالجاری خواهد بود.
وی در ادامه گفت: این کسری بودجه از کجا قرار است جبران شود؟ چطور می‌توان با این کسری بودجه‌ای که وجود دارد، تورم و افزایش قیمت‌ها را مهار کرد؟ همانطور که همگان می‌دانند؛ رشد سرمایه‌گذاری طی چند سال اخیر منفی و قیمت کالاها رو به افزایش بوده است. وضعیت اشتغال به این صورتی است که مشاهده می‌شود. فرار سرمایه نقدی و انسانی از کشور هم وجود دارد. توزیع ارز 4200 تومان که از سال پیش شروع شد؛ منابع مالی زیادی را به هدر داد. با وجود اینکه نمایندگان اتاق تهران بیش از پنجاه بار تقاضا کردند ارز 4200 تومانی متوقف شود، اما همچنان ادامه پیدا کرد.
رئیس کمیسیون بازار پول‌وسرمایه اتاق تهران در خصوص تاثیر تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد کشور گفت: از دیگاه بنده مساله تحریم‌های آمریکا هم تاثیرگذار است. در شرایط فعلی واقعا در حالت جنگ اقتصادی قرار داریم و باید برای شرایط موجود برنامه‌ریزی لازم صورت گیرد و حذف 4 صفر در آخر این اولویت‌ها قرار گیرد،اما متأسفانه مشاهده می‌شود که بر انجام حذف 4 صفر از پول ملی اصرار می‌شود.
پورقاسم یکی از اعضای کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با تائید صحبت‌های رئیس کمیسیون در خصوص حذف 4 صفر تاکید کرد: شما یک سری مسائل را مطرح کردید که ابتدا باید نظام اقتصادی و بازار پول اصلاح و تورم حل شود و ارز 4200 تومانی از میان برداشته شود و … این موارد همگی صحیح است؛ اما سوالی که باقیست اینکه چرا این موارد پیش‌نیاز حذف 4 صفر است؟ بر اساس چه مستندات و مدارکی باید این اقدامات انجام شود سپس اقدام به حذف 4 صفر کرد؟ در کشورهای دیگر مثلا ترکیه که صفرهایش را حذف می‌کرد؛ اینطور نبود که ابتدا تورم را کنترل کند. آنها هم تورم بالایی داشت، اما به تدریج در اثر سیاست‌های دیگر توانست تورم را پایین بیاورد.
وی با بیان اینکه حذف 4 صفر برای آسان کردن مبادلات تجاری است، افزود: حذف صفرها باعث می‌شود مبادلات ساده شود و هزینه‌ها پایین بیاید. البته در ابتدا به طور موقتی مقداری تورم را به دنبال خواهد داشت، اما ناچیز و کوتاه‌مدت است. در اروپا هم زمانی که ارزهای محلی مثل مارک و فرانک حذف و یورو جایگزین آنها شد؛ این اتفاق رخ داد. ارزها کمی گران شد. به نظر من حذف صفرها حرکت مثبتی در اقتصاد است. این همه راجع به اعداد بزرگ صحبت می‌کنیم؛ در حالی که رقم قابل توجهی نیستند. در مجموع نباید این پیش‌نیازها را برای حذف صفرها در نظر بگیریم؛ بلکه باید اجازه دهیم این کار هر چه سریع‌تر انجام شود.
حذف صفرها در جامعه تاثیر منفی برجای می‌گذارد
یکی دیگر از اعضای کمیسیون بازار پول‌وسرمایه اتاق تهران با بیان این نکته که حذف 4 صفر تورم جدیدی ایجاد خواهد کرد، ادامه داد: حذف صفرها در جامعه به خصوص در طبقات پایین جامعه می‌تواند تاثیر منفی بر جای بگذارد. مثلا اگر قرار است فردی خریدی انجام دهد به جای 10 هزار تومان 10 تومان پرداخت می‌کند و کسی که این پول را دریافت می‌کند، با مشکل رو به رو خواهد شد. به نظر من جامعه ابتدا باید آرامش پیدا کند؛ سپس به حذف صفرها اقدام شود.
یکی دیگر از حاضران این جلسه عنوان‌‌داشت: با حذف صفرها تغییر پیچیده‌ای صورت نمی‌گیرد؛ تنها واحد اندازه‌گیری تغییر می‌کند. در نتیجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد چه اتفاقی می‌افتد، اما صد در صد با شما موافق هستم که شرایط فعلی زمان مناسبی برای انجام این کار نیست.
مستوفی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح‌کرد: بنده به طور کلی با حذف صفرها موافق هستم. همانطور که گفتید؛ مساله حسابداری و نقل‌وانتقالات هم وجود دارد، اما حالا زمان مناسبی برای این کار نیست. در رومانی در سال 1991 چنین تصمیمی گرفته شد، اما در سال 1994 یا 1995 این تصمیم اجرایی شد. بنابراین ما هم می‌توانیم به چنین کاری فکر کنیم، اما در حال حاضر مسائل دیگری نسبت به حذف 4 صفر در اولویت رسیدگی و بررسی قرار دارند.
حذف صفر حتی در کوتاه‌مدت هم مفید است
عباس آرگون یکی دیگر از اعضای اتاق بازرگانی تهران در این نشست با بیان اینکه حذف صفر از پول ملی می‌تواند نتایج مثبتی حتی در کوتاه‌مدت داشته باشد، گفت: یکی از نتایج این طرح تسهیل محاسبات در سطح کلان است.
وی معتقد است با توجه به تورم قابل توجهی که اقتصاد ایران در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته با آن روبه‌رو بوده است، اعداد و ارقام در قراردادهای تجاری و بانکی به شدت بالا رفته و همین مساله محاسبات را در سطوح کلان دشوار کرده که با حذف صفر می‌توان بخشی از این دغدغه‌ها را مدیریت کرد.
به گفته وی هزینه بالای چاپ اسکناس و توزیع آن یکی دیگر از دغدغه‌هایی است که با حذف صفر از پول ملی می‌توان برای آن چاره‌ای جدید پیدا کرد و بخشی از فشار بودجه‌ای موجود در این زمینه را حل کرد.
وی در خصوص مزایای لایحه پیشنهادی به مجلس اظهارداشت: من فکر می‌کنم این لایحه‌ای که به مجلس در قالب یک لایحه یک فوریتی رفته است؛ مزیت‌های زیادی دارد. مهمترین بحث؛ زمان اجرا و اولویت آن است. به نظر من اولویت‌های دیگری نسبت به این موضوع در کشور وجود دارد. مهمترین بحث این است که وقتی ما صفرها را حذف می‌کنیم؛ بتوانیم آن شرایط را حفظ کنیم.
وی درباره رشد منفی اقتصادی کشور گفت: آیا می‌توانیم با شرایط موجود، تورم را ثابت نگه داریم؟ این در حالی است که اگر صفرها را حذف کردیم و تورم افزایش پیدا کند و منتج به اضافه شدن صفرها شود؛ کار بیهوده‌ای صورت گرفته است.ژ
وی تاکید کرد: مهمترین بحث ایجاد بسترها و زمینه‌هایی است که بتوانیم شرایط موجود را حفظ کنیم تا از این بدتر نشود. با توجه به شرایط اقتصادی کشور فکر می‌کنم چنین شرایطی در حال حاضر فراهم نیست. با توجه به رشد منفی اقتصادی و رشد منفی سرمایه‌گذاری نسبت به هفت هشت سال گذشته و در حالی که با کسری بودجه قابل توجهی برای سالجاری روبه رو هستیم؛ باید دید این کسری بودجه از چه محلی قرار است جبران شود؟
این عضو کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران به تشریح راهکارهایی در این خصوص پرداخته و افزود: برای جبران کسری بودجه اگر بخواهیم مجددا به سمت چاپ پول برویم؛ این موضوع خود یک تورمی را به دنبال خواهد داشت. این در حالی است که بسترهای اقتصادی ما به خاطر این عوامل آماده رشد نیست و این باعث می‌شود که ما ظرف یکی دو سال آینده همچنان تورم را به صورت فزاینده‌تری داشته باشیم. در صورتی که قبح افزایش قیمت‌ها هم از بین رفته و ما تورم بیشتری را تجربه خواهیم کرد. این کار در این مرحله یک اصلاحات شکلی است تا یک اصلاح اصولی و پایه‌‌ای. د ر واقع شکل ظاهری پول اصلاح می‌شود؛ در حالی که اصلاحات نظام بانکی و بازار سرمایه مقدم بر تغییر واحد پول و حذف 4 صفر است.
حذف صفر نیاز به اصلاح نرم‌افزارهای مالی دارد
یکی دیگر از نمایندگان بخش خصوصی در این نشست گفت: در کشور ما نظام تصمیم‌گیری به قدری پیچیده است که اگر قرار باشد اتفاقی رقم بخورد؛ باید ابتدا پیش‌نیازهای آن فراهم شود. یکی از نگرانی‌هایی که از حیث اجرایی وجود دارد؛ این است که همه نرم‌افزارهای مالی باید اصلاح شود که این موضوع هم نیاز به زمان‌بندی دارد. در یک مقطع زمانی یک دفعه اعلام می‌کنند که سه ماه دیگر می‌خواهیم این اقدام را انجام دهیم؛ در حالی که کشور آماده این مساله نیست. اگر می‌خواهیم جایی بیانیه و نظری بدهیم؛ حتماً باید به این مساله دقت داشته باشیم که کشور زمان کافی برای اصلاح نظام نرم‌افزاری آن تحولات و اصلاحات داشته باشد.
هزینه‌های زندگی عادی برای مردم بسیار بالاست
مستوفی در پایان به نتیجه‌گیری از بحث‌های مطرح شده پرداخت و اظهارداشت: نتیجه‌گیری از صحبت‌های اکثر دوستان این است که همه موافق این اقدام هستند، اما زمان و شرایطی که در حال حاضر در کشور وجود دارد را مناسب این امر نمی‌دانند. لذا ابتدا باید ثبات اقتصادی را به کشور بازگرداند؛ سپس اقدام به انجام این کار کرد. ضمن اینکه در این برهه از زمان هزینه‌های زیادی بی‌مورد صرف این اقدام خواهد شد. به اعتقاد بنده ممکن است مصوب شود و به صورت قانون هم در بیاید، اما اجرای این کار را باید به تأخیر بیندازیم. حذف صفر از پول ملی باید زمانی انجام شود که همه چیز پخته و درست باشد. امیدوارم یک بسته کاملی در نظر گرفته شود که چگونه قرار است وضعیت اقتصادی کشور رونق یابد. اکنون از نظر اقتصادی در وضعیت بسیار بدی قرار داریم، جوانان از نظر اشتغال مشکلات زیادی دارند، هزینه‌های زندگی عادی برای مردم بسیار بالا است؛ بنابراین حذف صفر اولویت کشور در این برهه از زمان نیست. ما اولویت‌های زیادی داریم که باید به آنها بپردازیم.